Avusturya'dan farklı şarkı söyleme tekniği

Dudeln müziğinin yaratıcıları günümüzden 200 yıl önce Alplerden Viyana’ya gelen köylüler. Kendi geleneklerine göre ‘Jodeln’ tekniğinde şarkılar söyleyen bu insanlar kısa zamanda geçimlerini bu yoldan sağlamaya başladılar. Dudeln sanatçısı Agnes Palmisano şöyle konuşuyor:

’19. yüzyıl başlarında Viyana’ya yeni gelen insanlar geldikleri yerlere, dağlara ve kırsal hayata özlem duyuyorlardı. Yaşamlarını kendi köylerindeymiş gibi sürdürdürüyorlar, yöresel kıyafetlerini giyiyorlardı. Böylece Jodeln daha da güçlendi ve Viyana’da daha da gelişti.’

Jodeln'dan Dudeln'a

Agnes Palmisano’ya göre Jodeln üslubunun Dodeln’e dönüşmesi yavaş yavaş gerçekleşti. Hatta bu terimler uzunca bir süre eş anlamlı olarak kullanıldı.

Teknik açıdan farklılıklar

Göğüs ve kafa sesleri her iki teknikte de kullanılmasına rağmen, teknikler arasında kimi farklılıklar var. Palmasino bunu şöyle açıklıyor:

‘Klasik bir Alp Jodelni bir çeşit Capella, yani enstrümansız bir müzik. Bu müzikte esas amaç, bağırarak sesi uzak mesafelere kadar duyurmak. Viyana’nın küçük evlerinde ya da bahçelerinde uzun mesafelerden, bağırarak şarkı söylemek tabii ki mümkün değil. Bu nedenle buradaki şarkı söyleme tekniği temelden farklı.’

Dudeln'in özelliği

Dudeln’da müzik biraz daha ortama uygun olarak akordiyon, gitar, keman gibi enstrümanlarla birlikte icra ediliyor. Viyana’da eski dönemlerde de iyi müzik aletleri ve iyi bir müzik eğitiminden geçmiş insanlar vardı. Bu nedenle Jodeln müzikal anlamda gelişti, insan sesleri enstüemanları taklit etmeye, hatta onları geçmeye başladı.

Dudeln sanatçılarından Agnas Palsamino’nun öğretmenlerinden biri de Trude Maly. Maly, Viyana Dudeln müziğinin kraliçesi olarak değerlendiriliyor. Palmasino şöyle konuşuyor:

"Trude gerçekten bu müzikle büyümüş bir insan. Trude, Dudeln tekniğini teyzesinden öğrendi, daha küçük bir çocukken bile ‘çocuk yıldız’ olarak anıldı. Küçük yaşlarda Dudeln tekniğinde şarkılar söylemek için turnelere çıktı. Daha sonra bir lokal satın aldı ve burada garson olarak çalıştı. Müzik ve Dudeln onun hayatını oluşturuyordu, kültürünün bir parçasıydı.’

Teknik dünyanın farklı ülkelerinde de kullanılıyor

Maly, Dudeln tekniğinin ve Viyana müzik sanatının en büyük ustalarından biri. Ancak Agnes Palmisano’ya göre dudelnda bulunan kafa seslerini kullanma tekniği dünyanın başka yerlerinde de kullanılıyor:

‘Ben geçen hafta Çin Halk Cumhuriyeti’ndeydim. Orada Çinlilerin de geleneksel Çin Operası’ında göğüs baskısıyla güçlendirilen en tiz kafa seslerini kullandıklarını, sonra bu sesleri bas tonlarla değiştirdiklerini gördüm, bu orada da oldukça yaygın. Bence, ses yelpazesindeki bütün sesleri kullanma tekniği dünyanın her yerine yayılmalı.’

Ancak Dudeln bir Viyana geleneği olarak varlığını sürdürecek. Agnes Palmisano gibi Dudeln tekniğinde şarkı söyleyenlerse geçtiğimiz yıllarda gençlerin de hayranlığını uyandırmaya başladılar. Dudeln moda olabilir mi, bilemeyiz. Ancak Viyanalılar her zaman şarap içtiler ve şarkı söylediler, onlar var oldukları sürece Dudeln da var olmaya devam edecek.