Almanya'da Merz'in başbakanlık yolculuğu sancılı başladı
7 Mayıs 2025
Almanya'da dün büyük bir siyasi krizin eşiğinden dönüldü. Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) lideri Friedrich Merz'in Federal Meclis'teki ilk oylamada başbakan seçilmek için gerekli 316 oyu alamaması başkentte siyasi depreme yol açtı.
Oysa Merz'in başbakanlığını üstlendiği koalisyon hükümetini oluşturan Hristiyan Birlik Partileri (CDU/CSU) ile Sosyal Demokrat Parti'nin (SPD) toplam milletvekili sayısı 328. Merz'in ilk oylamada aldığı oy sayısı ise 310'da kaldı. Yani koalisyon hükümetini kurmak için Pazartesi günü koalisyon sözleşmesini imzalayan partilerin sıralarından 18 milletvekili Merz'e oy vermedi.
Soğuk duş etkisi yaratan oylama sonuçları üzerine meclisteki siyasi kulisler hareketlendi. Kapalı kapılar ardındaki yoğun görüşme trafiği sonrasında ikinci tur oylama yapılacağı açıklandı. Hatta koalisyon hükümeti ortakları, ikinci tur oylamaya geçiş için meclis prosedürleri uyarınca Yeşiller ve Sol Parti'den destek almak zorunda kalındı.
Her iki parti, aşırı sağcı AfD'yi güçlendirecek bir krizin önüne geçmek, siyasi istikrarı tehlikeye atmamak için ikinci tur oylamaya yeşil ışık yaktı. Ancak ikinci turun yapılması için verilen bu desteğin, Merz'in başbakanlığına destek anlamına gelmediğinin de altını çizdiler.
Mecliste, kapalı kapılar ardında, ne tür görüşmeler yürütüldüyse, ikinci tur oylamada Friedrich Merz 325 milletvekilinin oyuyla başbakan seçilebildi. Uluslararası haber ajanslarının son dakika geçtiği bu sonuç, Paris başta olmak üzere pek çok Avrupa başkentinde derin bir nefes alınmasını sağladı.
Ancak Almanya Federal Cumhuriyeti tarihinde ilk kez bir başbakanın ilk turda seçilememiş olmasının yankıları uzun süre sürecek gibi görünüyor. Alman basınının yorum sütunları, bunun nedenlerine ışık tutuyor:
Handelsblatt: Unutulması güç fiyasko
Handelsblatt gazetesi, Merz'in başbakan seçildiği ikinci tur öncesinde yaşananları "unutulması güç bir fiyasko" olarak nitelendirdi, "Merz başbakan oldu, ancak göreve darbe almış bir şekilde geldi" görüşünü kaydetti.
İlk turda oylama sonucunun CDU lideri açısından "bir tokattan fazlası olduğuna" vurgu yapılan ve bunun aslında koalisyon hükümetinin kendisini hedef alan bir "güvensizlik oyu" niteliği taşıdığına dikkat çekilen yazıda, halka "vahim bir mesaj verildiğine" de işaret edildi.
Yorumda, koalisyon partilerine mensup milletvekillerinin meselenin ciddiyetinin bilincinde olmadıklarının anlaşıldığının altı çizildi, "Söz konusu olan seçmenlerin siyaset sınıfına olan güveni ve Almanya Federal Cumhuriyet'nin istikrarsız bir dünyada istikrar sağlayan aktör olarak itibarı" denildi.
Rhein-Neckar: En çok faydalanan AfD oldu
Rhein-Neckar gazetesinin "Nazi dönemine ilişkin hala gündemde olmayı sürdüren en büyük yalan 'iktidarı ele geçirme' terimidir. Oysa Adolf Hitler 30 Ocak 1933'te gücü kendisi almadı. Ona verildi. Demokrasiyi Nazilerin eline teslim edenler bizzat demokratlardı ve bunun affedilecek bir yanı yok" ifadeleriyle başlayan yorumda dün Berlin'de benzer bir tehlike yaşandığına, aşırı sağcı Almanya için Alternatif'in güçlenmesine yol açıldığına dikkat çekilerek şu dikkat çekici uyarı yapıldı:
"CDU ve SPD'den bir avuç milletvekili, hükümet edememe riskini göze alarak Merz'e oy vermedi. Yol açtıkları belirsizlikten en çok faydalanan aşırı sağcı AfD oldu. Partileri yasaklanmadığı sürece Anayasa düşmanlarının sadece oturup demokratların iktidarı birbirlerinin elinden nasıl aldıklarını izlemeleri yeterli. Gerisini yeni bir genel seçim halleder. İşte bu bu kadar basit ve bu kadar da tehlikeli."
Volksstimme: AfD'nin beklenmedik zaferi
Volksstimme gazetesi ise "Almanya yönetilemez bir ülke haline mi geliyor?" sorusunu mercek altına alıyor.
