Трамп телефонирал со Орбан: Унгарија - домаќин на самитот?

По самитот во Белата куќа, американскиот претседател Доналд Трамп разговарал телефонски со унгарскиот премиер  Виктор Орбан  за напорите за завршување на  војната за Украина.

Според информациите од Белата куќа, разговорот се фокусирал на две централни точки. Прва точка: можното приклучување на Украина кон ЕУ. На крајот на јуни минатата година, ЕУ започна преговори за пристапување со Украина. Речиси сите членки на  ЕУ претходно едногласно се изјаснија за овој чекор во декември, но  Орбан се закани со вето на неговата земја. Едногласност беше постигната само со одржување на гласањето во отсуство на унгарскиот премиер.

Унгарија постојано се заканува  дека ќе го блокира  пристапувањето на Украина кон ЕУ,  и тоа не само во однос на амбициите на Украина. Владата на Орбан постојано го нагласуваше своето отфрлање на воената помош на ЕУ за Украина. Исто така, постојано се спротивставуваше на санкциите против  Русија.

Унгарија треба да се откаже од блокадата

На состанокот во Вашингтон, украинскиот претседател  Володимир Зеленски и лидерите на ЕУ наводно извршиле притисок врз  Доналд Трамп да го искористи своето влијание врз Орбан, објави новинската агенција Блумберг, повикувајќи се на неименувани, информирани извори. Целта е Орбан треба да се откаже од своето долгогодишно противење на членството на Украина во ЕУ.

Крајно, пристапувањето на Украина во ЕУ се смета и за дополнителна безбедносна гаранција против обновената руска агресија, доколку се постигне мировен договор. Прашањето за тоа како би можеле да изгледаат безбедносните гаранции за Украина беше клучна точка на сопнување во разговорите меѓу Трамп, Зеленски и лидерите на ЕУ, вклучувајќи го и германскиот канцелар Фридрих Мерц, во Белата куќа. Меѓу темите што се дискутираа беа безбедносните гаранции слични на Член 5 од Договорот за НАТО, кој му гарантира на партнерот на Алијансата поддршка од другите членки на НАТО во случај на напад врз него.

Средба меѓу Зеленски и Путин во Будимпешта?

Втората точка во разговорот меѓу Трамп и Орбан се вели дека е унгарскиот главен град да биде можна локација за средба меѓу Зеленски и рускиот претседател  Владимир Путин,  според веб-страницата „Политико“. Тајната служба, која е одговорна за безбедноста на американскиот претседател, веќе прави подготовки за ова. Сепак, ова сè уште не е официјално потврдено.

И други земји нудат да бидат домаќини на потенцијалниот самит, и Австрија и  Швајцарија му гарантираа имунитет  на лидерот на Кремљ, Путин, во случај на таква средба на нивна територија. Зашто, против шефот на руската држава постои налог за апсење издаден од Меѓународниот кривичен суд, што фактички би го изложило на ризик од апсење по влегувањето во Австрија или Швајцарија.

Белата куќа: Путин „вети“ средба

Сепак, останува сосема нејасно дали, и ако е така, кога и каде, ќе се одржи првата директна средба меѓу Зеленски и лидерот на Кремљ. Белата куќа потврди дека Путин се согласил на таков самит. Портпаролката на американската влада Каролин Левит дури нагласи дека Путин го „ветил“ тоа. И Трамп го кажа тоа во радио интервју. Според него, прво треба да се одржи  разговор меѓу Зеленски и Путин, а потоа и трилатерална средба, на која и тој самиот ќе присуствува. Тој  истакна дека имал „многу успешни“ средби со двајцата - Зеленски и Путин - „и сега мислев дека би било подобро ако се сретнат без мене“, тој би сакал да види како ќе се одвива разговорот, рече Трамп.

Но, дури и ако Белата куќа демонстрира увереност дека наскоро ќе се одржи самит, Кремљ зазема многу повнимателен став. Рускиот министер за надворешни работи  Сергеј Лавров  на државната телевизија изјави дека, во принцип, тие се отворени за секаков формат за разговори, но додаде: „Но, сите контакти што вклучуваат шефови на држави мора да бидат подготвени со најголема грижа“. Русија претходно го искористи овој аргумент за да ги отфрли повиците на Зеленски за брза средба со Путин. 

Во врска со евентуалниот мировен договор, Лавров инсистираше дека таков договор мора да ги земе предвид „руските безбедносни интереси“, како и „почитувањето на правата на Русите и луѓето што зборуваат руски јазик што живеат во Украина“.