Niemcom grozi kolejny rok recesji
10 kwietnia 2025
Wiodące instytuty ekonomiczne w Niemczech drastycznie obniżyły swoje oczekiwania dotyczące wzrostu gospodarczego w bieżącym roku. We wspólnej prognozie gospodarczej przedstawionej w środę, 10 kwietnia, przewidują wzrost w 2025 roku o zaledwie 0,1 proc. Wcześniejsza prognoza mówiła o poziomie 0,8 proc. Wpływ na obniżkę ma oprócz krajowych problemów strukturalnych, takich jak niedobór wykwalifikowanej siły roboczej i nadmierna biurokracja, również ogromna obecnie niepewność związana z polityką handlową USA.
– Napięcia geopolityczne i protekcjonistyczna polityka handlowa USA pogarszają i tak już napiętą sytuację gospodarczą w Niemczech – mówi Torsten Schmidt, szef działu badań nad koniunkturą w RWI – Instytucie Badań nad Ekonomią im. Leibniza. – Ponadto, niemieckie firmy stoją w obliczu zwiększonej konkurencji międzynarodowej – zwłaszcza ze strony Chin. Wreszcie, słabości strukturalne, takie jak niedobór wykwalifikowanej siły roboczej i wysokie przeszkody biurokratyczne, obciążają wzrost gospodarczy.
Trzeci rok recesji?
Według prognozy pięciu instytutów polityka celna prezydenta USA Donalda Trumpa może też sprawić, że w 2025 roku w Niemczech utrzyma się recesja. Byłby to trzeci rok z rzędu trwałego spadku gospodarczego.
Amerykańskie cła na import aluminium, stali i pojazdów prawdopodobnie zmniejszą wzrost PKB w tym i przyszłym roku o 0,1 punktu procentowego każdorazowo. Dodatkowe cła ogłoszone 2 kwietnia mogą podwoić negatywne skutki. Konkretne skutki są jednak trudne do oszacowania, ponieważ stawki celne jeszcze nigdy nie zostały podniesione tak bardzo w obecnej zglobalizowanej strukturze gospodarczej. Nie jest też jasne, jaki efekt będzie miało 90-dniowe moratorium na cła, ogłoszone przez Trumpa oraz UE.
Naukowcy spodziewają się wprawdzie pozytywnego impulsu ze strony nowego rządu Niemiec i wprowadzonej poprawki do Ustawy Zasadniczej, aby poprzez zaciągnięcie długu zwiększyć inwestycje w obronność, ochronę klimatu i infrastrukturę. Nie jest jednak jasne, w jaki sposób zwiększony zakres wydatków rządu zostanie wykorzystany. Instytuty spodziewają się, że w tym roku nie zostaną uruchomione żadne dodatkowe środki na obronność i inwestycje. W kolejnym roku, częściowo ze względu na pakiet inwestycyjny, instytuty spodziewają się wzrostu gospodarczego o 1,3 proc.
Duże problemy strukturalne
„Niemcy nie tylko cierpią z powodu słabej gospodarki, ale przede wszystkim mają problemy strukturalne” – podkreślili ekonomiści. „Nie można ich rozwiązać po prostu zwiększając wydatki rządowe i tym bardziej pilne są reformy mające na celu zwiększenie potencjału”. Na przykład, system socjalny musi zostać dostosowany do zmian demograficznych, „aby pozapłacowe koszty pracy nie rosły gwałtownie” – proponują eksperci.
Konkurencja Chin sprawiła, że część przemysłu pochłaniającego szczególnie dużo energii, przestaje istnieć. Kurczy się populacja w wieku produkcyjnym, a biurokracja jest ciężarem. Rada instytutów na polepszenie sytuacji: bezpieczne systemy zabezpieczenia społecznego w starzejącym się społeczeństwie, więcej zachęt do pracy i imigracja wykwalifikowanych pracowników. Konieczna jest również „radykalna redukcja biurokracji”.
Trudniej na rynku pracy
Sytuacja na rynku pracy wyraźnie się pogorszyła. Od połowy 2022 r. liczba bezrobotnych wzrosła o 20 procent. Oznacza to wzrost o ponad 400 000 osób. W rezultacie stopa bezrobocia wzrosła z 5,0 procent do 6,3 proc. Utrata miejsc pracy ma miejsce głównie w przemyśle wytwórczym, budownictwie i usługach biznesowych. Jednocześnie zatrudnienie w sektorze publicznym, edukacji i opiece zdrowotnej nadal rośnie. Instytuty spodziewają się wzrostu bezrobocia w nadchodzących miesiącach. Eksperci oczekują, że bezrobocie nie spadnie ponownie, dopóki sytuacja gospodarcza nie poprawi się w ciągu 2026 roku.
Niemcy oszczędzają
Mimo że ludzie znów mają więcej pieniędzy w kieszeniach, konsumpcja prywatna wzrosła tylko nieznacznie w ubiegłym roku o 0,3 proc. Wiele pieniędzy zostało odłożonych w ramach oszczędności, a stopa oszczędności w 2024 r. wyniosła 11,4 proc. Oznacza to, że prywatne gospodarstwa domowe nie wydały tej części swojego dochodu, a odkładały.
Inflacja, która przez długi czas utrzymywała się na wysokim poziomie, spadła w ubiegłym roku do 2,2 proc. w 2024 roku. Instytuty spodziewają się, że poziom inflacji pozostanie na tym poziomie w bieżącym roku i nieznacznie spadnie w przyszłym roku do 2,1 procent.
(DPA, Ifo, stef)