جان ایګلند: غربي هېوادونه دې بېرته افغانستان ته پام واړوي
۱۴۰۳ بهمن ۷, یکشنبه
د ناروې د مهاجرت شورا مشر، جان ایګلند یا یان ایګلند ويلي اړتیا ده چې غربي هېوادونه د افغانستان په هکله په خپله کړنلاره کې بدلون راولي. هغه له غربي هېوادونو غوښتي چې بیا دې افغانستان ته ور وګرځي او د بشردوستانه مرستو لړۍ ته دې له سره پام ور واړوي.
هغه افغانستان ته د خپل سفر پر مهال د آلمان خبري آژانس ته وویل چې «د آلمان سفارت باید بېرته پرانیستل شي.»
ایګلند په عین وخت کې دا خبره هم کړې چې دغه اقدام د طالبانو حکومت د رسميت پېژندلو په معنی نه ده: «په کابل کې یو سفارت، نه افغانستان په رسمیت پېژني، نه اوسنی رژيم او دا یو ستراتيژیک ځای دی چې ډېر اهمیت لري.»
ورته نور ولولئ: په افغانستان کې د ناروې کمیټې ته د سویډن کمیټې د فعالیتونو سپارل
هغه زیاته کړه: «راوګرځئ، موږ سره همکاري وکړئ او د ښځو او نجونو د حقونو له پاره له موږ سره مبارزه وکړئ! زما دغه غوښتنه د آلماني ديپلوماتانو او سیاستوالو څخه ده.»
ښاغلي ايګلند اندېښنه وښوده چې غربي هېوادونو له هغې جملې آلمان، له افغانستان سره خپلې مرستې په وروستيو کلونو کې ډېرې کمې کړي دي. هغه همدارنګه د امریکا د ولسمشر دونالد ترمپ له خوا د ۹۰ ورځنیو بشردوستانه مرستو درولو ته هم اشاره وکړه.
آیا مالي تشې، د طالبانو له محدودیتونو هم جدي دي؟
ایګلند وویل: «دغه بدلون داسې وخت پېښ شوی چې بشري مرستې په شدیده توګه د منابعو له کمښت سره مخ او د هر بل وخت په پرتله ډېرې تر فشار لاندې دي.» هغه زیاته کړه: «د بشري سازمانونو پر فعالیتونو له کلونو راهیسې له مالي نظره سترګې پټې شوي دي او دوی د بودیجې کمښت درلود. موږ نور هېڅ ډول زېرمه نه لرو.»
د آلمان د پراختيايي همکاریو وزارت له خوا د خپرو شوو معلوماتو پر اساس، دغه هېواد په ۲۰۲۳ کال کې افغانستان ته د شاوخوا ۲۶۱ میلیونه یورو په ارزښت مرستې بېلې کړې وې چې د ۲۰۲۲م کال په پرتله د پام وړ کمې دي. خو د دې باوجود آلمان بیا هم افغانستان سره د یو ستر مرسته کونکي هېواد په توګه پاته دی.
ورته نور ولولئ: په ناروې کې د افغانستان سفارت تړل کيږي
د ۲۰۲۱م کال په اوړي کې پر افغانستان د طالبانو د بیا واکمنېدو وروسته، راتلونکی کال افغانستان سره همغږې شوې نړېوالې مرستې څه باندې ۳ اعشاريه ۳ ميليارډه ډالره وې، خو د ملګرو ملتونو د بشري مرستو همغږي کوونکي دفتر (اوچا) په حواله، دغه پیسې په ۲۰۲۴م کال کې څه کم ۱ اعشاریه ۶ میلیارډ ډالرو ته راکمې شوي دي.
ایګلند خبرداری ورکړ چې د دغو مرستو کمول فاجعه زیږولی شي او د دغو حیاتي مرستو له کمښته د افغانستان ښځې او نجونې په مستقیمه توګه رنځ وړي. هغه وویل: «دا چې زه د هېوادونو د مرستو په کمولو څومره خپه او غوصه یم، بیانولی ېې نه شم.» جان ایګلند د خپلو خبرو په ادامه وویل: «خو هماغو هېوادونو چې مرستې ېې کمې کړي، په خپله د دې اصلي دلیل دي چې موږ اړ کيږو ښځينه کارکوونکې اخراج او ښځو او نجونو پورې اړوندې برنامې مو کمې کړو.»
د طالبانو په رسميت نه پېژندل
تر اوسه د نړۍ هېڅ هېواد د طالبانو حکومت په رسميت نه دی پېژندلی. طالبانو د ۲۰۲۱م کال په اګست کې واک تر رسېدو وروسته ژمنه وکړه چې یو معتدل حکومت به رامنځ ته کوي،
ورته نور ولولئ: یان ایګلنډ: افغانستان کې مو دفترونه خالي دي او مرستې بندې شوي
خو د هغوی حکومت د وخت په تېرېدو سره په یو استبدادي سیستم اوښتی دی. د طالبانو حکومت په ځانګړې توګه پر ښځو د لګول شوو حقوقي محدودیتونو له کبله تر نړیوالو نیوکو لاندې راغلی دی. خو د دې ترڅنګ ګاونډي هېوادونه لکه چين او ایران طالبانو سره د عملي همکاريو لارې موندلې دي.
ورته نور ولولئ: م.م: جاپان له افغانستان سره د یونیم میليون ډالرو مرسته کړې
د ناروي بشري سازمان (د ناروې د مهاجرت شورا) له ۲۰۰۳ کال راهيسې په افغانستان کې فعال دی او حاضر وخت په دغه هېواد کې نژدې ۸۰۰ کارکونکي لري.
طالبانو د ۲۰۲۲م کال په دسمبر کې رسماً امر وکړ چې غیر دولتي موسسات دې د ښځينه کارکونکو له ګمارنو ډډه وکړي. خو مرستندویه سازمانونه ښځو او ماشومانو ته د خدماتو د رسولو له پاره ښځينه کارکوونکو ته اړتیا لري او طالبان هم په ضمني توګه دغه وضعیت زغمي. په افغانستان کې بشري وضعیت لا هم بحراني دی.