Niemcy. Afera z maseczkami uderza w partię Merza
5 lipca 2025
Od pewnego czasu w Niemczech toczy się dyskusja na temat tzw. afery maseczkowej. Konkretnie chodzi o to, czy były minister zdrowia Jens Spahn z konserwatywnej partii chadeckiej CDU postąpił prawidłowo, kupując pilnie potrzebne maski ochronne na początku pandemii koronawirusa w 2020 roku. A może państwo niemieckie przepłaciło miliardy euro, aby nabyć maseczki, których w tamtym czasie brakowało?
Sprawę tę badała niezależna śledcza Margaretha Sudhof, na zlecenie następcy Spahna na stanowisku ministra zdrowia, socjaldemokraty Karla Lauterbacha. Jednak raport z tego dochodzenia został ukończony dopiero niedawno, po odejściu Lauterbacha ze stanowiska ministra. Publikacja trafiła zatem w ręce nowej niemieckiej minister zdrowia – Niny Warken z CDU.
Jednak Warken, partyjna koleżanka Jensa Spahna, opublikowała tylko wersję raportu, w której zaczerniono wiele fragmentów. Wywołało to ostrą krytyki ze strony opozycji i mediów. Według resortu zdrowia powodem ukrycia części raportu była ochrona praw osobistych, a także tajemnic urzędowych i firmowych oraz zminimalizowanie ryzyka sporów sądowych dla niemieckiego rządu.
Co ukryto w raporcie?
Kilka dni temu dziennikarze śledczy publicznych nadawców Westdeutscher Rundfunk i Norddeutscher Rundfunk oraz dziennika „Süddeutsche Zeitung” uzyskali jednak kopię pełnego raportu bez zaczernień. Z ich analizy wynika, że Warken w szczególności ukryła fragmenty 170-stronicowego raportu, które dotyczyły jej partyjnego kolegi, byłego ministra Spahna, obecnie będącego przewodniczącym klubu parlamentarnego chadecji frakcji CDU/CSU w Bundestagu.
Media i opozycja stawiają zatem pytania: Czy raport śledczej Sudhof został celowo zaczerniony, aby ukryć odpowiedzialność Jensa Spahna?
Janosch Dahmen, partyjny ekspert Zielonych ds. zdrowia, stawia poważne zarzuty pod adresem polityków CDU Spahna i Warken. Według niego pełny raport pokazuje, że Warken „celowo zaczerniła informacje w kilku miejscach”, co miało oczywisty cel „ukrycia" odpowiedzialności Spahna i innych członków partii chadeckich CDU i CSU”. Według Dahmena „żerowali oni na państwie i podatnikach” podczas pandemii.
Maseczki złej jakości po zawyżonych cenach
Według „Süddeutsche Zeitung”, fragmenty niezaczernionego raportu pokazują, że Spahn był osobiście zaangażowany w decyzje dotyczące zamówień. Ponadto minister został ostrzeżony przez ekspertów ministerstwa o ryzyku związanym z przyjętym podejściem.
Tygodnik „Der Spiegel”, który także dotarł do kopii pełnego raportu, zwraca uwagę, że w oficjalnej wersji zaczernione zostały całkowicie fragmenty dotyczące szwajcarskiej firmy Emix. Tymczasem Spahn miał być bezpośrednio zaangażowany w zamawianie masek od tej firmy, która do czasu pandemii nie miała nic wspólnego z maseczkami ochronnymi. Dostała ona zamówienia od rządu za około miliard euro, a zrealizowała ostatecznie dostawy na kwotę 750 mln euro, wynika z opisywanego przez media raportu.
Średnia cena każdej maski FFP2 wynosiła 5,58 euro – nawet w czasie, gdy takie maski były ponownie dostępne w cenie około jednego euro. Według kontrolerów jakości TÜV maski okazały się bezużyteczne. Ministerstwo Spahna uznało je jednak za wolne od wad i zapłaciło za nie. W transakcjach dotyczących masek pośredniczyła Andrea Tandler, córka byłego polityka bawarskiej chadecji CSU Gerolda Tandlera.
Pośrednictwo w zawarciu dużego kontraktu z firmą logistyczną Fiege z okręgu wyborczego Spahna jest również oceniane krytycznie w raporcie, twierdzą niemieckie media.
„Bezprecedensowe marnotrawstwo”
Polityk Zielonych Dahmen mówi ostro: „W całej Europie panowała pandemia. Wszyscy nosili maseczki. Ale nigdzie indziej miliardy pieniędzy podatników nie zostały zmarnowane na tak bezprecedensową skalę – na maski, z których przytłaczająca większość nigdy nie została dostarczona lub była tak złej jakości, że musiała zostać później zniszczona”.
Zieloni domagają się zatem powołania komisji śledczej w Bundestagu. Jednak nawet z drugą opozycyjną partią, Lewicą, nie mają jednak wystarczającej liczby głosów, aby taka komisja śledcza mogła powstać. Wspólny wniosek z populistyczno-prawicową AfD, największa frakcją opozycyjną, wykluczają. Dlatego zabiegają o poparcie przynajmniej jednej z partii koalicyjnych CDU/CSU bądź socjaldemokracji SPD.
– Każdy, kto nie ma sobie nic do zarzucenia lub do ukrycia, już dawno powołałby parlamentarną komisję śledczą lub sam wziąłby na siebie odpowiedzialność – powiedział Janosch Dahmen z Zielonych agencji prasowej Reuters.
Ryzyko miliardowego odszkodowania
Na początku pandemii koronawirusa w 2020 r. maseczki ochronne FFP2 były początkowo niedostępne, a potem bardzo ich brakowało. Ze względu na tlące się spory prawne z firmami, które uważają, że zostały oszukane przez Ministerstwo Zdrowia przy zakupie maseczek, niemiecki rząd nadal stoi w obliczu ryzyka zapłaty miliardowego odszkodowania. Komisja budżetowa Bundestagu chce przeprowadzić we wtorek „dyskusję ekspercką” ze specjalną śledczą Margarethą Sudhof.
Zgodnie z instrukcjami w swoim raporcie zbadała ona jedynie departamenty Ministerstwa Zdrowia, ale nie rozmawiała osobiście z decydentami politycznymi, co z kolei doprowadziło do krytyki. Oprócz Spahna byli to ówczesny minister finansów Olaf Scholz i kanclerz Angela Merkel, która była u władzy na początku pandemii.
(AFP, RTR/ widz)