Yeme bozukluğundan hastaneye yatışlar ikiye katlandı

Almanya'da yeme bozukluğu nedeniyle hastaneye yatarak tedavi gören kız çocuklarının ve genç kızların sayısı iki katına çıktı. Federal İstatistik Dairesi'nin verilerine göre, 2003 yılında bu grupta 10-17 yaş arası 3 bin hasta kayıtlara geçerken bu rakam 2023'te 6 bine yükseldi.

Bu yaş grubundaki hastaların, yeme bozukluğu olan tüm hastalar içindeki payı da 2003'te yüzde 23,4 idi. Ülkede 20 yıl sonra bu oran da yüzde 49,3'e çıktı. Genel olarak yeme bozukluğu teşhisi konan hasta sayısı ise hafif bir düşüş gösterdi. 2003'te 12 bin 600 vaka saptanmışken 2023'te 12 bin 100 hasta yeme bozukluğu teşhisiyle hastanelerde tedavi edildi.

Özellikle kadınlar etkileniyor

2023 yılında vakaların dörtte üçünden fazlasında en sık teşhis edilen yeme bozukluğu anoreksiya nevroza (yemek yememe hastalığı) oldu. Hastaların yüzde 11'i ise bulimiya (yeme-kusma hastalığı) hastası olarak kayıtlara geçti.

Bu hastalıktan özellikle kadınların etkilendiği dikkat çekiyor. Yeme bozuklukları nedeniyle hastanede tedavi gören kadınların oranı 20 yıl içinde yüzde 87,6'dan yüzde 93,3'e yükseldi.

Erkeklerde yeme bozukluğu yok mu?

Yeme bozukluğundan etkilenen erkek ve erkek çocukların sayısı ise kızların tersine 20 yıl içinde neredeyse yarıya indi. 2003'te yaklaşık bin 560 erkek hasta saptanırken 2023'te bu sayı 820'ye geriledi.

Ancak erkeklerdeki yeme bozukluklarının genellikle fark edilmediği ya da yeme bozukluğu olarak algılanmadığı göze çarpıyor. Bunun bir nedeni de hastalığın farklı belirtilerle ortaya çıkması. Münihli psikolog Luisa Frinter'e göre, erkeklerde bu durum genellikle "tek bir gram bile fazla yağ olmayan, mükemmel ve kaslı vücut" imajıyla alakalı ve bu erkek güzelliği ideali de özellikle sosyal medyada giderek daha da yayıldı.

Uzmanlara göre halk arasında "kas bağımlılığı" olarak da bilinen bu soruna dair uyarı işaretleri mevcut. Bunlar kişinin kendi vücuduyla aşırı meşgul olması, beslenme ve egzersizi sıkı şekilde kontrol etmesi ve sosyal hayattan geri çekilmesi. Hastalık veya sakatlık durumunda bile antrenmanlara ara verilmemesi de bu yönde sorunlu bir davranışa işaret edebilir. Diğer alarm sinyalleri ise ruh halinde değişiklik ve gelgitler, asabilik, sinirlilik veya yemek yeme üzerindeki kontrolü kaybetme korkusu olarak sıralanıyor.

Tedavi süreleri ve ölümler

Kadın ve erkeklerde tedavi süreleri de uzadı. 2023 yılında bir yeme bozukluğu tedavisi ortalama 53,2 gün sürdü. Federal İstatistik Dairesi'ne göre bu, 2003'ten bu yana görülen en yüksek değer. Karşılaştırma yapmak gerekirse 2023'te hastanede yatarak tedavide geçirilen ortalama süre 7,2 gündü.

Verilere göre, yeme bozukluklarının sebep olduğu ölüm vakalarının sayısı yıldan yıla büyük farklılıklar gösteriyor. 2023 yılında bu sayı 78 olarak tespit edilirken 2008'de ise bu hastalıkla bağlantılı yaşamını yitirenlerin sayısı 100 olmuştu. Bu da 20 yıllık dönemin en yüksek rakamı olarak kayda geçti.

