Niemcy do remontu. Potrzeba setek miliardów euro

To był szok: w nocy 11 września 2024 roku zawalił się jeden z czterech mostów przecinających Łabę w centrum stolicy Saksonii – Dreźnie. Był to most Caroli na słynnej na cały świat barokowej starówce. Fakt, że nie było ofiar śmiertelnych ani rannych, graniczył z cudem. Drezno liczy prawie 800 000 mieszkańców, a każdego roku odwiedza je ponad dwa miliony turystów. 18 minut przed zawaleniem mostu przejechał po nim ostatni tramwaj.

Wkrótce znaleziono przyczynę zawalenia. Stal użyta do budowy mostu w latach 1967-1971 uległa korozji i popękała w znacznym stopniu. Ustalenia te włączyły dzwonki alarmowe w całych Niemczech. Tysiące mostów jest w tak złym stanie, że wymagają pilnej renowacji lub nawet rozbiórki i odbudowy.

Co najmniej pięć miliardów euro rocznie na mosty

Szacuje się, że w Niemczech znajduje się łącznie około 130 000 mostów. Prawie 40 000 z nich położonych jest na autostradach i drogach głównych, co ma szczególne znaczenie dla funkcjonowania ruchu drogowego w całym kraju. Według Federalnego Ministerstwa Transportu około 5 000 z tych mostów wymaga pilnej naprawy lub rozbiórki i odbudowy.

W 2024 r. na renowację autostrad, dróg krajowych i powiązanych z nimi mostów przeznaczono 4,6 mld euro. W dyskusjach o budżecie  na 2025 rok, które zakończyły się fiaskiem i upadkiem rządu, przewidziano pięć miliardów euro. Zdaniem federalnej spółki autostradowej suma ta to za mało.

Niemcy czerpią z własnych rezerw

Konieczna jest jednak nie tylko renowacja mostów, ale także starzejących się dróg i linii kolejowych, infrastruktury energetycznej, wodociągowej, telekomunikacyjnej, szkół, uniwersytetów i szpitali. Zarówno infrastruktura techniczna, jak i społeczna były zaniedbywane przez dziesięciolecia. „Nasz kraj jedzie na oparach” – ostrzegał na początku marca lider SPD Lars Klingbeil.

Ponadto opóźniony jest proces modernizacji. Konwersja i rozbudowa neutralnej dla klimatu infrastruktury energetycznej wymaga czasu, a cyfryzacja kraju pozostaje w tyle. W niedawnej ankiecie przeprowadzonej przez Niemiecką Izbę Przemysłowo-Handlową (DIHK) ponad jedna czwarta ankietowanych firm skarżyła się, że obecna dostępność szybkiego Internetu lokalnie nie spełnia ich wymagań. Według DIHK „rozbudowa sieci nie nadąża za rosnącymi wymaganiami firm”.

Kolej remontuje 40 odcinków torowisk

Ekonomiści od dawna sygnalizują politykom, że konieczne są większe inwestycje. Latem 2024 roku badanie przeprowadzone przez Instytut Niemieckiej Gospodarki (IW), który jest blisko pracodawców, wykazało zapotrzebowanie na 600 mld euro w ciągu najbliższych dziesięciu lat. Większość pieniędzy potrzebna jest na ponadregionalną infrastrukturę transportową.

W czerwcu 2024 r. Federacja Niemieckiego Przemysłu (BDI) obliczyła, że tylko na ten cel potrzebne będzie 165 mld euro. Obecny  minister transportu Volker Wissing chciał utworzyć fundusz infrastrukturalny o wartości miliardów euro, dla którego chciał również zmobilizować kapitał prywatny. Jednak do tego nie doszło.

Plany generalnego remontu sieci kolejowej nie zostały jeszcze sfinansowane kwotą około 13 miliardów euro. Przeciążona i notorycznie niepunktualna Deutsche Bahn chce naprawić 40 najważniejszych odcinków, które obejmują około 4 200 kilometrów, do 2030 roku.

Koszt budowy dworca kolejowego „Stuttgart 21” pokazuje, jak kosztowny może stać się pojedynczy projekt infrastruktury transportowej. Prace budowlane trwają od 15 lat, a oficjalne szacunki kosztów wzrosły kilkakrotnie: z czterech miliardów euro na początku budowy do jedenastu miliardów euro w grudniu 2023 roku.

