Трговците незадоволни поради одлуката за маржите

Владината одлука за ограничување на маржите на 102 групи на производи или на над 1.000 прехранбени и непрехранбени производи, предизвика незадоволство кај трговците во Северна Македонија. Стопанската комора на трговци на големо и мало претежно со прехранбени и непрехранбени производи, пијалоци и тутун е сериозно загрижена по одлуката на Владата и бараат итна средба со премиерот Христијан Мицкоски и со министерот за економија и труд Бесар Дурмиши за да ги разгледаат последиците од овие одлуки. 

Со одлука на Владата се предвидува ограничување на маржите на 5 отсто на основните прехранбени производи, како што се млекото, лебот, брашното, маслото за јадење, јогуртот и киселото млеко. Иако Владата најави дека оваа мерка ќе опфати 1.000 производи, трговците сметаат во реалноста се работи за многу поширока листа од 3,000-4.000 производи, вклучувајќи ги сите видови млеко со различни маслености, како и производи како што се детергенти и сапуни. 

Кои се аргументите на трговците? 

„Од една страна, се наведува дека основните производи се маржираат од 20-25 отсто, што е причината за ограничувањето на маржата на 5 отсто, но од друга страна се тврди дека нема да има значително намалување на цените. Логично е, цените да се намалат за 15-20 отсто, доколку се намали маржата на овој начин. Дополнително, овие одлуки не ги заштитуваат социјално загрозените граѓани, туку најголемата финансиска корист ќе ја имаат потрошувачите со повисоки приходи“, реагираат трговците. Според нив, на пример, во групата на месни производи ќе треба да се намалат цените и на луксузни производи, што значи дека не се води сметка за приоритетите на граѓаните со пониски примања. 

Трговците неодамна доставија свои предлози до Владата, со кои се предивдување намалување на цените на 100 до 200 производи, коишто тие сметаат дека ќе обезбедат ефективни мерки за намалување на цените, а истовремено нема го загрозат опстанокот на трговските претпријатија. Затоа бараат Владата посериозно да ги земе предвид нивните аргументи. 

„Со вакви избрзани одлуки се нанесува значителна штета на голем број стопански субјекти кои имаат клучна улога во развојот на економијата“, велат трговците. Според нив, овие компании се соочуваат со неизвесност во нивните идни инвестиции и активности, а истовремено се испраќа негативна порака до сите потенцијални инвеститори во дејноста.

Овие компании вработуваат 4.700 граѓани. Тие сметаат дека нивното функционирање е од суштинско значење за економската стабилност на државата.   

Што бара Владата? 

Владата во вторникот (18.02) донесе одлука за ограничување на бруто профитната маржа (БПМ) за утврдување на највисоките цени за одделни производи во трговијата на големо и мало.

Како што информираше заменик-министерот за економија и труд, Марјан Рисески, целта да се заштити животниот стандард на наслението. Со одлуката на Владата се ограничува маржата во трговија на големо и трговија на мало на 102 групи на производи или на над 1.000 прехранбени и непрехранбени производи.

И тоа на 5 отсто маржа на основните осум прехранбени производи -  млеко, леб, брашно, јајца, масло за јадење, јогурт и кисело млеко или вкупно осум групи на производи и на 10 отсто ограничена маржа на прехранбени производи каде опфаќа група од 55 прехранбени производи - месо и преработки од месо, шеќер, млечни производи, маргарин, путер, конзервиран зеленчук и овошје, грав, ориз и тестенини. Ограничување од 15 отсто на маржа ќе има на 39 прехранбени производи и средства за хигиена и тоа свежо овошје и зеленчук, детергенти, бебешка храна, пелени, сапун, тоалетна хартија и слично.

Анализата на Државниот пазарен инспекторат покажала дека трговците пресметуваат маржа од 20 до 25 осто за основните производи во трговијата на мало, а од 20 до 50 отсто во трговијата на големо.

„Со оваа одлука се задолжуваат сите кои се учесници во трговијата на големо и во трговијата на мало, сите овие 102 групи на производи, најмалку 70 проценти да бидат присутни на рафт“, вели Ристески. 

Кои се очекувањата? 

Донесена е и одлука за утврдување на највисоки цени на осум групи основни прехранбени производи во трговијата, при што како највисока цена се утврдени цените кои што се применувале на 1 февруари 2025 година. Одлуките ќе траат до 30 април, кога има и два големи верски празници -  Велигден и Рамазан.

Нашите очекувањата се дека со овие две одлуки цените на основите прехранбени производи кои се содржани во одлуката ќе се намалат во просек за околу 10 отсто, освен осумте основни прехранбени производи - млеко, леб, брашно тип 400 и 500, јајца, масло за јадење, јогурт и кисело млеко за кои се очекува да останат на исто ниво, односно да не се зголемуваат или да има минимално намалување, рече Ристески.

Надлежните најавуваат дека пазарниот инспекторат ќе врши проверки на терен и онаму каде ќе бидат откриени неправилности, ќе бидат ригорозно казнувани. Казните се движат и до 20.000 евра.

Пратеникот на СДСМ, Фатмир Битиќи во телевизиско гостување на Сител, оцени дека Владата требаше да оди уште порадикално, а тоа е наместо 102 групи на производи да ги опфати сите категории на производи, а тоа се 238 групи на производи коишто се со повластена даночна стапка од 5%. За да се намалат цените до 30 отсто, тој вели дека Владата треба да ги прифати предлозите на СДСМ за намалување на ДДВ

„Мерките предложени од СДСМ за намалување на ДДВ за струја од 18 на 5% и укинување на ДДВ за основни прехранбени производи, значително ќе се намалат цените а со севкупниот пакет мерки и примена на Законот за нефер трговски практики цените може да се намалат и до 30%“, вели Битиќи.