Trump akutana na Rais mpya wa Syria Ahmed Al-Sharaa

Katika mabadiliko ya kushangaza ya sera ya nje ya Marekani, Rais Donald Trump alikutana siku ya Jumatano na rais mpya wa Syria, Ahmed al-Sharaa, mjini Riyadh, Saudi Arabia. Huu ulikuwa mkutano wa kwanza kati ya wakuu wa mataifa hayo mawili kwa kipindi cha miaka 25, na ulifanyika muda mfupi baada ya Trump kutangaza kuwa Marekani ingeondoa vikwazo vyote dhidi ya Syria—hatua muhimu ya kuondoka katika sera ya miaka mingi ya kuitenga Syria kidiplomasia.

Mkutano huo ulifanyika kabla ya mkutano mpana kati ya Marekani na nchi wanachama wa Baraza la Ushirikiano la Ghuba (GCC). Picha zilizooneshwa kwenye televisheni ya taifa ya Saudi Arabia zilimwonesha Trump na al-Sharaa wakipeana mikono huku Mrithi wa Ufalme Mohammed bin Salman, maarufu kama MbS, akiwa kati yao. Rais wa Uturuki Recep Tayyip Erdogan alijiunga kwa njia ya mtandao.

Trump alitumia fursa hiyo kumhimiza al-Sharaa kuanzisha uhusiano wa kawaida na Israel na kujiunga na Mkataba wa Abrahamu, makubaliano yaliyosimamiwa na Marekani yaliyowahusisha Umoja wa Falme za Kiarabu (UAE), Bahrain na Morocco kuanzisha uhusiano wa kidiplomasia na Israel mwaka 2020. "Mlango uko wazi,” Trump aliripotiwa kumwambia al-Sharaa, kwa mujibu wa Ikulu ya Marekani.

Soma pia: Mataifa ya Kiarabu yatazamia biashara na Marekani licha ya vita Gaza

Saudi Arabia, mshirika wa muda mrefu wa Marekani na mpatanishi wa mkutano huo, imekuwa chini ya shinikizo kujiunga na Mkataba wa Abrahamu. Hata hivyo, ufalme huo umesisitiza kuwa hautaanzisha uhusiano na Israel hadi taifa la Palestina litakapopatikana. Trump alizungumzia suala hilo Jumanne, akisema, "Saudi Arabia watajiunga kwa wakati wao wenyewe.”

Licha ya historia tata ya rais mpya wa Syria—ambaye hapo awali alikuwa mwanamgambo aliyehusishwa na al-Qaeda na kufungwa na majeshi ya Marekani nchini Iraq kwa miaka mitano—Trump alisema uamuzi wa kuondoa vikwazo umechochewa na mabadiliko ya kimkakati na msaada kutoka kwa washirika muhimu wa kikanda. "Tunaamini Syria inastahili nafasi ya kujijenga upya,” alisema.

Mwanzo mpya kwa Syria, wasiwasi kwa Israel

Maafisa wa Israel walikuwa wamewashauri kwa faragha Trump kuendeleza shinikizo dhidi ya Syria, wakionya kuwa historia ya Kiislamu ya al-Sharaa inaweza kuwa tishio kwa usalama wa taifa hilo. Lakini Trump alipuuzilia mbali hofu hizo, akisema kuwa kushirikiana na nchi za eneo hilo ndiyo njia bora ya kuleta utulivu Syria na kupunguza ushawishi wa Iran.

Soma pia:Trump atangaza kuiondolea vikwazo Syria katika mabadiliko makubwa ya sera ya Washington 

Kuondolewa kwa vikwazo ni hatua ya kipekee kwa Syria, ambayo imekuwa chini ya vikwazo vya kiuchumi kutoka Marekani kwa miongo kadhaa kutokana na kutajwa kwake kama mfadhili wa ugaidi wa kimataifa na vita vya wenyewe kwa wenyewe vilivyoongozwa na aliyekuwa Rais Bashar al-Assad. Al-Sharaa alichukua madaraka mwezi Desemba baada ya mashambulizi ya ghafla kumng'oa Assad kutoka Damascus.

