Champagner Geschichte

Shampanja është një ndër zonat më të vogla të vreshtarisë në Francë. Vetëm 33.000 hektarë, të parcelizuara në ekstrem, me 15.000 pronarë. Firma shampanje ka 5.000, por vetëm pak prej tyre - pikërisht ato, që posedojnë një fond gjigant për reklama janë të njohur anë e mbanë botës. Ndër prodhuesit e mëdhenj vetëm pak janë në pronësi të një familjeje. Përdorimi i makinerive është i ndaluar në Shampanjë, pra aty prodhohet vetëm në mënyrë artizanale.

Në formën dhe shishet karakteristike që e njohim sot shampanja nuk ka shumë kohë që ekziston. Vetëm 150 vjet kanë kaluar nga koha që shampanja hidhet kaq e pastër në gotë, pa turbullirën e tharmit dhe thyerjen e një ndër dy shishesh pas heqjes së tapës.

Le ta themi qysh në fillim, murgu benediktin Dom Perignon, i shumëpërmendur nga strategët e reklamës, nuk ka qenë shpikësi i kësaj pijeje, por ai ka kontribuar vërtet shumë në zhvillimin e saj.

Me çfarë mund të shijohet një darkë nën dritën e qirinjve më mirë se me një gotë shampanjë? Shampanja nuk mungon as në inagurimin e anijeve, apo në momentin e ngjitjes në podiumin e fitores pas një gare automobilistike.

Fillimet e historisë së shampanjës

Hapat e parë të zhvillimit të shampanjës nisin me pushtimin e Galicisë prej romakëve. Romakët sollën në rajonin e Shampanjës (Champagners) jo vetëm rrushin dhe verën, por krijuan me urbanisitikën e tyre edhe një produkt rasti, qilarin e parë të madh të verës.

"Për të ndërtuar në shekullin IV këtë qytet, pra kryeqytetin e provincës romake të Belgjikës, të cilën e quanin Durocortorum, duheshin gurë. Për këtë duhej rrëmuar nëntoka, sepse i gjithë territori është terren gëlqeror," - shpjegon Jean-Pierre Redon nga kantina e Shampanjës Taittinger.

Durocortorum romak është sot qyteti Reims, nëntokën gëlqerore të të cilit romakët e gërmuan si një djathë zviceran. Megjithatë ideja, për t'i përdorur këto shpella si qilarë vere lindi 700 vjet më vonë.

"Ishin murgjit e Mesjetës, benediktinët, ata që si të thuash i vunë në përdorim shpellat gëlqerore. Ata i përdorën dhe i zgjeruan ato duke krijuar edhe rrugë lidhëse midis shpellave të veçanta." - sqaron Jean-Pierre Redon.

Shampanja është krijuar vetëvetiu

Në shekullin e 16-të dhe 17-të vera e Shampanjës ishte e njohur edhe në oborrin mbretëror francez. Por asokohe ajo ende nuk ishte shkumëzuese. Shampanja ishte një verë pa gaz ashtu si gjithë të tjerat. Sipas legjendës thuhet se ai që ai ka shpikur shampanjën ishte murgu benediktin Dom Perignon, i cili punonte rreth vitit 1668 si mjeshtër i kantinës në Abacinë Hautvillers.

Por e vërteta nuk është krejtësisht kështu, mendon shoqëruesja e turistëve Aline Milley: "Dom Perignon është një mit. Ne nuk kemi dokumenta me shkrim, që të vërtetojnë, se ai e ka shpikur shampanjën. Por ajo që dimë mirë, është se ai është i pari që ka përdorur teknikën e përzieries. Shampanja nuk ka një origjinë të qartë dhe as shpikës. Shampanja është krijuar vetëvetiu. "

Ajo që Dom Perignon përziente nga fuçitë e depove të ndryshme, ishte gjithmonë më e mirë se vera orgjinale, por megjithatë ajo as në kohën e tij nuk ishte shkumëzuese. Përveç kësaj ai zbuloi, se si nga rrushi i kuq mund të prodhohej vera e bardhë duke i veçuar shpejt lëkurët e kuqe të rrushit nga lëngu.

Deri në shekullin e 18-të procesi i shkumëzimit të verës nuk ishte vënë re

Pozicioni verior i Shampanjës kushtëzon fillimin e shpejtë të të ftohtit në vjeshtë. Kjo bën që fermentimi shpesh të ndërpritet përpara se të jetë shndërruar në alkool e gjithë glukoza e rrushit. Në pranverë, kur temperatura rritet sërish, fillon fermentimi dhe krijohet gazi që e bën verën të shkumëzojë. Por deri në shekullin e 18-të kjo nuk u vu re, sepse vera depozitohej nëpër fuçi dhe gazi me kalimin e kohës dilte.

Pas kësaj nisi periudha e shampanjës në shishe, e cila mori nxitje veçanërisht pasi mbreti Luigj i 15-të i Francës lejoi për herë të parë në vitin 1728 transportimin e shampanjës në shishe.

Probleme me ambalazhimin dhe transportin në shishe

Përmbajtja e lartë e gazit të shampanjës në shishet e asaj kohe kishte shpesh efekt shkatërrues dhe u krijonte probleme të mëdha tregtarëve. Edhe në mesin e shekullit të 19-të ndodhte që një prodhues të humbiste gati 50% të prodhimit të shampanjës së tij, sepse shishet nuk i bënin dot ballë fuqisë së gazit dhe shpërthenin. Anglezët ishin preferues të mëdhenj të verës pa gaz të Shampanjës qysh në shekullin e 18-të. Për këtë në Angli sollën shumë shpejt xhiro të mëdha shitjeje edhe shishet e shampanjës me gaz.

Madame Barbe-Nicole Cliquot-Ponsardin dhe zgjidhja e problemit

Pas kësaj erdhi "Madame Barbe-Nicole Cliquot-Ponsardin", një sipërmarrëse me vizion. Kjo zonjë i dhuroi emrin e saj edhe kësaj marke nobël.

Mjeshtri gjerman i kantinës së saj Anton von Müller shpiku në vitin 1813 pultin për përzjerjen në shishe, prej nga vera me shkumë u bë edhe më e kthjellët. Ky ishte një avantazh i madh për shitjen. Xhiroja u rrit. Nga disa qindra mijë shishe të shitura në vitin 1785, në vitin 1845 u shitën 6,5 milionë të tilla. Sot numri i shitjeve është shumëfishuar.

Sasia më e madhe e shampanjës pihet në fund të vitit. 65 % e të gjitha shisheve të shampanjës hapen në periudhën mes Krishtlindjeve dhe Vitit të Ri. Në 2008-ën Shampanja prodhoi gjithsej 300 milionë shishe. Kjo do të thotë që dy të tretat e këtyre 300 milionë shisheve janë pirë brenda një jave.

Autor: Günther Birkenstock/Vilma Filaj-Ballvora
Redaktor: Pandeli Pani