Uzmanlar sosyal medyaki "güzellik idealleri"ne dikkat çekiyor

Köln Üniversite Kliniği Çocuk ve Genç Psikiyatrisi, Psikosomatik ve Psikoterapi Kliniği Direktörü Stephan Bender de yeme bozukluğu vakalarındaki artış eğilimine dikkat çekerek 1990'lardan bu yana yükselişte olan vakaların COVID-19 pandemisi sırasında uygulanan sosyal kısıtlamalarla ivme kazandığını söyledi.

Bender, bireyin kendisine duyduğu saygıyı dış görünüşüne ne ölçüde bağladığı sorusuna cevap bulmada sosyal ilişkilerin ve arkadaşlıkların çok önemli rol oynadığını hatırlattı. Pandemi sırasında hızla artan sosyal medya kullanımına da dikkat çeken uzman, tüm çabalara rağmen sosyal medyada hâlâ güzellik ideallerinin ön planda olduğunu ve beğenilerle ödüllendirilmenin tehlikesine işaret etti.

Aachen Üniversite Kliniği'nde görev yapan Profesör Beate Herpertz-Dahlmann da pandemi sırasındaki sosyal kısıtlamaları olası bir neden olarak dile getirdi. Kısıtlamalardan en çok çocukların etkilendiğini, kısıtlamalar yüzünden arkadaşlıklarını sürdüremediklerini ve spor bile yapamadıklarını belirtti. O dönemde hızla yalnızlaşan çocukların birçoğunun yemek, kilo ve sosyal medya konularıyla daha fazla ilgilendiğini de sözlerine ekledi.

Herpertz-Dahlmann, anoreksiya vakalarının en çok 10-14 yaş arası genç hastalarda arttığına da işaret etti. Almanya'da erken teşhis ve ayakta tedaviyi iyileştirmede çok az şey yapıldığını kaydeden Herpertz-Dahlmann, tedavi için pek çok gencin bazen aylarca beklemek zorunda kaldığını, birçoğunun hastaneye geldiğinde genellikle zaten ağır hasta evresine ulaştığını aktardı.

KKH Kaufmännische Krankenkasse tarafından Mayıs ayında yayınlanan bir çalışmaya göre 2023 yılında Almanya'da toplam 460 bin kişiye yeme bozukluğu teşhisi konuldu. Bunların yüzde 7,5'i 12-17 yaş arası genç kızlardı.

Sağlık sigortaları da "kendini optimize etme" trendine ve şüpheli güzellik ideallerine dikkat çekerek uyarılarda bulunuyor. Sosyal medyada bu tür videoların özellikle genç kızları doğrudan hedef aldığı da vurgulanıyor.

Çocuk ve ergen psikiyatristlerinden siyasilere çağrı

Hastanede yatarak tedavi gören yeme bozukluğu olan gençlerin sayısındaki artış ve bu konuyla başa çıkmakta zorlanan ebeveynler nedeniyle çocuk ve ergen psikiyatristleri siyasetten çevrim içi ağların kullanımına ilişkin bağlayıcı kurallar talep etti.

Alman Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi, Psikosomatik ve Psikoterapi Derneği (DGKJP) Yönetim Kurulu Üyesi Eva Möhler, "Rheinische Post" gazetesine yaptığı açıklamada, "Çocuk ve gençlerin medya tüketimine dair net düzenlemeler gerekli. Ebeveynler, çocuklarını sanal dünyanın etkilerinden korumakta yetersiz kaldıklarını sıkça belirtiyorlar" diye konuştu.

Möhler, "#SkinnyTok" gibi sosyal medyadaki zayıflamak, zayıf kalmak trendlerinin yeme bozukluklarının gelişimini tetikleyebileceğini de söyledi. Tedavi sürecinde hastaların internet platformlarındaki deneyimlerinin ele alındığını, ancak çocukların korunmasıyla ilgili konularda, örneğin, çevrim içi ağların etkileri gibi meselelerde siyasetin de uygun düzenlemeler yapması gerektiğini vurguladı.

AFP, dpa/ETO,HS