Нинисто: Трамп ќе продолжи со дипломатијата со Путин

ДВ: Разговараме по третиот состанок меѓу Русија и Украина во Истанбул годинава, кој повторно не даде резултати за завршување на војната. Дали гледате какви било шанси дипломатијата да посредува барем за прекин на огнот во блиска иднина?

Саули Нинисто: Она што го гледаме повеќе од три години е продолжување на војната. Се чини дека ниту Русија ниту Украина нема да постигнат целосна победа. Значи, ако ништо друго, мора да се обидеме да постигнеме договор преку дипломатија.

Се чини дека европските лидери не знаат дали треба да му се јават на Владимир Путин или не. Тогашниот германски канцелар Олаф Шолц му се јави на Путин во 2024 година. Претседателот Емануел Макрон од Франција му се јави пред неколку недели. Претседателот на САД, Доналд Трамп му се јави многу пати. Дали гледате причина да се продолжи со телефонските разговори со Путин?

Канцеларот Шолц беше силно критикуван откако се јави. Но, кога Трамп почна да го прави тоа редовно, а потоа Макрон го направи истиот чекор, тој не беше критикуван. Значи, на некој начин, европското мислење тука го следеше претседателот Трамп. Претпоставувам дека Трамп ќе продолжи со својот вид дипломатија, и според мене, ако го стори тоа, Европа мора некако да биде вклучена.

Во 2018 година во Хелсинки, кога се сретнавте и со Путин и со Трамп, Фиона Хил, која во тоа време беше советничка на Трамп, рече дека сте го информирале Трамп за Путин и Русија. Што му рековте Вие, а што ви кажа тој?

Му реков дека Путин е борец. Мора да му се спротивставите. Тоа е многу потребно. Тоа не ја прекинува дискусијата. Имав чувство дека Путин сака борба - тоа го видовме и во други области. Тоа е еден елемент. Друг е дека какви и да се новите идеи или ставови што ги поддржува Путин, треба да се биде внимателен ако не сте целосно свесни за сè што може да биде вклучено. Едно нешто што научив е дека тој често отвора идеја многу скромно, иако долго време ја развива во својот ум. Ако ја допрете, лесно ќе бидете вовлечени во неа. Затоа му реков на Трамп, ако не разбирате целосно што мисли, или ако е сосема непозната идеја, не се вклучувајте. Исто така реков дека Путин сака да биде почитуван - не прифатен, туку почитуван. Тој го смета за почитување кога му се спротивставуваш, кога возвраќаш на ударот.

Се чини дека Доналд Трамп неодамна го промени својот став кон Русија. Тој сега користи остар јазик за да го критикува Путин и се согласи да им дозволи на Европејците да купуваат американско оружје за Украина. Дали ова е пресвртница или мислите дека сè уште може да се премисли и да престане да ја поддржува Украина?

Тоа е тешко прашање. Сè уште верувам дека Трамп сака да биде миротворец. Мислам дека неговиот став во врска со Путин е сè уште ист. Но, да, на некој начин, тоа е пресвртница. Веќе видовме некои од нив. Станувајќи посилен во таа дискусија, тоа е веќе пресвртница само по себе.

Што мислите за 50-дневниот ултиматум на Трамп до Русија да ја прекине војната или да се соочи со построги санкции? Дали тоа би можело да го приближи прекинот на огнот?

И претходно имаше временски ограничувања. Мислам дека конкретните акции и изјави на Трамп се позначајни од ограничувањето од „50 дена“.

Дали мислите дека Владимир Путин би можел да се согласи со членството на Украина во ЕУ?

Мислам дека јавно кажа - барем пред неколку години - дека е во ред.

Да, но сега од Москва слушаме дека можеби не се толку среќни поради ова, бидејќи ја гледаат Европа како воинствена организација. Велат дека ЕУ се милитаризира. Што мислите Вие?

Прво, се надевам дека Европа ќе стане воено многу посилна. Но, не е до Русија да одлучува за проширувањето на ЕУ. Тоа не е нивна работа. Кога реков дека би сакал да видам посилна Европа, мислев на говорот што Путин го одржа во 2013 или 2014 година, кога рече дека Западот е слаб затоа што луѓето се премногу идеалисти и не се подготвени да се соочат со предизвиците од реалниот свет. Тоа е нешто што мора да го сфатиме сериозно. Дали сме подготвени да ја заштитиме Европа и нашите земји? Ако имате агресивен сосед како Русија, кој мисли дека сте слаби, тоа е опасна комбинација. Значи, Европа мора да покаже сила и однадвор да биде гледана како силна.

Составивте извештај за Европската Унија во кој рековте дека Европа не е доволно силна. Каде ги гледате најслабите точки и дали гледате некакви промени од извештајот досега?

Она што го видов беше доста едноставно - ни недостасуваат и оружје и војници. Тоа е основниот проблем. Оттогаш, мислам дека треба да им се заблагодариме и на Путин и на Трамп - особено на Трамп. Кога беше избран, тоа послужи како повик за будење. На пример, во Германија, сега повторно зборуваат за регрутација. Исто така, гледаме огромно зголемување на финансискиот придонес за војската во рамките на НАТО. Значи, се чини дека се случуваат многу работи, и тоа е добро.

Саули Нинисто беше претседател на Финска од 2012 до 2024 година.

Ова интервју првично беше објавено на ДВ на англиски јазик