ABD'de zehirli iğneyle idam tartışması

Zehirli iğne yöntemi ABD'nin 36 eyaletinden 35'inde kullanılıyor, sadece Nebraska hala elektrikli sandalye ile idam uyguluyor. Zehirli iğne yöntemi, hükümlünün elektrikli sandalyede fazla acı çektiği gerekçesi ile tercih edilmişti, ama şimdi bu yöntemin de hükümlüler için acı verici olduğu tartışılıyor. İnsan hakları örgütleri bu konuya uzun zamandır dikkat çekiyordu. Uluslararası Af Örgütü geçen yıl ABD'de zehirli iğne ile yapılan ve sanılanın aksine, uzun süren ve acı veren bir dizi infazın detaylarını açıklamıştı. Uluslararası Af Örgütü aslında ölüm cezasının her türlüsüne karşı ve hiçbir idam yönteminin insani olamayacağı görüşünü savunuyor. bununla birlikte zehirli iğne ile idamın hükümlüye verdiği acıdan dolayı kaldırılmasını istiyor. Uluslararası Af Örgütü'nün raporunda da birçok Amerikan veteriner kuruluşu benzer kimyasalların hayvanları öldürmek amacıyla kullanımına muhalefet ederken, bu yöntemin insancıl kabul edilemeyeceği vurgulanıyor. Zehirli iğne ile ölümün ne kadar sürdüğü de bilinmiyor.

Hayvanlara yasak

Amerikan insan hakları örgütü Human Rights Watch'ın Almanya Seksiyonu Başkanı Marianne Heuwagen, zehirli iğne yönteminin Amerika'da hayvanlara yasak olduğunu ama insanlarda kullanıldığını söylüyor: "Bu zehir kokteyli üç aşamadan oluşuyor, önce uyuşturucu madde veriliyor, daha sonra kasları felç eden bir madde ve arkasından kalbi durduran iğne yapılıyor. Bu maddenin adı kalyum klorid. ABD'inde veterinerler kalyum klorid kullanılması için hayvanın tamamen uyuştuğunu belgelemek zorundalar, aksi takdirde hayvanlara eziyet edilmiş sayılıyor. Oysa idam mahkumlarının tamamen uyuştukları kontrol edilmiyor, kasları felc olduğu için onlar da bize bir şey söyleyemiyorlar. Kısacası bu yöntem hayvanlarda yasak ama insanlarda kullanılıyor."

Mahkemenin kararı ortada

Amerikan Yüksek Mahkemesi'ndeki dokuz yargıçtan dördünün zehirli iğneden yana, dördünün ise karşı olduğu tahmin ediliyor. İnsan hakları örgütleri bu durumda mahkemeye Reagan döneminde atanan Antony Kennedy'nin oyunun önemli olduğuna dikkat çekiyor. Kennedy'nin uluslararası normlara dikkat ettiği ve idam cezası konusunda 1989 uluslararası düzeyde kabul edilen yılında idam cezasının yasaklandığı protokole dikkat çekmesi bekleniyor. Bununla birlikte mahkemenin gündeminde idam cezasının yasaklanması değil yöntemi var. İdam cezası 1972 yılında Amerikan anayasasına karşı bulunmuş, ama 1976 yılında yeniden yürürlüğe girmişti. Bu konu o kadar tartışmalı ki ABD'nde hiçbir başkan ya da başkan adayı idam cezasını gündemine almıyor. İnsan hakları örgütleri bu yüzden Yüksek Mahkeme'den sadece yönteme ilişkin bir karar bekliyor ve bu vesile ile standartların açıklanmasını istiyorlar.

Asıl sorun seyirciler

Human Rights Watch örgütünden Marianne Heuwagen idam cezası sırasında mahkumdan çok izleyicilerin düşünüldüğüne dikkat çekiyor. Daha acısız bir ölümün barbitüratlarla mümkün olduğunu söyleyen Heuwagen bu yöntemin neden uygulanmadığını şöyle açıklıyor: "Çünkü, Amerika'da idam cezası seyirciler önünde uygulanıyor ve örneğin barbitüratla ölüm 20-30 dakika sürebilir. Seyircinin bu manzaraya bu kadar süre tahammül edemeyeceği varsayılıyor. İdam mahkumunun çırpınmaması için kasları felc ediliyor, ama bu aşamadan sonra acı duyup duymadığını bilmiyoruz. Kasların felci sadece seyirciye yarıyor, onların idam mahkumunun ölüm mücadelesini izlemesi engelleniyor."

Hangi ülkelerde kullanılıyor?

Zehirli iğne ABD'nin yanı sıra Çin'de Filipinler ve Tayland'da kullanılıyor. İdam cezası yasağı tüm Avrupa ülkelerinde geçerli. Avrupa Birliği üye adayları da ancak idam cezasını kaldırdıktan sonra müzakerelere başlayabiliyorlar. Almanya'da anayasa idam cezasını yasaklıyor.