Polskie smaki w Berlinie

Lodziarnię Oak&Ice w Prenzlauer Berg założyli dwa lata temu Kinga i Stanisław Halamoda. Bez doświadczenia w gastronomii, ale kochający lody. Brakowało im w Berlinie lokalu, gdzie dobre lody można zjeść nawet w zimie. Stworzyli własny. Strzał w dziesiątkę. Oak&Ice dostrzegły niemieckie media, międzynarodowe portale podróżnicze i blogerzy kulinarni. Z powodu lodów i wystroju.

W ofercie jest 10 smaków mlecznych i 10 wegańskich. Nie tylko truskawkowy, pistacjowy czy mango, ale i niekonwencjonalne, jak buraczano-jabłkowy, czekoladowy z gorgonzolą czy kaszy gryczanej. Lody sprowadzają z Opola, z rodzinnej manufaktury. Do ich produkcji nie są używane barwniki sztuczne ani pasty, a zamiast cukru stosowany ksylitol.

Hitem są autorskie lody z ciemnej czekolady, bez mleka i cukru. W tegorocznym plebiscycie organizowanym przez Markthalle Neun, modną halę targową, wygrały tytuł najlepszego smaku. Na podium znajdują sie też lody karmelowe, z orzeszkami i sola himalajską, i lody o smaku... koziego sera i oscypkowe. Oba smaki robione są z twarogu koziego lub krowio-owczego, oczywiście z Polski.

Oak&Ice lody sprzedaje nie tylko w swoim lokalu, ale i dostarcza je do berlińskich restauracji, hoteli czy kawiarni, zwłaszcza tych, oferujących diety niskowęglowodanowe. Niedawno przygotowywała lody dla amerykańskiej ambasady, w ramach corocznego amerykańsko-niemieckiego festynu w Berlinie. Smaki - oczywiście - typowo amerykańskie: śliwkowy i orzechów włoskich.

"Cafe Katulki" w Neukölln są wspólną inicjatywą Polki, Justyny Gierlach, terapeutki rodzinnej, i Włoszki, Ireny Salvatori. Irena studiowała historię w Krakowie i zna polski. To jej spodobało się słowo "Katulki", które przeczytała w powieści Tomasza Rozyckiego "12 stacji". Niejasne określenie czegoś, co powstawało z resztek, po zrobieniu przez babcie autora pierogów. Pasowało do nowej kafejki.

Kawiarnia miała być polsko-włoska, ale przez klientów kojarzona jest jako polska. Nic dziwnego: Polskie są ciasta, kompot, kanapki ("Polska" to twaróg i... śledź), nawet wystrój, bolesławicka ceramika, specjalnie zaprojektowana dla "Katulek" i... najlepsza polska muzyka rozrywkowa z płyt.

Justyna przygotowuje gołąbki, pierogi, proziaki - chleb z Podkarpacia. Ale symbolem "Katulek" pozostają ciasta. Hitem jest szarlotka, z polskich jabłek i sernik. Ten ostatni z nutką włoską: ze zmieszanego quarku, ricotty i mascarpone. Justyna zaznacza: jeżeli wchodzi Niemiec, to wiemy, że wybierze albo szarlotkę, albo sernik. Pojawiają się tu też Izraelczycy, Włosi, Francuzi. I najmniej Polaków.

"Tak, tak" powtarza Karol Kasierski zawsze przez telefon. Więc kiedy dwa lata temu postanowił otworzyć polskie bistro w Mitte, nazwa już była: "Tak tak Deli". Lokal ma być czymś pomiędzy restauracją a bistro, z jasnym odwołaniem do polskiej, "babcinej" kuchni, tłumaczy Kasierski, z wykształcenia marketingowiec. Dwa stoły, pierogi podgrzewane na parze i przygotowywane do podania na oczach gości.

Pierogi, bigos, żurek i barszcz: typowo polska kuchnia. Może nie do końca. Obok klasycznych pierogów z mięsem czy ruskich, "Tak tak" stawia na własne kreacje: ze szpinakiem i kaszą gryczaną, z burakami, kozim serem i chrzanem czy indykiem i fetą. Do tego topione masło, śmietana i cebulka. Pomysł własny, wykonanie w Polsce i z polskich produktów. Hitem są ruskie, mięsne, i z burakami.

Na pierogi i żurek przychodzą pracownicy pobliskich biur i turyści, których w Mitte sporo. Ale spora grupa gości to berlińczycy z polskimi korzeniami, nawet w drugim czy trzecim pokoleniu. "W weekendy przyjeżdżają całe rodziny, dziadkowie, czy nawet pradziadkowie, którzy chcą wnukom pokazać, jak jada się w Polsce", mówi Kasierski.

Bona to Włoszka, która wzbogaciła polską kuchnię. Bona jest też patronką bistro w Neukölln, założonego przez trójkę polskich architektów i włoskiego agenta nieruchomości, znudzonych pracą za biurkiem. "Śniadaniownia z polskim chlebem własnego wyrobu i włoską kawą, takie było założenie", mówi Łukasz Gierszewski. Lokal wystrojem przypomina wiejska chatę.

Przychodzą głównie młodzi: Niemcy, Włosi, Polacy, Turcy, Izraelczycy. Większość to stali klienci. Na początku przychodziło sporo Polaków, pytając o "Tyskie"", mówi Gierszewski. "Ale to nie nasz kierunek". Chcą promować polskie smaki na miarę możliwości lokalowych i według własnych upodobań. Są więc polskie ekologiczne lemoniady owocowe i ziołowe, miód i - oczywiście - kwas chlebowy.

Pełnoziarnisty zaczyn to symbol "Bony". Chleb żytni i orkiszowy wypiekany jest na miejscu, metodą domową. "Trudne to nie jest, ale wymaga czasu", mów Łukasz. "Chleb rośnie 10 godzin". Powstają z niego kanapki i tosty: najpopularniejsza Bona Tower (wieża tostowa), kompozycje z humusem buraczanym (tost Bona Rosa) czy pastą oberżynową (tost Bona Baba). Ulubionym chlebem jest żytni z orzechami.

W latach 80. po zapiekanki sprzedawane z przyczep kempingowych, ustawiały się w Polsce kolejki. Robert Szeremeta (zapiekanki pamięta) i Emil Krasowski (pamiętać nie może, bo urodził się w 1990 roku) postanowili podbić zapiekankami Berlin. Zamiast przyczepy Niewiadów - czarno-biały foodtruck z własnym piecem. Nazwa prosta: "Zapiekanki". "Niemcy mówią: capiekanki", śmieją się właściciele.

Bazą jest bułka, pieczarki i ser. Do tego prażona cebulka, chili, kukurydza, keczup czy majonez. Reszta to kreacja autorska. Hitami są "Polka" i "Włoszka". "Polka" posypana jest twarogiem z przyprawami, ogórkiem i szczypiorkiem."Włoszka" jest z mozzarellą, rukolą i pomidorami. "Polki" kupują najczęściej Niemcy i cudzoziemcy, przekonani, że to najbardziej tradycyjna polska zapiekanka.

Sprzedają na targach i placach Berlina, każdego dnia gdzie indziej. Dostali się na Street Food auf Achse - modne targi foodtruckowe w Kuturbrauerei. W Berlinie nie mają konkurencji, inaczej, niż ci, który postawili na pierogi. Pracownicy biur w przerwie lunchowej, berlińczycy, celowo poszukujący nowych smaków - ale i Polacy, którzy pamiętają zapiekanki z czasów młodości i mają do nich sentyment.