AKP'nin transferleri: Seçmende karşılığı var mı?

İç siyasette yaz ayları CHP'li belediyelere yönelik operasyonlar ve çözüm süreci gibi gelişmelerle sıcak geçerken Meclis'te milletvekili transferlerini yeni yasama döneminde de sürdürmesi beklenen AKP belediyelerden geçişlerle de CHP üstündeki baskıyı artırmaya çalışıyor.

Aydın Büyükşehir Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu geçen hafta CHP'den istifa ederek 14 Ağustos'taki kuruluş yıldönümü töreninde AKP'ye geçmişti. Çerçioğlu'nun bu transferi AKP ile aylardır pazarlık yaptığı kulislerde konuşuluyor. Birlikte çalıştığı belediye personeline "Ya CHP'den istifa et ya da işsiz kalırsın" diyerek baskı uyguladığı iddia ediliyor.

CHP bu akşam Aydın'da düzenleyeceği miting ile Çerçioğlu'nun gidişinin ardından gövde gösterisine hazırlanıyor.

Çerçioğlu'nun istifası ve AKP'ye transferi ile birlikte 2023 Mayıs ayındaki genel seçim ve 31 Mart 2024'teki yerel seçimin ardından partilerinden ayrılarak başka partiye geçen milletvekili ve belediye başkanlarındaki son tablo siyasette etik tartışmalarını da alevlendirdi.

Kaç belediye başkanı transfer oldu?

Siyasette pek çok dengeyi değiştiren 31 Mart yerel seçimlerinde CHP yüzde 37,81 oy alarak ilk kez birinci parti olurken AKP yüzde 35,48 ile ikinci sıraya gerilemişti.

31 Mart yerel seçimlerinde CHP'nin büyük başarı elde etmesi, AKP'nin ise çok sayıda belediyeyi kaybetmesinin ardından iktidar partisi transferler için pek çok belediye başkanı ile doğrudan ya da dolaylı yöntemlerle irtibat kurmuştu. Ekim 2023'te de CHP'li belediyelere yönelik soruşturmalar başlatılmıştı.

Bu kapsamda şimdiye kadar 53 belediye AKP'ye el değiştirmiş durumda ve en çok kan kaybı olan parti Yeniden Refah Partisi.

Bazılarını AKP'ye küskün isimlerden seçtiği adayları ile 31 Mart gecesi 65 belediye kazanarak yeni bir parti için başarılı görülen Yeniden Refah bugüne kadar belediyelerinden üçte birini yani 25'ini AKP'ye kaptırmış durumda. Yeniden Refah'ın kazandığı önemli merkezlerden olan Şanlıurfa Büyükşehir Belediye Başkanı Kasım Gülpınar ise farklı bir yol izleyerek partisinden istifa etti ancak AKP'ye geçmedi. CHP'den iktidar partisine geçen belediye sayısı ise şu anda 7.

Milletvekili transferleri devam eder mi?

Bu arada belediyelerin yanı sıra partiler arası geçişler ve etik tartışmalarında gözlerin çevrildiği en önemli yer TBMM olarak öne çıkıyor.

Şu günlerde yeni başlatılan çözüm süreci için oluşturulan komisyonun üyeleri dışında tatilde olan milletvekillerinden bazıları aynı ittifak içinde olduğu kadar karşı ittifaka da transferleriyle gündem oldu.

Mayıs 2023'teki genel seçimlerin ardından bugüne kadar geçen zamanda en çok sandalye kaybeden parti İYİ Parti olarak görünüyor. Seçimlerde TBMM'de 44 vekillik kazanan İYİ Parti'nin şu anda 29 milletvekili bulunuyor. Meral Akşener'in başkanlığı bırakmasının ardından Müsavat Dervişoğlu'nun genel başkanlık koltuğuna oturduğu İYİ Parti'nin eski Sözcüsü Kürşad Zorlu'nun eskiden çok sert dille eleştirdiği AKP'ye geçmesi çok konuşulmuştu. Zorlu'nun yanı sıra Ünal Karaman, Dursun Ataş, Adnan Beker, Ümit Özlale, Ümit Dikbayır, Ayşe Sibel Yanıkömeroğlu, Salim Ensarioğlu, Aykut Kaya, Bilal Bilici, Nebi Hatipoğlu, Koray Aydın, Ahmet Ersagun Yücel, Seyithat İzsiz ve Nimet Özdemir gibi isimler de partiden ayrıldı.

Bu listeden Ahmet Ersagun Yücel, Seyithan İzsiz, Ünal Karaman, Dursun Ataş, Nebi Hatipoğlu, Salim Ensarioğlu AKP'ye geçerken; Adnan Beker, Ümit Özlale, Ayşe Sibel Yanıkömeroğlu, Aykut Kaya, Bilal Bilici ve Nimet Özdemir CHP'ye transfer oldu.

Partiler arası geçişler sadece İYİ Parti'den olmadı. Genel seçimlere Millet İttifakı içinde yer aldıkları için CHP çatısı altında giren, bu nedenle de CHP tabanında büyük tartışma yaratan bazı isimler de AKP'ye geçti.

Genel seçimde bu partilerden DEVA Partisi 15, Gelecek ve Saadet partileri 10, Demokrat Parti ise 3 sandalye kazanmıştı.

Tartışma yaratan transferlerin en çarpıcı olanı Gelecek Partisi Milletvekili Serap Yazıcı Özbudun oldu. Yazıcı iktidar partisine geçtikten sonra TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı oldu.

