ملګري ملتونه: داعش د افغانستان او سیمې له پاره لوی ګواښ دی

د ملګرو ملتونو سازمان د ترهګرۍ پر وړاندې د مبارزې کمیټې په خپل ۲۱ رپوټ کې ویلي چې داعش نړیوالې سولې او امنیت ته لوی خطر دی.

په دغه رپوټ کې چې د ملګرو ملتونو سازمان د ترهګرۍ سره د مبارزې کمیټې د مشرې نتالیا ګِرمن له خوا د امنیت شورا غونډې ته وړاندی شوی راغلي دي چې د «اسلامي دولت» ډلې خراسان څانګه په افغانستان، اروپا او مرکزي اسیا کې یو د پام وړ ګواښ دی.

په رپوټ کې ویل شوي چې دغه ډله په فعال ډول له تبلیغاتي تکتیکونو او انلاین کمپاینونو څخه په استفادې د ځواکونو د جذب او مالي مرستو د جمع کولو په حال کې ده.

دا په داسې حال کې ده چې په دې وروستیو کې د پاکستان او ایران استازو د ملګرو ملتونو د امنیت په شورا کې ویلي و چې د داعش او القاعده جنګيالي له سوریې څخه افغانستان ته انتقالیږي.

خو طالبانو د دغو انديښنو په ردولو سره وویل چې افغانستان امن دی او هیوادونه د دغو انديښنو پر ځای په دغه هیواد کې پر موجود ثبات سترګې پټوي.

د پام وړ مالي مرستو ترلاسه کول

د دغه رپوټ پر بنسټ داعش له خپلو داخلي او سیمه ایزو پلویانو څخه استفاده کوي او له سیمه ایزو او بهرنیو مالي شبکو څخه په کار اخیستنې، په نړیواله کچه د پام وړ مالي مرستې ترلاسه کوي.

په رپوټ کې راغلي دي چې د داعش د مالي تامین میتودونه، نوې ډیجیټلي ټکنالوژي له عنعنوي کانالونو سره ترکیب کوي او په دې توګه د ترهګرۍ ملاتړ کوونکو مالي جریانونو تشخیص او سرکوبه کول لا زیات ستونزمن کیږي.

ګرمن همدارنګه وویل چې له بې ثباتۍ څخه د داعش د ګټې اخیستنې توان د افریقا براعظم په ځینو برخو کې لویې ننګونې رامنځته کوي، ځکه په نړۍ کې د ترهګریزونو بریدنو د تلفاتو تر نیمایي ډیر یې په همدې لویه وچه کې رامنځته کیږي. رپوټ ټینګار کوي چې داعش هڅه کوي، څو په سوریه کې له بې ثباتۍ څخه ګټه پورته کړي.

ګرمن زیاته کړه چې په اروپا کې د ترهګریزو فعالیتونو ارزونې د دایمي خبرداري اړتیا څرګندوي، ځکه ترهګریز ګواښونه له پيچلو وسایلو سره چې ترهګر ورته لاس رسی پيدا کوي، د لا زیات پراختیا په حال کې دي.

په رپوټ کې راغلي دي چې د ۲۰۲۵م کال له لومړیو څخه په سومالیا کې داعش په نړیواله کچه د دغې ډلې له پاره د یوه لوجستکي قطب په توګه مهم نقش لوبولی دی. که څه هم په دې وروستیو میاشتو کې سومالیې او نړیوالو متحدینو یې په دغه هیواد کې دننه د داعش ظرفیتونه په بریالیتونو سره کمزوري کړي دي.

په رپوټ کې ویل شوي چې ملګرو ملتونو له سومالیې او په دې سیمه کې واقع هیوادونو سره د الشباب ډلې پر وړاندې د مبارزې په خاطر مرسته کړې ده، څو د دې ډلې له خوا له ټکنالوژۍ څخه د استفادې او مالي مرستو ترلاسه کولو مخه ونیسي.

د دغه رپوټ پر بنسټ د چاد کوچني سیند په سیمه کې داعش د خپلو بریدونو د ترسره کولو له پاره په مخ پر زیاتیدونکي ډول ، له دې جملې څخه د پیسو، بې پيلوټه الوتکو او د لاس په وسیله جوړیدونکو بمونو د تخصص په برخو کې، له خارجي مالي او انساني ملاتړ څخه برخمن دی.  

له مصنوعي زیرکتیا څخه د داعش استفاده

میرمن ګرمن وویل چې د ځواکونو د جذب، مالي مرستو ترلاسه کولو او تبلیغاتو له پاره له مصنوعي زیرکتیا او ټولنیزو رسنیو څخه د داعش استفاده، نواښګرو غبرګونونو ته اړتیا لري.

هغې زیاته کړه که څه هم د دې ډلې د پیاوړتیا له پاره له مصنوعي زیرکتیا څخه کار اخیستل کیږي، خو مصنوعي زیرکتیا همدرانګه حکومتونو ته د تشخیص د زیاتولو، مخکې له مخکې مخنیوي او ترهګریزو فعالیتونو د مختل کولو له پاره د پام وړ ظرفیتونه هم برابروي.

ملګري ملتونه، د ترهګریزو موخو له پاره له نوې ټکنالوژۍ او تخنیکونو څخه د استفادې ګواښ سره د مقابلې په برخه کې، د بې بيلوټه الوتکو او د نوی مالي ټکنالوژۍ څخه د ترهګرو د استفادې د غیر الزامي لارښود د اصولو په عملي کولو کې، د غړو هیوادونو ملاتړ کوي.  

اغلې ګرمن وویل: «دا چې مونږ د بدلیدونکي ټکنالوژۍ په تقاطع او ناڅرګند جیوپولیتیک موقعیت کې قرار لرو، د ترهګرۍ ګواښ تیت او پرک او پیچلی شوی دی.»