Zmarł były prezydent Niemiec Horst Köhler
1 lutego 2025
Były prezydent Niemiec Horst Koehler nie żyje. Zmarł dziś (01.02.2025) wczesnym rankiem w wieku 81 lat po krótkiej, ciężkiej chorobie. Horst Koehler został wybrany na głowę niemieckiego państwa 23 maja 2004 roku i ponownie na to stanowisko pięć lat później. Jednak 31 maja 2010 roku niespodziewanie podał się do dymisji.
W liście kondolencyjnym do wdowy po nim, Evy Luise Koehler, prezydent Niemiec Frank-Walter Steinmeier uhonorował zmarłego jako „szczęśliwy przypadek naszego kraju”. Podkreślił: „Możemy być tylko głęboko wdzięczni, że mogliśmy mięc w osobie Horsta Koehlera dziewiątego prezydenta Republiki Federalnej Niemiec. Dał on wiele temu krajowi”.
Bezpartyjny polityk zostaje prezydentem
Horst Koehler jest w historii Niemiec pierwszym przypadkiem polityka nie należącego do żadnej partii, który objął najwyższy urząd w państwie. Ten absolwent ekonomii rozpoczął swoją karierę jako urzędnik państwowy w Ministerstwie Gospodarki w 1976 roku. Po pracy na różnych stanowiskach został sekretarzem stanu w Ministerstwie Finansów w 1990 roku, którym wówczas kierował Theo Waigel z CSU. Horst Koehler był między innymi głównym negocjatorem Niemiec w sprawie Traktatu z Maastricht o Europejskiej Unii Walutowej.
W 1993 roku przeniósł się do świata finansów, najpierw jako prezes Niemieckiego Stowarzyszenia Kas Oszczędnościowych i Giro, a następnie jako prezes Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju w Londynie. W 2000 roku został szefem Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW).
Ustąpienie rok po reelekcji
W 2004 roku Koehler został dziewiątym prezydentem Niemiec, zastępując na tym stanowisku Johannesa Raua. Zgromadzenie Federalne wybrało go ponownie na prezydenta w 2009 roku. Jego rezygnacja ze skutkiem natychmiastowym zaledwie rok później była wydarzeniem bezprecedensowym w historii Republiki Federalnej Niemiec.
Przyczyną jego rezygnacji stał się wywiad dla rozgłośni Deutschlandradio Kultur, którego Koehler udzielił podczas lotu po wizycie u niemieckich żołnierzy w Mazar-i-Sharif w Afganistanie. Uzasadnił w nim rozmieszczenie niemieckich sił zbrojnych za granicą także obroną niemieckich interesów gospodarczych. Krytycy oskarżyli go o usprawiedliwianie militarnej misji w Afganistanie, czemu Koehler zaprzeczył. Uznał, że krytyka nieodwracalnie zaszkodziła jego urzędowi i wyciągnął z tego konsekwencje.
Niewygodny prezydent w polityce wewnętrznej
W polityce wewnętrznej Koehler wielokrotnie sprawiał niespodzianki i budził niezadowolenie w obozie rządowym. Na przykład w 2006 roku odmówił podpisania ustawy o prywatyzacji kontroli ruchu lotniczego, a później ustawy o ochronie konsumentów.
Podjęta w 2005 roku decyzja o rozwiązaniu Bundestagu i rozpisaniu nowych wyborów była drażliwa z konstytucyjnego punktu widzenia. Wcześniej kanclerz Gerhard Schröder z SPD złożył wniosek o wotum zaufania w Bundestagu, po to aby go nie uzyskać i doprowadzić w ten sposób do przedterminowych wyborów.
Afryka – wielka pasja Koehlera
Na płaszczyźnie międzynarodowej Koehler zajmował się przede wszystkim Afryką, już jako szef MFW, a jeszcze bardziej jako prezydent Niemiec. Wytrwale prowadził kampanię na rzecz równego traktowania państw afrykańskich i pozostał temu wierny także po opuszczeniu najwyższego urzędu państwowego, między innymi jako specjalny wysłannik ONZ ds. konfliktu w Saharze Zachodniej w latach 2017-2019.
Po rezygnacji z prezydentury Koehler prawie nigdy nie komentował bieżących krajowych zagadnień politycznych. W 2021 roku pokazał, że ochrona klimatu jest dla niego ważną kwestią, gdy objął patronat nad pierwszą ogólnokrajową radą obywatelską ds. polityki klimatycznej. Fundacja założona przez Koehlera i jego żonę promuje badania nad rzadkimi chorobami.
Steinmeier o Koehlerze
W swoim liście kondolencyjnym prezydent Steinmeier przypomniał, że Koehler był praktycznie nieznany w społeczeństwie niemieckim, gdy w 2004 roku został wybrany na prezydenta, ale szybko zyskał duże uznanie i sympatię.
„To przede wszystkim jego przystępność, jego zaraźliwy śmiech i optymizm, jego wiara w siłę naszego kraju oraz w energię i kreatywność jego mieszkańców podbiły tak wiele serc” – napisał Frank-Walter Steinmeier: „Ale to także jego często jednoznaczne i bynajmniej nie zawsze wygodne upomnienia i przemówienia przyniosły mu uznanie”. Koehler „często oddawał wybitne usługi naszemu krajowi”, jak podkreślił prezydent.
Zwrócił także uwagę, że Koehler opowiadał się za uczciwymi traktowaniem Afryki - „kontynentu, któremu oddał swoje serce i który tak dobrze znał”. Koehler był głęboko przekonany, że Europa musi porzucić swój kolonialny sposób myślenia i traktować kraje afrykańskie jako równorzędnych partnerów, aby wspólnie z nimi stawić czoło globalnym wyzwaniom. „Myśląć w ten sposób wyprzedzał swoje czasy”, napisał Steinmeier.
(DPA/jak)