Kobiety w zarządach firm. Niemcy pozostają w tyle
8 marca 2025
Na początku marca Petra Scharner-Wolff objęła stanowisko dyrektora generalnego niemieckiego giganta Otto Group. W Niemczech Otto jest kultową firmą rodzinną, najbardziej znaną ze swoich grubych katalogów wysyłkowych, które przez dziesięciolecia były standardem w wielu niemieckich gospodarstwach domowych. W czasach swojej świetności katalog Otto był publikowany dwa razy w roku, liczył ponad 1000 stron i zawierał wszystko, od ubrań i zabawek po kompletne wyposażenie sypialni.
Dziś Otto nie drukuje już katalogu, ale stało się jedną z największych platform e-commerce na świecie. W 2024 roku to prywatne przedsiębiorstwo zatrudniające około 38 500 pracowników wygenerowało obrót w wysokości 15 mld euro (15,7 mld USD). Platforma internetowa Otto oferuje 18 milionów artykułów na sprzedaż.
Niemcy pozostają w tyle
Jednym ze sposobów oceny równości płci jest liczba kobiet na stanowiskach kierowniczych w firmach. Chociaż jest to raczej niedoskonała metoda, ponieważ nie wszystkie kobiety na rynku pracy są liczone lub nie uwzględnia się różnic w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn, pomysł się przyjął.
Według raportu AllBright Foundation, szwedzko-niemieckiej organizacji non-profit, która prowadzi kampanię na rzecz większej liczby kobiet i różnorodności w biznesie, w marcu 2025 roku 19,7 procent menedżerów i 37,4 procent członków zarządu w 160 dużych spółkach giełdowych w Niemczech stanowiły kobiety. Łącznie w zespołach zarządzających zasiadało 561 mężczyzn i 138 kobiet.
Spośród 40 największych spółek DAX, tylko osiem miało trzy lub więcej kobiet w swoim zespole zarządzającym. Porsche Holding jest jedyną firmą, która nie ma kobiety na stanowisku dyrektora generalnego. Problem leży po części w konserwatywnej kulturze korporacyjnej kraju, mówi Wiebke Ankersen, współdyrektorka Fundacji AllBright. – Firmy radziły sobie bardzo dobrze przez bardzo długi czas, a presja na zmiany nie wydawała się wystarczająco duża – wskazała ekspertka w wywiadzie dla DW.
Wszystkiemu winna natura?
Istnieją również inne problemy, takie jak przepisy podatkowe, które uniemożliwiają pracę zamężnym kobietom. – Brakuje również dziesiątek tysięcy miejsc opieki przedszkolnej. W rezultacie kobiety w Niemczech często pracują tylko kilka godzin tygodniowo lub poniżej swoich kwalifikacji i nawet nie rozpoczynają kariery menedżerskiej – tłumaczy Wiebke Ankersen.
Istnieją także inne powody niskiego odsetka kobiet na stanowiskach kierowniczych w Niemczech, mówi Katharina Wrohlich, szefowa grupy badawczej Gender Economics w Niemieckim Instytucie Badań Ekonomicznych w Berlinie.
– Jednym z kluczowych czynników są dominujące przekonania dotyczące płci na rynku pracy – mówi Wrohlich, który jest również profesorem finansów publicznych, gender i ekonomii rodziny na Uniwersytecie w Poczdamie. Jej zdaniem, nastawienie społeczeństwa do pełnoetatowego zatrudnienia matek z małymi dziećmi jest często niechętne, co ma negatywny wpływ na szanse kobiet na stanowiskach kierowniczych.
– Zarówno ojcowie, jak i matki powinni mieć możliwość wzięcia wolnego z powodów rodzinnych i pracy w niepełnym wymiarze godzin – powiedziała Wrohlich w rozmowie z DW. Ważne jest też, aby firmy zachęcały te osoby do powrotu do pracy w pełnym wymiarze godzin.
Niemcy podjęły działania prawne
Wrohlich zauważyła pewną poprawę w ciągu ostatnich dwóch dekad, ale Niemcy wciąż są daleko od osiągnięcia parytetu płci. Wybiegając w przyszłość, „nie jest jednak pewne, czy nadal będziemy obserwować pozytywne zmiany”– mówi.
– W ciągu ostatnich pięciu lat zaobserwowaliśmy pozytywny rozwój, choć na niskim poziomie – zgadza się Wiebke Ankersen. –Trudno jest znaleźć zarząd bez ani jednej kobiety, ponieważ nie jest to już społecznie akceptowalne. Świadomość równych szans i różnorodności wzrosła, a wraz z nią oczekiwania wobec firm – dodała. Niemniej jednak, przy obecnym tempie, minie kolejne 15 lat, zanim na stanowiskach kierowniczych i decyzyjnych w niemieckich firmach będzie tyle samo kobiet co mężczyzn. – Po prostu nie możemy czekać tak długo – podkreśla Ankersen.
W Niemczech obowiązują dwie ustawy określające parytety płci dla większości spółek giełdowych. Pierwsza ustawa, która weszła w życie w 2015 roku, stanowi, że co najmniej 30 procent członków rad nadzorczych muszą stanowić kobiety. Drugi akt prawny, który wszedł w życie w 2021 roku, stanowi, że co najmniej jedna kobieta musi być reprezentowana w zarządach spółek giełdowych liczących więcej niż trzech członków. Spółki te muszą również wyznaczyć cele dotyczące zwiększenia udziału kobiet na innych szczeblach zarządzania.
UE podejmuje działania
Podobne przepisy, które promują równość płci na stanowiskach kierowniczych, i które wejdą w życie w czerwcu 2026 roku, obowiązują na poziomie Unii Europejskiej.
Od 2010 r. udział kobiet w zarządach spółek poprawił się w większości państw członkowskich UE, ale postępy różnią się w zależności od kraju.
„W 2024 r. kobiety będą stanowić 39,6 procent członków zarządów największych spółek giełdowych w krajach z obowiązkowymi kwotami płci, w porównaniu do 33,8 procent w krajach z miękkimi środkami i tylko 17 procent w krajach, które nie podjęły żadnych środków” – szacuje Komisja Europejska.
Chcesz mieć stały dostęp do naszych treści? Dołącz do nas na Facebooku!
Otto znaną marką w Niemczech
Ponieważ większość przepisów dotyczących równości płci ma zastosowanie wobec spółek publicznych, firmy rodzinne w Niemczech są nieco mniej efektywne we wprowadzaniu kobiet na stanowiska kierownicze, wynika z innego badania przeprowadzonego przez AllBright Foundation opublikowanego w maju 2024 roku.
W przypadku stu największych firm rodzinnych w Niemczech kobiety stanowią zaledwie 12,6 procent członków zarządów. Ponad połowa (53) ze 100 największych firm rodzinnych w ogóle nie miała kobiet w swoich zespołach zarządzających.
Pod tym względem firma rodzinna Otto Group wypada lepiej niż przeciętnie. Nowa dyrektor generalna Petra Scharner-Wolff zasiada w zarządzie od 2015 roku. Jej poprzednie stanowisko dyrektora finansowego zostało obsadzone przez Katy Roewer, inną kobietę i osobę związaną z firmą. Sześcioosobowy zarząd składa się obecnie z dwóch kobiet i czterech mężczyzn. Roewer pracuje tylko przez cztery dni w tygodniu, aby zachować równowagę między pracą a życiem prywatnym jako zapracowana mama i chce zachować ten rozkład zajęć na swoim nowym stanowisku.