Honekerova grba i dvotrećinski Istok

Četvrt veka kasnije može se reći da je ponovno ujedinjenje Nemačke uspešna priča, pogotovo kada se zemlja posmatra spolja. Nijedna druga država nekadašnjeg Istočnog bloka – a DDR je pripadao tamo – nije u poslednjih 25 godina imala da nadoknadi toliki zaostatak u životnom standardu i nije toliko povećala svoju privrednu snagu kao što je to učinio deo Nemačke koji se i danas kolokvijalno naziva Istokom.

A ipak tu su problemi i nezadovoljstvo. Više od polovine Nemaca i dalje vidi više razlika nego sličnosti između zapadnih i istočnih Nemaca. Takav stav vlada pre svega na Istoku.Građani bivšeg DDR-a morali su da se izbore sa činjenicom da su se preko noći raspale strukture na koje su bili sviknuti i daje novi sistem zauzeo mesto „realno postojećeg socijalizma“. Na Zapadu se isprva promenilo malo toga. Skoro dva miliona ljudi napustilo je pet istočnih nemačkih pokrajina – odlazili su pre svega mladi. I pre svega žene. Posledice takvog razvoja vidljive su i danas: dopadljivo obnovljeni istočnonemački gradovi deluju beživotno, tržište rada ostalo je bez podmlatka, čitava sela jednostavno umiru.

Dvotrećinski Istok

Najveći delovi privrede DDR-a naprosto su nestali početkom devedesetih. Nekonkurentne istočnonemačke firme prolazile su teške periode sanacije ili su brzo bankrotirale. Sa njima su nestajala radna mesta i dugo je nezaposlenost bila iznad 25 odsto – danas je u takozvanim novim pokrajinama nezaposleno nešto više od 10 odsto ljudi.

Kada se to zna, gotovo kao čudo deluje podatak da je ipak na Istoku dostignuto dve trećine zapadnonemačke privredne snage. Dve trećine – takva je srazmera zarada zaposlenih na Istoku u odnosu na Zapad, a manje su i ušteđevine. Ljudi između Roštoka i Kemnica u proseku imaju tek polovinu imovine onoga što prosečno poseduju građani između Minhena i Hamburga.

Razumljivo je što takve razlike pre svega primećuju oni koji su na dnu lestvice. Međutim kao deo faktičkog stanja mora se priznati i da su razlike mogle da budu i veće. Ako poredimo bruto-domaći proizvod po glavi stanovnika istočnih pokrajina sa onim u bivšim bratskim zemljama, videćemo da su Tiringija, Brandenburg, Saksonija, Saksonija-Anhalt i Meklenburg Prednja Pomeranija daleko ispred Poljske, Mađarske ili Češke.

Ujedinjeni u beloj kugi

Evo još jednog podatka koji se često zaboravlja kada se priča o zapadno-istočnom jazu: u istočnim pokrajinama je lakše dobiti vrtićko mesto za dete. Tu svako drugo dete mlađe od tri godine ide u obdanište, dok je na Zapadu to tek svako četvrto.

Deo socijalističke ideologije je da su svi deo radnog naroda. Važila je radna obaveza – naravno i za mlade majke. Država se brinula o usklađivanju posla i porodice, a jedna od mera bila su i kapaciteti vrtića dovoljni za baš svako dete. DDR je porodičnom politikom sedamdesetih godina postigao da se rađa gotovo dvostruko više dece nego u Zapadnoj Nemačkoj u kojoj je baš u modu ušla antibejbi pilula. Krivulja prirodnog priraštaja na Istoku se tih godina izvila nagore i ostala poznata kao Honekerova grba.

Grba je davno prošlo vreme jer nakon pada Zida i ujedinjenja izgleda da su i istočnonemačke žene stupile u štrajk kada se radi o rađanju. Tako je 1992. kvota porođaja spala na svetski minimum od 0,74 deteta po ženi. Barem na tom polju su Istok i Zapad u međuvremenu bezmalo izjednačeni. U celoj Nemačkoj žene imaju u proseku 1,4 dece.