Niemcy. Ren ociepla się w rekordowym tempie

Według badań przedstawionych przez Federalny Instytut Hydrologii (BfG) z siedzibą w Koblencji i holenderski instytut badawczy Deltares, eksperci spodziewają się, że do końca stulecia średnia temperatura Renu wzrośnie nawet o 4,2 stopnia w porównaniu do średniej z lat 1990-2010. Jednocześnie fazy niskiego poziomu wody będą prawdopodobnie coraz częstsze.

Wiosną br. poziom wody w Renie był już znacznie poniżej średniej długoterminowej. – Takie warunki są przedsmakiem tego, czego możemy spodziewać się częściej na Renie wiosną i latem w przyszłości" – wyjaśnia Miriam Haritz, przewodnicząca Międzynarodowej Komisji Ochrony Renu (ICPR). Niskiemu poziomowi wody często towarzyszy wysoka temperatura wody.

Niepokojący rozwój sytuacji

Na potrzeby badania naukowcy przeanalizowali historyczne serie pomiarowe za okres od 1978 do 2023 roku, a także opracowali modele z prognozami przyszłego rozwoju sytuacji do 2100 roku.

Modele te przewidują ocieplenie wód Renu do połowy wieku o 1,1-1,8 stopnia. Do 2100 r. średnia roczna temperatura wody może wzrosnąć nawet o 2,9 do 4,2 stopnia. Szczególnie dotknięte zostaną południowe odcinki Renu od Szwajcarii do Karlsruhe.

Oznacza to, że średnia roczna liczba dni z temperaturami poniżej 10 stopni w głównym nurcie Renu spadnie z obecnych 170 dni do 104 dni do końca wieku. I odwrotnie, liczba dni z temperaturami powyżej 21,5 stopnia prawdopodobnie znacznie wzrośnie, z obecnej średniej 32 dni do 106 dni rocznie – odpowiada to prawie jednej trzeciej roku. Obejmowałoby to prawie 50 dni, w których temperatura wody wzrosłyby nawet do 25-28 stopni.

Możliwe szkody ekologiczne

Według badania wzrost temperatury wody wynika przede wszystkim ze wzrostu temperatury powietrza. Z drugiej strony zmniejszyły się zrzuty ciepła przez człowieka, takie jak podgrzana woda używana do chłodzenia w elektrowniach.

– Rosnące temperatury wody mają znaczący wpływ na warunki życia w Renie – mówi Tanja Bergfeld-Wiedemann, naukowczyni z BfG. – Jeśli krytyczne progi temperatury będą przekroczone przez dłuższy czas, może to prowadzić do szkód ekologicznych.

Mniejszy dostęp do tlenu

Tanja Bergfeld-Wiedemann ostrzegła, że organizmy wodne mogą cierpieć z powodu stresu cieplnego, który osłabia je i czyni bardziej podatnymi na choroby. – W wyższych temperaturach zmniejsza się również rozpuszczalność gazów w wodzie, co oznacza, że zwierzęta mają mniejszy dostęp do tlenu – wyjaśnia naukowczyni.

Środki zaradcze nie są łatwe do wdrożenia – wynika z badania. Wzrost temperatury wody można ograniczyć w małych dopływach poprzez tworzenie zacienionych obszarów odosobnienia, renaturalizację lasów łęgowych i przywracanie funkcjonujących ekosystemów zalewowych. Środki te są trudniejsze do wdrożenia w dużych dopływach i w głównym nurcie Renu.

(KNA/stef)