Nowy szef sojuszu NATO

Niektórzy nazywają go duńskim Toni Blairem. To ten sam typ bystrego, rzutkiego, nie zaślepionego ideologicznie polityka, który nie zapomina wprawdzie, z jakiej partii się wywodzi, ale który – jeśli to potrzebne, chętnie przejmuje rolę pragmatyka. Anders Fogh Rasmussen był przez osiem lat premierem Danii. W kwietniu tego roku zrezygnował, oddając także funkcję przewodniczącego liberalnej partii Venstre, którą pełnił od roku 1998.

Turcja blokowała kandydaturę Rasmussena

Droga w kierunku nowego urzędu, tym razem w strukturach międzynarodowych, nie była łatwa. Decyzję w sprawie obsadzenia stanowiska sekretarza generalnego NATO 28 państw członkowskich podejmuje jednogłośnie. Kandydaturę Rasmussena długo blokowała Turcja. Premier Recep Tayyip Erdogan brał mu za złe, że nie przeprosił muzułmanów za sporne karykatury Mahometa opublikowane w roku 2005 przez duńską gazetę „Jyllands Posten”. Premier Rasmussen stanął wtedy demonstracyjnie w obronie wolności prasy.

To, że 56-letni Duńczyk w końcu otrzymał nominację na sekretarza generalnego NATO, i tym samym został następcą Holendra Jaapa de Hoop Scheffera, zawdzięcza przede wszystkim administracji w Waszyngtonie. To prezydent Barack Obama miał nakłonić Turcję do zaniechania dalszej blokady. Rasmussen cieszy się w USA wielkim uznaniem, bo w roku 2003 wysłał duńskich żołnierzy do Iraku – a później także do Afganistanu.

Trudna misja NATO w Afganistanie

Problematyka misji NATO w Afganistanie znajduje się też na jednym z pierwszych miejsc długiej listy spraw nie do końca załatwionych, jakie pozostawił swemu następcy Jaap de Hoop Scheffer. Anders Fogh Rasmussen jest w pełni świadom tego, że sytuacja bezpieczeństwa w tym kraju uległa w ostatnim czasie pogorszeniu – nawet na dotąd względnie spokojnej północy, gdzie stacjonują żołnierze niemieckiego kontyngentu ISAF. „Gra toczy się o wysoką stawkę. Idzie o autentyczne wyzwanie dla Sojuszu; musi on pokazać, że jest w stanie dostosować własną strategię do nowej sytuacji” – powiedział nowy sekretarz generalny NATO.

W poszukiwaniu nowej globalnej strategii

Chodzi jednak nie tylko o Afganistan. NATO musi określić, jaką rolę chce przejąć w skali globalnej: czy odpowiada mu rola światowego, a jeśli tak, to w jakim stopniu; jak dalece posuwać się ma proces poszerzania Sojuszu? To są pytania, na które poprzedni szef NATO Jaap de Hoop Scheffer nie znalazł odpowiedzi. Gwoli sprawiedliwości należy jednak przypomnieć, że Holender przejmował urząd sekretarza generalnego w fazie, kiedy Sojusz był podzielony z powodu wojny irackiej, a misja w Afganistanie dopiero startowała.

Liczący tymczasem 60 lat sojusz NATO wymaga także reform wewnętrznych. Anders Fogh Rasmussen zapowiada, że będzie je realizował. Zależy mu na tym, by struktury sojuszu stały się „przejrzyste jak nigdy dotąd” – zakomunikował jego rzecznik James Appathurai. Szczegóły nowy szef ogłosi na pierwszej konferencji prasowej w poniedziałek (03.08.09) w Brukseli. Obserwatorzy oczekują też potwierdzenia informacji, że celem jego pierwszej podróży zagranicznej będzie Afganistan.

(bs/kr/dw/afp/rtr/ap)