انځوریز رپوټ: له ایران څخه د افغان مهاجرو د اخراج څپه

د ۲۰۲۵م کال د جولای ۴ نیټه: له ایران څخه ستانه شوي مهاجر د خپلو اداري کارونو بشپړیدو ته انتظار باسې، څو خپل هیواد ته ستانه شي. ایران په دې وروستیو کې د افغان مهاجرو نیولو او اخراج ته زور ورکړی دی.

ډیری بیرته ستنیدونکي وایي چې نیول شوي او له تاوتریخوالي څخه په استفادې په زور اخراج کړای شوي دي.

اکثره دغه اخراج شوي او بیرته ستنیدونکي کسان وایي چې د ایران انتظامي مسؤلینو ورسره له ناوړه چلند څخه کار اخیستی دی. دوی یې وهلي او ټکولي او سپکاوی یې ورته کړی دی.

د تیرو برعکس چې اکثره بې فامیله نارينه به اخراجیدل، دا وار ډیر شمیر کورنۍ له ښځو، ماشومانو او سپينږیرو سره لیدل کیږي چې هیواد ته ستنیږي او یا هم اخراج شوي دي.

ایراني چارواکو پر دغه هیواد د اسرائیل او امریکا له برید څخه وروسته پر افغان مهاجرو محدودیتونه ډیر کړي او ژوند یې ورته ستونزمن کړی دی.

د ملگرو ملتونو د مهاجرت ادارې په خبره ۹۹ سلنه د بیرته ستانه شوو کسانو څخه قانوني اسناد نه لري او ۷۰ سلنه یې په زور اخراج شوي. د کورنیو په اخراج کې تر اندازې ډیر زیاتوالی لیدل کیږي.

په افغانستان کې د کډوالو په چارو کې د ملگرو ملتونو سازمان د عالي کمیسارۍ رئیس عرفات جمال د اسلام قلعه د سرحدي پولې وضعیت په اړه وویل: «دوی له بسونو سره راځي او ځیني وختونه پنځه بسونه په یو وخت کې را رسیږي او خلک له بسونو ښکته کیږي. دوی گنگس، سرگردانه، ستړي ستومانه او وږي دي.»

عرفات جمال په دغو مهاجرو کې د ماشومانو، ښځو او پاخه عمر لرونکو کسانو د وضعیت په اړه انديښنه څرگنده کړه. هغه زیاته کړه چې یو شمیر د دوی په خپله خوښه ستانه شوي، خو اکثره یې په زوره ایستل شوي دي.

ملگري ملتونه وایي: «افغانستان چې لادمخه له اقتصادي ستونزو او دوامداره بشري بحران سره مخ دی، په دومره لوړ شمیر کې د مهاجرو بیرته ستنیدنې ته چمتووالی نه لري».

د ملگرو ملتونو سازمان په وینا دوی په ۲۰۲۵م کال کې د بشري مرستو له پاره ۲،۴۲ میلیارده ډالرو ته اړتیا درلوده چې له دې جملې څخه تر اوسه پورې یوازې ۲۲،۲ سلنه یې ترلاسه کړي دي.

په افغانستان کې یو وار بیا د طالبانو واک ته له رسیدو راهیسې ډیر شمیر هیوادونو له افغانستان سره خپلې بشري مرستې بندې کړي او یا یې هم تر اندازې زیات کمې کړي دي. د طالبانو بیرته ستنیدل، د تعقیب او شکنجې ویره او همدارنگه فقر او بې روزگاري د دې سبب شو چې سلگونو زره افغانان گاونډیو هیوادونو ته مهاجر شي.

د ملگرو ملتونو سازمان مجبوره شوی دی چې له بیرته ستنیدونکو کورنیو سره په سرحد کې خپلې مرستې له ۲۰۰۰ ډالرو څخه یوازې ۱۵۶ ډالرو ته را ټيټې کړي.

د ۱۳۹۵ه ش کال د رپوټ پر بنسټ چې د ایران د ارقامو مرکز له لورې خپاره شوی دی په دغه هیواد کې ۱ میلیون۵۸۳ زره او ۹۷۹ کسان چې د ایران د ټول نفوس ۱،۹۸ سلنه برخه تشکیلوي، د افغانستان اتباع دي.