Yorumda, Almanya'nın yönetilmez hale gelmesi için dün meclisteki oylamada yaşanan "felaketten" daha fazlasının gerekli olduğuna vurgu yapılmakla birlikte, olanların gelecekte yaşanması muhtemel gelişmelerle ilgili bir uyarı olarak değerlendirilmesi gerektiği belirtiliyor.
Yazıda İlk turda Merz'in seçilmemesinde "intikam alma" gibi farklı nedenlerin rol oynamış olabileceği, ama nedeni ne olursa olsun yeni hükümetin kavga değil istikrar vadettiği aktarılıyor ve şu görüş kaydediliyor:
"Merz'in başbakanlık seçiminde yaşanan sancı, AfD'nin beklenmedik bir zafer kazanmasına yardımcı oldu. Daha yeni Anayasayı Koruma Teşkilatı tarafından açıkça aşırı sağcı bir parti olarak damgalandı. Şimdi ise bu parti, iktidardaki koalisyonun şaşkınlığından besleniyor. Parlamento da tıpkı ülke gibi derin bir şekilde bölünmüş durumda."
Tagesschau: Göreve hasar almış bir şekilde başlıyor
Tagesschau Almanya siyasi tarihinde ilk kez bir liderin ancak ikinci tur oylamada başbakan seçildiğine dikkat çekerek, "Merz hasar almış bir şekilde göreve başlıyor. Bu ağır bir yük" diyor.
Yorumda şu ifadelere yer veriliyor:
"Friedrich Merz ilk gün için neler neler planlamıştı. Yeni hükümet hemen işe başlamak ve kararlar almak istiyordu. Bir şeylerin hızla değişmesi gerekiyordu. Koalisyon sözleşmesinde 'sorumluluk alınacak' dendi. Ama böyle olamadı. Merz'in başbakanlıktaki ilk günü gerçekten de tarihe geçecek. Çünkü daha önce hiç emsali olmayan bir şekilde ilk tur oylamada başarısız oldu. 'Güvensizlik' artık bu hükümet ile birlikte anılmaya devam edecek."
Badesche Zeitung: Muazzam boyutta zarar verildi
Badesche Zeitung ise yorumunda Merz'in ilk tur oylamada çoğunluğu sağlayamamış olmasının "muazzam boyutta zarar verdiğine" vurgu yapıyor.
Yazıda, "Friedrich Merz zaten pek sevilmeyen ve halkın güvenini kazanmamış biri. Şimdi de parlamentodaki çoğunluğundan bile emin olamayan bir başbakan oldu. Güvenilirlik ve istikrar, hem iç politikadaki devasa boyuttaki ödevler hem de Almanya'nın Avrupa ve dünyada sergileyeceği duruşta büyük önem taşıyor. Ama hükümet daha ilk günden, koalisyon içi gerilimleri yansıtıyor."
Kölner Stadt-Anzeiger: Uluslararası alanda da şüphe duyulacak
Kölner Stadt-Anzeiger gazetesi yorum sütununda Başbakan Merz'in görevine "savunma pozisyonundan" başlamak zorunda kaldığına dikkat çekiliyor.
"Bu dramatik günün ardından Merz'in konumu zayıflamış durumda" ifadelerine yer verilen yazıda, yeni bir başlangıç yaparak köklü değişim vadeden yeni hükümetin çok sayıdaki vadini yerine getirmekte zorlanacağına işaret ediliyor.
Yazıda, Friedrich Merz'in, uluslararası siyaset sahnesinde de konumunun sağlam olup olmadığı konusunda oluşan şüphelerle karşı karşıya kalacağına, Federal Meclis'teki muhalefetin de her fırsatta hükümetin kendi çoğunluğunu sağlayıp sağlayamadığını test edeceğine vurgu yapılıyor, "Merz, otoritesi için mücadele etmek zorunda kalacak" deniliyor.
Frankfurter Allgemeine: Sorumsuzluk
Frankfurter Allgemeine gazetesi ise koalisyon hükümetini oluşturan partilerdeki 18 milletvekilinin Merz'e ilk turda oy vermediğini anımsatarak, "Bu sadece Merz'e değil, aynı zamanda koalisyon hükümetinin kurulması için çabalayan CDU, CSU ve SPD'nin üst düzey yönetimlerine de zarar verdi" görüşünü kaydediyor.
Merz'e oy vermeyen milletvekillerinin ince hesap yapmaya çalışmış, CDU liderinin ancak kıl payı kazanmasını sağlamak istemiş olabileceklerine dikkat çekilen yorumda, milletvekillerinin bunu yaparak koalisyonun ilk günden darbe almasına, yaşanabilecek en büyük kazanın yaşanmasına yol açtıkları ifade ediliyor.
Yazıda, "Sorumsuzlukla neticesinde verilen zarar ancak ülkenin ve insanlarının yararına yönelik yoğun ve başarılı çalışmalarla telafi edilebilir. Ancak bunun için bir hükümetin Federal Meclis'te güvenilir bir çoğunluğa ihtiyacı var. Bunu sağlamak da artık meclisteki grup başkanlarının en önemli görevi olacak."
DW, DA/JD