Katastrofy na pokazach. Te wnioski wyciągnęli Niemcy

Niemieckie lotnictwo nie ma długiego doświadczenia w efektownych pokazach lotniczych. Dopiero od kilku lat niemieccy piloci biorą udział w imprezach tego typu w kraju (w Niemczech jedyna taka cykliczna impreza z udziałem lotnictwa wojskowego odbywa się podczas Targów Lotnictwa i Kosmicznych, ILA,  pod Berlinem) i za granicą – choćby na sławnych pokazach Royal International Air Tattoo (RIAT). Niemiecki „Eurofighter” miał uczestniczyć też w tegorocznym Air Show w Radomiu. Ale – inaczej, niż większość sił zbrojnych w Europie i na świecie – własnej eskadry akrobatycznej niemiecka Luftwaffe nie posiada. Zamiast tego uprawnienia do udziału w pokazach ma tylko dwóch – trzech tzw. pilotów pokazowych, wybranych z jednej z eskadr lotniczych. Tę dodatkową funkcję, oprócz standardowej służby, pełnią przez trzy kolejne lata. Wcześniej każdy z nich musi jeszcze odbyć specjalistyczne, roczne szkolenie, pod nadzorem aktualnych pilotów pokazowych. Inni piloci wojskowi mogą brać udział w normalnych pokazach, przelocie w czasie uroczystości, czy powitaniu gości państwowych, ale bez stosowania figur akrobatycznych. 

Pół wieku przerwy

Jak na razie wielu pilotów z uprawnieniami do udziału w pokazach w niemieckiej armii nie ma, bo do akrobatyki lotniczej Luftwaffe wróciła niedawno, po ponad pół wieku przerwy – spowodowanej właśnie doświadczeniem katastrofy lotniczej podczas pokazów. W czerwcu 1962 roku, w pobliżu bazy lotniczej Nörvenich, podczas lotu z udziałem 4 samolotów Lockheed F-104F „Starfighter", doszło do wypadku, który zakończył się  śmiercią wszystkich pilotów: Amerykanina i 3 Niemców. Lotnicy ćwiczyli przed pokazem, który miał się odbyć z okazji wprowadzenia do służby pierwszych samolotów typu „Starfighter” w 31. eskadrze myśliwsko-bombowej „Boelcke”. Gościem uroczystości miał być między innymi ówczesny minister obrony Niemiec Zachodnich, Franz Josef Strauss. Manewr, kierowany przez amerykańskiego pilota, wymagał kontaktu wzrokowego uczestników formacji z prowadzącym i reakcji na jego znaki. W pewnym momencie Amerykanin prawdopodobnie stracił orientację w chmurze i skierował samolot w dół, pociągając za sobą kolegów. Po tym wypadku niemieckie lotnictwo zrezygnowało z utrzymywania eskadr akrobacyjnych. Dwie jednostki tworzone w Bawarii zostały rozwiązane.

Cień Ramstein

Jeżeli nawet po jakimś czasie pojawiły się pomysły reaktywacji eskadry, to zniknęły po największym w niemieckiej historii wypadku samolotów wojskowych, w bazie Ramstein, 28 sierpnia 1988 roku. I to choć akurat w nim niemieccy piloci w ogóle nie brali udziału. Do tragedii doszło w amerykańskiej bazie, a zderzyły się trzy samoloty włoskie, wykonujące w powietrzu manewr strzały, przebijającej serce. Na miejscu zginęło 3 włoskich pilotów – i 70 widzów, którzy zebrani byli przy pasie startowym, gdzie spadły samoloty. Ponad 300 osób zostało ciężko rannych, w tym inny pilot, Amerykanin, który oczekiwał na swój pokaz (zmarł po 3 dniach). To był ostatni pokaz w Ramstein, a przepisy dotyczące takich pokazów mocno zaostrzono: wprowadzony został bezwzględny zakaz przelotów nad publicznością i wykonywania akrobacji na kierunku sektorów widzów.