Србија: Студентите се враќаат на настава?

Конфузија околу ненадејниот почеток на наставата во Србија, разочарување од одлуките на професорите и чекање на потезите на владата. Вака може да се сумираат одговорите на студентите со кои разговаравме за сега сè поизвесниот почеток на наставата на голем број факултети во Србија. 

Шест месеци по нивниот почеток, протестите добија политичка артикулација. Студентите побараа распишување парламентарни избори и почнаа да ги формираат изборните листи, префрлајќи ја на тој начин „топката“ во дворот на владата. А, таму велат - избори во следната година и пол. Можеби. 

Академската заедница, би се рекло, нема толку време за чекање. И додека студентите во Пионирски парк се закануваат дека ќе штрајкуваат со глад доколку наставата на сите факултети не започне на 1 јуни, главното прашање што се чини дека ги мачи сите страни е: дали блокадите на факултетите сè уште имаат смисла во сегашната ситуација? 

По поддршката - „нож во грб“ 

„Ако работите после сѐ продолжат да се одвиваат како ништо да не се случило, ќе има големо колективно разочарување“, вели една студентка на белградскиот Факултет за организациски науки (ФОН) за ДВ. 

Нејзиниот факултет неодамна започна со асинхрон модел на надокнада на наставата, т.е. објавување на материјал на онлајн платформи.

ФОН е еден од бројните факултети во Србија кои започнаа со некаков вид на надоместување на наставата, а студентите забележуваат дека ненадејната одлука на Академскиот совет ги изненадила и ги разочарала.

Пленумот на факултетот гласаше против каква било форма на продолжување на наставата, изјави еден студент за ДВ. Сепак, како знак на солидарност и поддршка за професорите „кои со месеци противзаконски не примале редовни плати“, значителен број студенти сакаат да поддржат таков модел на настава. На крајот, како што велат, тие се револтирани од одлуката донесена без нивно знаење и студентите на ФОН гласаа против таков модел. 

Оваа одлука на факултетот, велат неговите колеги, создала недоверба кај студентите. „Деканот и факултетската управа наводно беа на наша страна. Сега никој повеќе не им верува, ниту пак веруваат дека можеме да најдеме заедничко решение“, велат студентите на ФОН. 

Дали е време за враќање на настава? 

Додека многумина се прашуваат колку долго ќе можат да избегнуваат онлајн часови без последици, а други велат дека „никој не е уморен“, дури и од редовите на поддржувачите на студентските блокади сè повеќе може да се слушне дека е време да се вратат на настава.

„Сето ова трае предолго. Најголемиот проблем е што нема временска рамка и сè е неизвесно. Мислам дека треба да се бориме, но се плашам дека по толку време и додека ни се заканува губење на една година, ова не е најсоодветниот начин за борба“, објаснува за ДВ Александар, студент на Универзитетот во Белград.

„Дали ни требаат промени? Да, но дали по цена сè да „падне“ и да има поголеми последици од сега? Мислам дека не“.

Иако сè уште ги гледа блокадите на факултетите како најдобар начин за вршење притисок, студентката на ФОН исто така верува дека без поширока поддршка од општеството, нивната жртва е речиси залудна.

„Блокадата на факултетот е единствениот преостанат начин на кој студентите можат да се обидат да влијаат врз владата на кој било начин. Од друга страна, верувам дека сме во фаза која одамна ги надмина можностите само за студентска борба и организирање. За да се случи промена, сè мора да застане. Студентите не можат да го сторат тоа сами, а субјективното чувство е дека остатокот од општеството не е подготвено да им обезбеди соодветна поддршка“, вели таа.

Различни мислења и меѓу професорите 

И покрај протестите на студентите, кои продолжуваат да ја блокираат зградата на факултетот, Економскиот факултет во Белград (ЕКОФ), со согласност на Студентскиот парламент, започна со онлајн настава. Деканката Жаклина Стојановиќ за ДВ истакнува дека „морало да се направи сè за да се спаси учебната година“.

„Морам да кажам дека има и студенти кои, од различни причини, сакаат да ја завршат оваа учебна година, што не ги намалува барањата што ги испорачаа студентите во блокадата“, објаснува Стојановиќ.

Таа забележува дека „целта на блокадата на универзитетот е нејасна“ и дека на долг рок тоа е борба која „нема основа што би довела до каква било одржливост“.

„Во суштина, имајќи предвид дека студентите покренаа барања од политичка природа, Академскиот совет одлучи дека во овој момент не може да поддржи она што е законски забранета активност на факултетот, односно универзитетот“, рече деканката на ЕКОФ.

Од друга страна, професорот на ФОН и член на Партијата за слобода и правда, Владимир Обрадовиќ, смета дека секоја одлука донесена без согласност на студентите во блокадата води кон „нарушување на единството меѓу професорите, студентите и академската заедница воопшто“. Тој верува дека неговиот факултет морал да постапи поинаку.

„Односот на меѓусебна доверба е нарушен. Пред да донесат одлука за надокнада за наставата, некои професори работеа во мешани работни групи за да најдат заедничко решение. Администрацијата на факултетот го игнорираше ова и предложи решение за кое немаше договор. Сега, дијалогот, во таа форма, повеќе не постои“, истакнува Обрадовиќ за ДВ. 

„Србија е во сериозна криза и Вучиќ нема намера да ја реши“ 

Анализирајќи ја моменталната општествена состојба, психологот и пензиониран професор Жарко Кораќ за ДВ истакнува дека ова е тешко време за протести, дека и студентите и професорите се под голем притисок, но дека нема впечаток дека студентската енергија „згаснала“.

„Целиот овој штрајк во голема мера падна врз професорите, кои не примиле плата веќе четврти месец. Тие мора да живеат од нешто и ова е тежок момент во нивниот живот. Затоа полека се појавува поддршка за онлајн наставата“, вели Кораќ.

И додека студентите од Факултетот за транспорт и врски во Белград, со кои разговаравме, велат дека сакаат да продолжат со студиите, „но во земја каде што знаењето и дипломата ќе бидат вреднувани, што не е можно освен ако не се распишат избори“, Кораќ забележува дека се поставува ново прашање - „што ќе се случи ако Вучиќ воопшто не сака да распише избори?“

„Србија е во сериозна криза и тој нема намера да ја реши, бидејќи неговата единствена цел е да остане на власт. Тој се обидува да ја укине независноста на универзитетите, но мислам дека прекинувањето на штрајкот не е решение. Нема гаранција дека универзитетите ќе ја задржат својата независност дури и ако ги прекинат блокадите. Затоа сметам дека треба да се истрае“, заклучува Жарко Кораќ.