ABD neden Husilere saldırıyor?
17 Mart 2025
ABD'nin hafta sonu düzenlediği saldırıların ardından Yemen'de Husiler de bir ABD savaş gemisi grubunu 24 saat içinde iki kez hedef aldıklarını iddia etti. Husiler açıklamalarında Kızıldeniz'de "uçak gemisi USS Harry Truman ile beraberindeki savaş gemilerine" 18 füze ve bir insansız hava aracıyla saldırı düzenlediklerini, saatler sonra da ikinci kez ateş açtıklarını ifade etti.
Telegram aracılığıyla yayınlanan açıklamada bir Husi sözcüsü saldırıların "Yemen'e karşı devam eden Amerikan saldırganlığına misilleme" olduğunu belirtti. İddia edilen saldırılarla ilgili ABD'den bir açıklama yapılmadı.
ABD Savunma Bakanlığı, Pazar günü yaptığı açıklamada isyancı Husiler Kızıldeniz'de gemilere saldırmayı bırakana dek saldırıların süreceğini duyurmuş, Başkan Donald Trump "ezici ölümcül güç" kullanacakları uyarısında bulunmuştu. Husilere bağlı Sağlık Bakanlığı ABD'nin Cumartesi günü düzenlediği saldırılarda aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu 53 kişinin öldüğünü ve 98 kişinin de yaralandığını açıkladı.
Husi medyasında çıkan haberlerde Pazar günü de ülkede patlamalar olduğu bildirildi. Haberlerde Amerikan güçlerinin Hudeyde kentinin batı bölgesinde bir çırçır fabrikasını ve bir yıldan uzun süre önce ele geçirilen İsrail gemisi Galaxy Leader'ı hedef aldığı belirtildi. ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM) da Pazar gecesi yaptığı açıklamada Husilere karşı "geniş çaplı bir operasyonun" devam ettiğini doğruladı.
ABD: Husiler gemilere ateşi bırakana kadar saldırılar devam edecek
ABD Savunma Bakanı Pete Hegseth, Fox News'te yayınlanan bir programda yaptığı konuşmada "Husiler, gemilerinize ateş etmeyi bırakıyoruz dediği an, biz de onların donlarına ateş etmeyi bırakırız. Bu harekat sona erecek, ancak o zamana kadar amansız bir şekilde devam edecek" diye konuştu.
Hegseth, "Konu, bu kritik suyolundaki varlıklara ateş edilmesini durdurmakla, Amerika Birleşik Devletleri'nin temel ulusal çıkarlarının bulunduğu seyrüsefer serbestisini yeniden sağlamakla ilgili" diyerek "İran Husilere çok uzun süredir imkân sağlıyor. Geri çekilseler iyi ederler" ifadelerini kullandı.
Husilerin lideri Abdülmelik el Husi Pazartesi günü Yemenlilere saldırılara meydan okumak amacıyla yürüyüş çağrısında bulundu.
ABD'den İran'a uyarı
Husiler 7 Ekim'de Hamas'ın İsrail'e yönelik saldırılar düzenlemesinden sonra Hamas'a destek verdiğini duyurmuş ve Kızıldeniz'deki ticari gemilere saldırılarına başlamıştı. Gazze'de 19 Ocak tarihinde ateşkesin ilan edilmesiyle birlikte Husilerin Kızıldeniz ve Aden Körfezindeki saldırıları da kesildi. Ancak İsrailin Gazze'ye gönderilen yardımları engellemeye başlaması üzerine Husiler de geçen hafta tekrar saldırılara başlayacaklarını ilan etti.
Washington'un hafta sonunda Yemen'deki çeşitli hedeflere düzenlediği saldırı Donald Trump'ın Ocak ayında iktidarı gelmesinden sonra ABD'nin Husilere yönelik ilk saldırısı olma niteliği taşıyor. ABD Başkanı Trump Husileri "üzerinize cehennem yağacak" sözleriyle uyarmış, İran'a da "Husi teröristlerine" olan desteğini son verme çağrısı yapmıştı.
Trump, İran'ın ABD'yi tehdit etmesi halinde Tahran'ı bundan sorumlu tutacaklarını ifade ederek "Bu konuda nazik olmayacağız" ifadelerini kullanmıştı.
Wall Street Journal gazetesi de ABD ve Husiler arasında yükselen tansiyonla ilgili olarak İran'a dikkat çekti. İran'ın Husilerle bağlantısının Trump'ın Tahran'la nükleer müzakerelere başlama niyeti açısından önem taşıdığı değerlendirmesini yaptı. Yazıda Barak Obama döneminde 2015'te yapılan nükleer anlaşma ile İran'a yönelik yaptırımların gevşetildiğine ve İran'ın petrol satışlarından elde edilen gelirle Husi ve diğer terör gruplarını silahlandırdığına işaret edildi. Son saldırıların Trump'ın İran'ı bölgesel tehdit olarak gördüğünü gösterdiği belirtilen yazıda Trump'ın baskıyı artırması İran'ın Husilere mali desteğini engellemek istediği şeklinde yorumlanıyor.
Yemen'deki Husiler kimdir?
Yemen'in kuzeyinde, Suudi Arabistan sınırındaki bir aşiret olan Husiler Şii mezhebinin Zeydi koluna mensuplar.
Husilerin Şii Müslüman olması önemli. Çünkü bu durum onları bölgede genellikle Şii çıkarlarını temsil ettiği düşünülen İran'a bağlıyor.
Zeydiler Yemen'in üçte birini oluşturuyor. 1990'lardan bu yana ülkede faaliyet gösteren dini-siyasi grup, kurucu liderleri Hüseyin El Husi'nin adına referansla bu isimle anılıyor.
Husilerin de politikalarına karşı çıktığı ve kendisi de bir Husi olan Devlet Başkanı Ali Abdullah Salih’in 33 yıllık iktidarına karşı, 2011’de geniş çaplı protestolar patlak vermiş, Salih rejimi devrilmişti.
Husiler Salih rejiminin yerine kurulan yeni Sünni hükümeti ise Zeydi Şiilerini marjinalize etmekle suçlamıştı. Husiler merkezi hükümeti ABD ve İsrail'e çok yakın olmakla eleştirmiş, Suudi "yardakçısı" olmakla eleştirdikleri Devlet Başkanı Abdurabbu Mansur Hadi'ye karşı ayaklanarak 2014 yılının sonlarında ülkenin büyük bölümünü ve başkent Sana'yı ele geçirmişti.
Suudi Arabistan da Hadi'ye destek için Husilerle çatışmaya girdi ve 2015'ten bu yana Husilere karşı uluslararası koalisyonun liderliğini yürütüyor. Son olarak 2022'de sağlanan ateşkesten bu yana çatışmalar durulmuştu.
BM ve Çin'den itidal çağrısı
Birleşmiş Milletler ise her iki tarafı da "tüm askeri faaliyetleri durdurmaya" çağırdı. Çin de taraflara Kızıldeniz'deki gerilimin azaltılması ve "diyalog" çağrısında bulundu. Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mao Ning düzenli olarak düzenlediği brifingde "Çin Kızıldeniz'deki durumu tırmandıracak her türlü eyleme karşıdır" diye konuştu.
Nüfusunun çoğunluğu Husiler tarafından kontrol edilen bölgelerde yaşayan Yemen'de 2014 yılından bu yana iç savaş sürüyor. BM'ye göre ülkede milyonlarca insan açlık çekiyor.
Reuters, AFP /EC, HS