Rusya'nın Polonya hava sahası ihlalleri BMGK'ye taşınıyor

Rusya'nın çok sayıda insansız hava aracıyla (İHA) Polonya hava sahasını ihlal etmesi üzerine ilk kez NATO hava savunma sistemlerinin devreye girerek bunların bazılarının düşürülmesi, Ukrayna savaşının başka Avrupa ülkelerine de sıçraması endişesini arttırdı.

Rusya'nın "İHA provakasyonlarının" güvenliğini tehdit ettiği gerekçesiyle Kuzey Atlantik Antlaşması'nın 4. maddesinin işletilmesini talep ederek gerilimi dün NATO gündemine taşıyan Polonya, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nden (BMGK) de acil toplantı talep etti.

BMGK'nin dönem başkanı Güney Kore, acil toplantının ne zaman yapılacağına dair görüşmelerin sürdüğü bilgisini paylaştı. Ayrıca sadece Polonya'nın değil, Slovenya, Danimarka, Yunanistan, Fransa ve İngiltere'nin de konunun BMGK gündemine alınmasını talep ettiği belirtiliyor.

Guterres: Savaşın yayılması riski arttı

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Rusya'nın Polonya hava sahası ihlalleriyle tırmanan gerilimi değerlendirirken, "Ukrayna'daki savaşın ülke sınırlarının ötesine yayılmasının gerçek bir risk olduğunu" söyledi.

BM Sözcüsü Stephane Dujarric de, "Bu olay, bir kez daha bu yıkıcı ihtilafın yayılma riskinin altını çizmekte" açıklamasını yaptı.

Kritik bir eşik mi aşıldı?

Salı'yı Çarşamba'ya bağlayan gece Rusya'nın yaklaşık 19 İHA ile Polonya hava sahasını defalarca ihlal etmesi gerilimi tırmandırmış, Polonya NATO hava savunma sistemlerinin devreye girmesi ve müttefiklerinin desteği ile bu İHA'ların bazılarını vurarak düşürmüştü.

NATO'nun, Ukrayna savaşının başlamasından bu yana ilk kez ittifak üyesi bir ülkeye yönelik potansiyel bir tehdide birlikte harekete geçerek karşı koymuş olması, önemli bir dönüm noktası olarak görülüyor.

Siyasi gözlemcilerin değerlendirmelerinde, Batı'nın savunma ittifakının askeri yetkinliklerini savunma amaçlı da olsa harekete geçirildiğine ,Rusya kaynaklı bir tehdide askeri bir yanıt verildiğine, işaret ediliyor ve artık NATO-Rusya geriliminde kritik bir eşiğin aşıldığı yorumları öne çıkıyor.

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, dün yaptığı açıklamada Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e, "Bizim teyakkuzda olduğumuzu, uyanık olduğumuzu ve NATO topraklarının her karışını savunacağımızı bil" sözleriyle seslendi.

Ayrıca ittifakın Rus İHA'larına karşı koyduğu operasyonu "çok başarılı" olarak nitelendiren Rutte, "NATO hava savunma sistemlerimiz devreye girdi ve tasarlandıkları gibi NATO topraklarının savunmasını başarıyla sağladılar" dedi.

Rusya, kendisine yöneltilen suçlamaların "temelsiz "olduğunu Polonya'nın vurulduğunu duyurduğu İHA'ların Rus menşeli olduğunu kanıtlayacak deliller sunmadığını iddia ediyor. Rusya Savunma Bakanlığı da yaptığı açıklamayla Polonya'nın hedef alınmadığını savundu.

Ancak Avrupalı liderler art arda yaptıkları açıklamalarla "provokasyona" girişmekle suçladıkları Rusya'nın, NATO'nun savunma yetkinlikleri ve direncini sınamaya teşebbüs etttiğini söylüyor.

Merz: Avrupa barışını hedef alan tehdit

NATO üyeleri arasında, Rusya'nın ihlallerinin bir "saldırı" olup olmadığı, daha sert karşılık verilip verilmemesi gerektiği ile ilgili hararetli tartışmalar devam ediyor.

Almanya Başbakanı Friedrich Merz ise yaptığı açıklamada Rusya'nın Polonya'nın hava sahasını ihlal etmiş olmasını "agresif eylem" olarak nitelendirdi.

Merz, Rus İHA'larının yanlışlıkla Polonya hava sahasına girmediğini söylerken, olayı "tüm Avrupa'da barışı hedef alan bir tehdit" olarak tanımladı.

"Rusya, hem NATO hem de AB üyesi olan bir ülkede can güvenliğini tehlikeye attı. Bu pervasız davranış, Baltık Denizi ve NATO'nun doğu kanadında uzun süredir devam eden bir dizi provokasyonun bir parçasıdır" diyen Merz, Polonya'nın NATO müttefikleriyle birlikte bu tehdidi zamanında tespit ederek bertaraf etmiş olmasının önemli olduğunu söyledi.

Merz, açıklamasını "NATO kendini savunmaya hazırdır ve hazır olmaya devam edecektir" sözleriyle bitirdi.

Trump ne yapacak?

Gözler ABD Başkanı Donald Trump'a çevrildi. NATO'nun lider askeri gücü ABD'nin tırmanan gerilimde nasıl bir tutum takınacağı merak ediliyor.

Ukrayna'da barışı tesis edebileceğini iddia ederek Rus lider Putin'i bir süre önce Alaska'da ağırlayan Trump'ın konuyla ilgili tek yorumu sosyal medya hesabından şu ifadelere yer verdiği paylaşımı oldu: "Rusya neden Polonya hava sahasını insansız hava araçlarıyla ihlal ediyor? İşte başlıyoruz!" Bunun ne anlama geldiğine ise Beyaz Saray açıklık getirmedi.

Bu arada Polonya Cumhurbaşkanı Karol Nawrocki dün ABD Başkanı Trump ile telefonda görüştüğünü açıkladı.

Nawrocki, sosyal medya paylaşımında Trump ile Rusya'nın İHA'larla Polonya hava sahasını defalarca ihlal etmesini görüştüğünü, bu görüşmenin müttefiklerle yürüttüğü bir dizi istişarenin bir parçası olduğunu kaydetti.

Görüşme hakkında daha fazla ayrıntı paylaşmayan Nawrocki, "Bugünkü görüşmeler, ittifakın birliğini teyit etmiştir" ifadelerine yer vermekle yetindi.

Reuters, AFP, DW/ DA, BÖ