Energia elektryczna z północy na południe?

Ogromne sumy będą również potrzebne do dalszej rozbudowy odnawialnych źródeł energii i niezbędnej sieci elektrycznej. Energia wiatrowa jest generowana głównie na północy Niemiec. Konieczne będzie zbudowanie większej liczby mocniejszych linii energetycznych w celu rozprowadzania energii na terenie całego kraju. Według szacunków operatorów systemów przesyłowych, sama rozbudowa sieci elektroenergetycznych może kosztować 55 miliardów euro - plus 110 miliardów euro na rozbudowę lokalnych sieci dystrybucyjnych do 2033 roku.

Do tej pory koszty te w postaci opłat sieciowych poprzez wzrost cen energii elektrycznej były przenoszone na konsumentów, a tym samym również na przedsiębiorstwa. Sprawia to, że są one mniej konkurencyjne na całym świecie. Jeśli państwo chce odciążyć konsumentów, musi pokryć część opłat sieciowych. Do tego dochodzą koszty budowy elektrowni rezerwowych, magazynów energii elektrycznej i sieci wodorowej. 

Mieszkania częścią infrastruktury

W całym kraju występuje również znaczny niedobór mieszkań, zwłaszcza w miastach i na obszarach miejskich. To sprawia, że czynsze w niektórych przypadkach drastycznie wzrosły w ostatnich latach. Na przykład w Monachium 24 euro za metr kwadratowy w przypadku nowych czynszów nie jest już niczym niezwykłym. Ma to wiele negatywnych skutków. Osoby normalnie zarabiające coraz częściej nie mogą sobie pozwolić na życie w miastach. Pracodawcy, którzy nie płacą najwyższych pensji, mogą znaleźć pracowników tylko wtedy, gdy oferują mieszkania służbowe.

W swojej analizie BDI oblicza, że w ciągu najbliższych dziesięciu lat należałoby zainwestować dodatkowe 56 miliardów euro, aby ożywić budownictwo mieszkaniowe i móc budować w sposób przyjazny dla klimatu.

Zadanie na przyszłość: edukacja

Renowacja przedszkoli, szkół i uniwersytetów, a także cyfryzacja wszystkich instytucji edukacyjnych również sporo kosztuje. BDI szacuje, że konieczne będzie finansowanie w wysokości około 100 miliardów euro.

Związek Zawodowy Wychowania i Nauki (GEW) spodziewa się nawet 130 miliardów euro. „Niemiecki system edukacji jest jak wielki plac budowy. Zadania są ogromne” – stwierdził w oświadczeniu wydanym na początku marca 2025 roku, dodając, że niedobór wykwalifikowanej siły roboczej, zwłaszcza w przedszkolach i szkołach, jest „dramatyczny”.

Edukacja leży w gestii krajów związkowych, dlatego też 16 niemieckich krajów związkowych ponosi za nią główną odpowiedzialność. Jednak miasta i gminy również utrzymują infrastrukturę, która starzeje się i pilnie wymaga modernizacji. Gminy inwestują najmniej, ponieważ zwyczajnie brakuje im pieniędzy. Ich kasy są puste, zaś poziom zadłużenia wysoki.   

Braki w wielu obszarach

Natomiast w sektorze opieki szpitalnej zaległości inwestycyjne wynoszą około 50 miliardów euro. Według Niemieckiej Federacji Szpitali, około 70 procent wszystkich placówek w Niemczech odnotowuje straty. Na ochronę cywilną brakuje około dziesięciu miliardów euro. Obejmuje to sytuacje kryzysowe i poważne katastrofy, takie jak powodzie i inne katastrofy pogodowe, ale także ochronę przed zagrożeniami związanymi z wojną.

Jeśli zsumować wszystkie te kwoty, w ciągu najbliższych kilku lat potrzebne będą setki miliardów euro, aby przywrócić do dobrego stanu infrastrukturę techniczną i społeczną w Niemczech.

Chcesz mieć stały dostęp do naszych treści? Dołącz do nas na Facebooku!