Самит на НАТО во Хаг: Банкет, вооружување и крај

За Марк Руте, самитот е тест. Генералниот секретар на НАТО не сакаше ништо да остави на случајот; тој работеше кон исходот со месеци и преговараше за секој детаљ со 32-те членки на Алијансата. Кратко пред големиот состанок на Алијансата во Хаг, успехот изгледаше сигурен: договорот дека секоја земја во иднина ќе инвестира пет проценти од својата економска моќ во одбраната.

Руте обврската ја нарекува „квантен скок“  - амбициозен, секако, но историски и фундаментален „за обезбедување на нашата иднина“.

Шпанија не учествува

Сепак, она што звучи како пробив не е без контроверзии. И дали навистина важи за сите 32 членки? Се појави отпор од Шпанија; премиерот Педро Санчез се спротивстави, се водеа индивидуални преговори, а потоа стигнаа извештаи за компромис. Во неделата вечерта, шпанскиот премиер се појави пред телевизиските камери во Мадрид и го објасни своето разбирање за компромисот.

„Шпанија нема да троши пет проценти од својот бруто домашен производ за одбрана“, рече Санчез. Тоа звучеше различно од она што го кажа генералниот секретар на НАТО. Фактот што Санчез ги увери своите сонародници дека Шпанија ќе остане целосно интегрирана во  НАТО и со тоа заштитена со Член 5 од договорот за заемна помош веројатно  не дејствуваше смирувачки за раководството на НАТО.

Дипломатите го минимизираат проблемот со Шпанија

Оттогаш, дипломатите се обидуваат да го минимизираат проблемот - Санчез е под внатрешен притисок, велат тие, но нема да има исклучоци за Шпанија. „Нема можност за исклучување во НАТО“, нагласи Руте на својата прес-конференција пред самитот, додавајќи дека Алијансата не склучува споредни договори. Клучно е секој сојузник да го носи својот дел од товарот.

За Руте, многу е во прашање на самитот. Неговата работа како генерален секретар на НАТО е да ја одржи алијансата заедно, а тоа значи, пред сè, да го задржи и Доналд Трамп. Целата програма е прилагодена на претседателот на  САД:  вечерта ќе има свечена вечера во приватната палата на холандскиот крал Вилем Александер, а вечерата ќе се служи во величествената Портокалова сала од 17 век. Планирано е богато мени и ќе има многу време за сојузничко дружење.

Потоа, накратко, самиот самит. За работната сесија во среда се закажани само два и пол часа, веројатно на барање на Вашингтон. Дипломатите на НАТО се обидуваат да го извлечат најдоброто од тоа. Едно предвидување сугерира дека колку е пократок самитот, толку помалку можности ќе има Трамп да приреди изненадувања.

Новата цел е предизвик за многу земји

Амбасадорот на Трамп во НАТО, Метју Витакер, ги потсети сите учесници непосредно пред почетокот на самитот дека токму  американскиот претседател ја смислил идејата за целта од 5 проценти  уште пред шест месеци. Европејците во тоа време ја сметаа за илузорна, но сега веројатно ќе стане резолуција од самитот. „Благодарение на храброто водство на претседателот  Доналд Трамп“,  рече Витакер, НАТО сега е на добар пат да исполни историска обврска.

За многу земји од НАТО, новата цел ќе биде огромен предизвик. Генералниот секретар Руте го подели проблемот на два дела, со што го ублажи. 3,5 проценти се наменети за чисто одбранбени трошоци, како што се оружје и плати на војниците, а преостанатите 1,5 проценти за индиректни трошоци, како што се проширување на пристаништа, аеродроми, мостови и патишта кои имаат и воена употребливост.

На Европа ѝ се потребни воздушна одбрана и извидување

Прецизните детали за  националните планови за вооружување се чуваат во тајност. Но, се смета дека Европејците првенствено ќе се надградат во областите каде што во минатото честопати се потпирале на Американците: на пример,  воздушна одбрана  од ракетни напади, транспортни капацитети и извидување.

Се дискутира за пет до шест  нови бригади за Бундесверот. Генерално, зголемувањето на персоналот веројатно ќе биде посебен предизвик за Германија - проценките се движат од 60.000 до 80.000 дополнителни војници што би можеле да бидат потребни за спроведување на новите цели на НАТО.

Автор: Хелга Шмит, АРД