Шест месеци од трагедијата во Нови Сад: Како натаму?

Голем број работници и студенти го дочекаа Меѓународниот ден на трудот на улиците на Белград. Синдикатите во Србија, кои со години беа разединети, се обединија со студентите во заедничката борба за пофер услови за работа и подостоинствен живот. Тие повикаа на заеднички состанок, а подоцна и на протест.

„Мораме да ги слушаме младите. Мора да го следиме она што го сакаат младите, а младите луѓе сакаат да се борат и да ја организираат земјата според својата волја“, рече Жељко Веселиновиќ, претседател на Обединетите синдикати на Србија - Слога и пратеник во парламентот.

Тој за Дојче Веле (ДВ) објасни дека еден и пол месец работна група, составена од студентски претставници, правни експерти и претставници на синдикатите, работи на предлози за измени во Законот за работни односи и Законот за штрајк. Тој верува дека овие измени ќе бидат завршени наскоро и ќе бидат доставени до Собранието на разгледување што е можно поскоро.

Шест месеци по падот на настрешницата

На први мај се навршија шест месеци од падот на реконструираната настрешница во Нови Сад, во која загинаа 16 лица. Во тој град, граѓаните се сеќаваа на жртвите на железничката станица со протестна прошетка и вршење разни активности. 

Од 1 ноември, ситуацијата во земјата не се смирува. Од секојдневното мирно оддавање почит на жртвите, дојде до неколку масовни протести. Студентите ги блокираа речиси сите факултети во земјата, голем број професори штрајкуваат, а учебната година, според властите, е на работ да биде неповратна.

Настаните се престигнуваат едни со други, а владата се чини дека дефинитивно се откажала од исполнување на барањата на студентите.

Студентска листа на предвремени избори?

Од почетокот на блокадата, студентите се дистанцираа од сите политички актери, вклучително и од парламентарната опозиција. Тие не повикаа на отстранување на владејачката партија, распишување избори или формирање преодна влада.

Пет месеци по почетокот на блокадите, има сè почести индикации меѓу студентите и јавноста дека ова ќе се случи. Студентите во блокада на Факултетот за технички науки во Нови Сад на својот Инстаграм профил ги објавија заклучоците од еден од пленумите, на кои мнозинството студенти беа за распишување вонредни избори и составување на студентски изборни листи. 

„Показна вежба“ за локалните избори

Дејан Бурсаќ, научен соработник во Институтот за филозофија и социјална теорија, објаснува дека оваа одлука е сè уште во процес на одлучување и дека е далеку од предлог за распишување избори. Но, тој верува дека тоа е добар пат кон политичка артикулација на бунтот.

„СНС не се чувствува удобно со таа опција. Самиот факт што тие не распишуваат избори и што гледаме разни одговори од нивна страна, од кои ниту еден не функционира, покажува дека не знаат како да се справат со ова. Да беа сигурни дека можат убедливо да ги добијат изборите, веќе ќе ги распишеа. Бројките не се толку поволни и затоа ова може да биде добар пат како да се артикулира борбата“, оценува Бурсаќ за ДВ.

Тој вели дека добар показател ќе бидат локалните избори во Заечар и во Косјериќ, кои се закажани за 8 јуни.

„Во Косјериќ беше направен компромис политичките партии да застанат зад студентите од Косјериќ, додека во Зајечар се објавуваат листи на опозициски политички партии, па ќе видиме колку добро ќе функционира тоа“, вели Дејан Бурсаќ.

„Еден список и општа поддршка за тој список“

Колумнистот на порталот Пешчаник, Дејан Илиќ, гледа потенцијално решение за кризата во вонредни избори или преодна влада, но смета дека по патот се прескокнати важни чекори.

„Прво, треба да создадеме обединет фронт, да се договориме дека сме заедно во ова и дека заедно ќе извршиме притисок врз режимот да прифати мирно решение за кризата. Кога ќе постигнеме договор за списокот, 70 проценти од работата е веќе завршена. Ако студентите кажат дека ќе одат со еден список, ние ќе го поддржиме. Ако се согласиме дека опозицијата ќе оди со посебен список, сите ќе ја поддржиме“, вели Илиќ за ДВ.

Неговиот став е дека единственото правилно решение за сегашната криза е ненасилна акција, но не очекува реципроцитет од власта.

„Очекувам насилна реакција од власта, сè додека не сфатат дека мирните решенија се мирни за сите. Тие мора да разберат дека она што се предлага од оваа страна е добро и за нив, а не да нè гледаат како некој кој сака да се пресмета со нив“, заклучува Дејан Илиќ.