Hatua hiyo inatarajiwa kufungua milango ya uwekezaji wa kigeni na kuhusisha upya mashirika ya misaada ya kibinadamu ambayo kwa muda mrefu yamewekewa vizuizi vya kifedha na kisheria. Wachambuzi wanaamini kuwa hii inaweza kuwa hatua ya mabadiliko kwa ujenzi mpya wa Syria baada ya vita.

Hata hivyo, mvutano umeendelea kushamiri katika eneo hilo, hasa kati ya Syria na Israel. Tangu kuondolewa kwa Assad, Israel imeongeza mashambulizi ya kijeshi kusini mwa Syria, ikilenga kile kinachotajwa kuwa ni vitisho vya Kiislamu. Jeshi la Israel limechukua maeneo ya kusini magharibi mwa Syria, kuharibu silaha nzito za kijeshi na kutoa onyo kali dhidi ya uhamasishaji wa majeshi karibu na mpaka wake.

Mwezi Machi, serikali mpya ya Syria ilikumbwa na changamoto kubwa wakati wafuasi wa Assad walipofanya mashambulizi ya kulipiza kisasi yaliyosababisha ghasia za kimadhehebu na kuuawa kwa raia mamia kutoka jamii ya Alawite. Marekani ililaani mashambulizi hayo na kutoa wito wa utulivu na uwajibikaji.

Historia tata ya Rais mpya wa Syria

Al-Sharaa, ambaye hapo awali alikuwa kiongozi wa tawi la al-Qaeda nchini Syria, alikana uhusiano wake na makundi ya kigaidi mwaka 2016. Marekani ilikuwa imemuwekea zawadi ya dola milioni 10 kwa yeyote ambaye angeweza kutoa taarifa za kumkamata, lakini iliondoa tangazo hilo mwishoni mwa mwaka jana. Kupanda kwake madarakani kumekaribishwa kwa matumaini mseto na mashaka kutoka mataifa mbalimbali.

Soma pia: Marekani na Saudi Arabia zatia saini makubaliano ya uchumi, ulinzi

Wizara ya Mambo ya Nje ya Syria ilithibitisha kuwa Trump na al-Sharaa walijadili ushirikiano katika vita dhidi ya ugaidi na juhudi za kuondoa makundi ya kijeshi yasiyo rasmi, yakiwemo mabaki ya kundi la ISIS. Mkutano mwingine kati ya Waziri wa Mambo ya Nje wa Marekani Marco Rubio na waziri mwenzake wa Syria umepangwa kufanyika Uturuki baadaye wiki hii.

Ziara ya Trump mjini Riyadh ilianza ziara yake ya siku nne katika ukanda wa Ghuba. Pembeni mwa mikutano hiyo, Trump alisaini mikataba mikubwa ya kibiashara ikiwemo ahadi ya uwekezaji wa dola bilioni 600 kutoka Saudi Arabia na mauzo ya silaha yenye thamani ya dola bilioni 142 kwa ufalme huo.

Trump anatarajiwa kuelekea Doha, Qatar, ambako tangazo la uwekezaji mkubwa wa Qatar nchini Marekani linatarajiwa kutolewa. Kipengele cha kushangaza zaidi ni kwamba Qatar inatarajia kutoa ndege ya kifahari aina ya Boeing 747-8 itakayotumika kama Air Force One kwa maktaba ya rais ya Trump—hatua ambayo imezua ukosoaji kutoka pande zote mbili za kisiasa nchini Marekani.

Ziara ya kiuchumi na mikakati ya kimataifa

Baada ya Qatar, Trump atakwenda Abu Dhabi kukutana na viongozi wa Umoja wa Falme za Kiarabu (UAE). Kisha anatarajiwa kurejea Washington siku ya Ijumaa, japo amesema anaweza kuelekea Uturuki badala yake kwa ajili ya mkutano unaowezekana kati yake, Rais wa Urusi Vladimir Putin na Rais wa Ukraine Volodymyr Zelenskiy—ishara nyingine kuwa utawala wa Trump unalenga kuunda upya diplomasia ya dunia katika ngazi nyingi.