Niemcy przemianowali zajączka wielkanocnego? Sprawdzamy

W mediach społecznościowych raz po raz pojawiają się twierdzenia, że firmy, politycy, instytucje lub osoby prywatne aktywnie unikają słowa „Wielkanoc” – a tym samym dystansują się od chrześcijańskiego charakteru święta, obchodzonego na pamiątkę zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. 

W tym roku dyskusje na ten temat podsycane są szczególnie przez prawicowe środowiska w Niemczech. Według niektórych użytkowników mediów społecznościowych czekoladowy zajączek wielkanocny został przemianowany przez wiodące supermarkety na „siedzącego zajączka”, aby uniknąć skojarzenia z chrześcijańskim świętem.

Czy zajączki wielkanocne naprawdę nazywają się inaczej?

Teza: „Siedzący zajączek wypiera zajączka wielkanocnego” – napisał Johann Martel, poseł prawicowo-populistycznej Alternatywy dla Niemiec (AfD) na platformie X. „Pełzająca islamizacja Niemiec idzie coraz dalej” – dodał polityk. Jego wpis został wyświetlony ponad 190 tysięcy razy.

Twierdzenia posła AfD wpisują się w rasistowską i islamofobiczną narrację, że Niemcy stają się coraz bardziej muzułmańskie i coraz mniej chrześcijańskie. Jednak jego argument – rzekome przemianowanie czekoladowego zajączka wielkanocnego – jest fałszywy. 

Prawdą jest, że niemiecki supermarket Lidl sprzedaje – a przynajmniej sprzedawał – czekoladowego zajączka o nazwie „Sitzhase” („Siedzący zajączek”) marki Favorina. Oferta, którą znaleźliśmy w Internecie, już jest nieaktualna. Podobny produkt na szwajcarskiej stronie Lidla prezentowany jest pod nazwą: „Siedzący zajączek wielkanocny z kokardką”. Oryginalny adres URL w wyszukiwarce obrazów Google wskazuje, że pierwotnie produkt nosił nazwę „Siedzący zajączek z kokardką”.

„Lidl w Niemczech określa niektóre czekoladowe zajączki jako ‚siedzące zajączki’, aby dokonać wyraźnego rozróżnienia między różnymi produktami” – powiedział rzecznik firmy, cytowany na portalu telewizji publicznej ARD,  tagesschau.de. Zastrzegł jednak, „klienci znajdą w asortymencie również produkty, w których używany jest termin ‚zajączek wielkanocny’”.

Prawdą jest, że Lidl sprzedaje w swojej wielkanocnej ofercie również dekoracyjne „zajączki wielkanocne” wykonane z ceramiki i słomy, „wieniec wielkanocny”, „wielkanocne berlinki” (ciasteczka – red.), „czekoladki z jajkiem wielkanocnym”, „bukiet wielkanocny”, „koszyk wielkanocny”, „zajączka wielkanocnego z ciasta” i „mieszankę wielkanocną” marki Milka. Termin „Wielkanoc” pojawia się zatem często w asortymencie.

Podobnie jest także w konkurencyjnej sieci Aldi. W asortymencie jest na przykład „mini jajka wielkanocne” czy „zajączki wielkanocne Kinder”. A dodatkowo jest też „siedzący zajączek” i „stojący zajączek”. 

Czy to nowy trend?

Nie, tak jest od bardzo dawna. Znane niemieckie supermarkety i marki od dziesięcioleci używają alternatywnych nazw dla czekoladowych zajączków wielkanocnych.

Popularny fioletowy zajączek firmy Milka pochodzi z 1973 r., zgodnie z jej własną broszurą reklamową. Słynny „złoty zajączek” z dzwoneczkami na szyi od szwajcarskiego producenta czekolady Lindt istnieje od 1952 r.

Reklamę rzekomo kontrowersyjnego „Sitzhase” (siedzącego zajączka) można znaleźć w lokalnej gazecie z miasta Ahaus w północno-zachodnich Niemczech w wydaniu z kwietnia 1938 roku!

„Wielkanoc już za dwa tygodnie. A może ‚święta siedzącego zajączka’? – oburzał się użytkownik platformy X, który ma ponad 24,5 tysiąca obserwujących – w tym liderkę AfD Alice Weidel. „To się nazywa ZAJĄC WIELKANOCNY! A nasza Wielkanoc to zmartwychwstanie Jezusa, Syna Bożego” – napisał.

Tak, zmartwychwstanie Jezusa, opisane w Biblii, jest jedną z najważniejszych dat w kalendarzu chrześcijańskim – ale co właściwie mają z tym wspólnego czekoladowe zajączki? Niewiele: zające, które zwykle rodzą duże mioty na wiosnę, od dawna kojarzone są z płodnością i nowym życiem. Nie wywodzi się to jednak z tradycji chrześcijańskich, lecz pogańskich i starożytnych.

Ten artykuł powstał w ramach współpracy z ARD, BR24 #Faktenfuchs i DW Faktencheck.