Yazıcı'nın yanı sıra Gelecek Partili Mustafa Nedim Yamalı ve Hasan Ekici de eskiden üye oldukları AKP saflarına geçti.

Bu partiler arasında Demokrat Parti'den Cemal Enginyurt ve Mehmet Salih Uzun CHP'ye transfer olurken, DEVA Partisi'nden Seda Kaya Ösen, Evrim Rızvanoğlu, Cem Avşar ve Selma Aliye Kavaf de CHP'ye katıldı.

Belediyelerde önemli kan kaybına uğrayan Yeniden Refah Partisi TBMM'de şu anda 4 sandalye ile temsil ediliyor. Refah Partili Suat Pamukçu iktidar partisine transfer olmuş ve Parti İçi Demokrasi Hakem Kurulu üyesi olmuştu.

AKP transferlerle neyi amaçlıyor?

Peki AKP seçime uzun bir süre olmasına rağmen bu transferlerle neyi amaçlıyor olabilir?

Siyaset Bilimci Tanju Tosun, Adalet ve Kalkınma Partisi'nin yerel seçimlerden bugüne kadar Türkiye'nin birinci partisi olamadığının anketlere yansıdığını belirterek şunları söylüyor:

"Aslında iktidar partisi bu transferler yoluyla seçmen tabanında bir şekilde halen Türkiye'nin en güçlü partisi imajına yönelip bir algı inşa etmeye çalışıyor. Transferler biraz bununla ilgili. Yani psikolojik boyutu var olayın AKP nezdinde."

CHP dahil muhalefet partilerinden iktidar partisine geçişlere bakıldığında Türkiye'de siyasetin pragmatik ve oportünist bir temelle işlediğinin görüldüğünü belirten Tosun, CHP'den AKP'ye geçen Çerçioğlu örneğindeki gibi parti sadakati ya da parti bağlılığının zayıf olmasının bir etken olduğunu kaydediyor.

Tosun, Çerçioğlu'nun yanı sıra bazı ilçe belediye başkanlarının da onunla beraber geçmesini ise Türkiye'de siyasetteki "kabilecilik tarzına" bağlıyor ve şu yorumu yapıyor:

"Yani bir belediye başkanı transfer olabilir. Ama 2-3 tane ilçe belediye başkanları ve bazı diğerlerini yanında götürmesi halen Türkiye'de kabilecilik siyasetinin yaygın olmasını gösteriyor."

Transferlerin seçmen nezdinde karşılığı oluyor mu?

MetroPOLL araştırma şirketinin "Temmuz 2025 Türkiye'nin Nabzı Araştırması'nın sonuçlarına göre bu pazar seçim olsa, kararsızlar, cevap vermeyenler ve protestocular orantılı dağıtıldığında CHP yüzde 32,2 oy oranıyla birinci parti konumunda. AKP ise yüzde 31,3 oy oranıyla ikinci sırada yer alıyor. Anketin milliyetçi seçmenlerle ilgili de çarpıcı bir sonucu bulunuyor. Buna göre yeni çözüm süreciyle birlikte AKP'nin oy oranının bir önceki ayda yapılan ankete göre yüzde 3,6 düşerken İYİ Parti, Zafer Partisi ve Anahtar Parti’nin toplam oyu yüzde 16,3'e ulaşıyor.

Peki bu siyasi transferlerin seçmen nezdindeki etkisi ne olabilir ve iktidar bu yöntemi ilerleyen zamanlarda da uygulamaya devam eder mi? Tosun, siyasi transferlerin seçmen nezdinde ciddi bir sosyolojik temel inşa etmesinin kolay olmayacağını düşünüyor ve şunları kaydediyor:

"Adalet ve Kalkınma Partisi yapılan kamu araştırmalarında gücünü artırırsa bu tür transferler artarak devam edebilir. O açıdan belki tekil olarak olabilir ama kitlesel olarak yani AKP'nin beklediği ölçüde, seçmene pozitif etki yapacak transferler gerçekleşmeyebilir. Transfer olmayı düşünenler bile siyasi gelecekleri açısından ne gibi sonuçları olur sorusunu soruyorlardır."

TBMM'deki sandalye dağılımı nasıl? Yeni yasama döneminde anayasa değişikliğinin gündeme gelmesi durumunda TBMM'deki aritmetik önem taşıyor ve transferlerin sürüp sürmeyeceği yakından takip ediliyor.

Toplam 600 milletvekilinden 8 sandalye farklı nedenlerle şu an boş durumda. Seçimde 268 sandalye kazanan AKP'nin milletvekili sayısı farklı partilerden katılımlarla en son 272'ye yükselirken ikinci büyük grup olan CHP'nin 137 vekili bulunuyor.

Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) 56 milletvekili ile üçüncü büyük grup olarak Meclis'te yer alırken Cumhur İttifakı ortağı Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) 47 milletvekili ile temsil ediliyor. İYİ Parti'nin 29, Yeni Yol Partisi'nin 21, Hür Dava Partisi (HÜDA PAR) 4, Yeniden Refah Partisi 4, Türkiye İşçi Partisi (TİP) 3 milletvekili, Demokratik Bölgeler Partisi (DPP) 2, Emek Partisi 2 milletvekiline sahip. Saadet Partisi, Demokratik Sol Parti ve Demokrat Parti ise 1'er milletvekili ile Meclis'te yer alıyor.

Partilerinden ayrılan 12 milletvekili ise halen bağımsız olarak görev yapıyor.