Младите на изборите во Германија - прилично непредвидливи

Сите се одушевени од успехот на Левица на сојузните избори во 2025 година: Со речиси девет отсто, партијата речиси го удвои својот резултат во споредба со 2021 година. Ова се должи и на возрасната група од 18 до 24 години, во која за нив гласале 25 отсто. Како да се објасни овој глас, прашува политикологот Антониос Сурис од Слободниот универзитет во Берлин. Според него, сѐ уште е рано за конечни одговори, но секако има индиции. „Имаме и кандидати кои ја претставуваат изборната програма“, вели Сурис во интервју за Дојче веле. Под ова тој мисли на левичарите како водечката кандидатка Хајди Рајхинек. Или Ферат Кочак, кој изненадувачки доби директен мандат во берлинската изборна единица Нојкелн, која е претежно населена со мигранти.

Левица очигледно имала вистинско чувство за темите

И двајцата очигледно го погодија вистинскиот тон во изборната кампања и се фокусираа на теми кои се особено важни за многу млади луѓе: достапно домување, подобро образование, социјална правда. Исто така, со нивниот ангажман против расизмот, Рајхинек и Кочак, како и многу други во партијата, очигледно освоија поени. 

Политикологот Сурис, исто така, укажува на двојната предизборна кампања: илјадници посети од врата до врата и успешна кампања на платформите, како што се Х и ТикТок. Со својата офанзива на социјалните мрежи, Левица постигна особен успех, бидејќи дигиталниот простор досега беше домен на Алтернатива за Германија (АфД).

АфД веќе беше успешна на европските избори

Десничарската партија беше успешна и кај младите гласачи до 24 години, со 21 процент се најде на второто место, веднаш зад Левица. Интересна е споредбата со европските избори во јуни 2024 година: АфД, која од Службата за заштита на Уставот беше оценета како делумно екстремно десничарска, веќе имаше силна поддршка кај младите гласачи од 16 отсто, додека Левица мораше да се задоволи со шест отсто.

Од европските избори пред осум месеци, двете партии постигнаа значителен напредок: АфД го зголеми својот резултат за речиси една третина, додека Левицата го зголеми својот резултат за повеќе од четирипати. И двете партии никогаш не добиле толку многу гласови од оваа возрасна група. Меѓутоа, помладите луѓе отсекогаш биле поприемливи за политичките маргини, вели Ридигер Мас од Институтот за истражување на генерации во Аугсбург.

Младите мажи се подесно ориентирани од младите жени

„Тие сакаат уште повеќе промени од постарите гласачи“, ја објаснува својата опсервација Мас во магазинот „Шпигел“. Ако некој млад човек има проблем со моменталната ситуација, поверојатно е да се сврти кон опозицијата. Мас и неговиот тим во јануари анкетирале околу 4.000 луѓе за нивната студија за младите гласачи, вклучувајќи ги и нивните стравови и грижи. „Се покажа дека тие се многу поуплашени од вкупната популација.“

Разликите меѓу половите се забележливи: Младите мажи стравуваат од миграција и од финансиски колапс, тука АфД ветува решенија, вели истражувачот. „Младите жени повеќе се плашат од десничарскиот популизам и дека феминизмот и различноста ќе бидат доведени во прашање – оттука и успехот на Левица.“

Зелените и ФДП станаа неатрактивни во владата

На сојузните избори во 2021 година, две други партии беа во предност - Зелените со 23 отсто и Слободните демократи (ФДП) со 21 отсто. Речиси четири години подоцна, тие паднаа на десет и пет отсто кај младите од 18 до 24 години.

Политикологот Антониос Сурис тоа меѓу другото го објаснува и со фактот дека двете партии како владини партии морале да направат бројни компромиси. Но и духот на времето очигледно се промени. Во последните години медиумите пишуваа дека младата генерација гласа само за Зелените. Сурис сè уште ја помни таа слика. „Дека младите луѓе се само вегетаријанци или вегани, кои учествуваат во Петоци за иднината. Со тоа се конструираше одреден тип кој не одговараше на реалноста“, вели Сурис.

Воjна, сиромаштија, животна средина, климатски промени, имиграција

Индикации за тоа кои мотиви би можеле да бидат одлучувачки за младите луѓе при гласањето, даваат и редовните анкети. Една од најопсежните е студијата на младите на Шел, која се спроведува од 1953 година. Последната беше направена во октомври 2024 година, четири месеци пред парламентарните избори. Во анкетата учествуваа околу 2500 деца и млади до 25 години. На прашањето за нивните најголеми стравови, „војна во Европа“ (81 процент) и „сиромаштија“ (67%) беа на врвот. Исто така, климатските промени (63%) се речиси непроменето високо перципирани како закана. Тоа се теми кои се во фокусот на Левицата. „Ксенофобија“ се наоѓа на средината на скалата со 58 проценти. На крајот на скалата е „доселување во Германија“ со 34 проценти,  што во голема мерка ја отфрла АфД. Зошто точно партиите на десниот и левиот крај добија речиси половина од гласовите од најмладата возрасна група: Нема подлабоки анализи неколку дена по парламентарните избори. „Научно не можеме да дадеме исправни изјави“, истакнува берлинскиот политиколог Антониос Сурис.

Младата генерација позаинтересирана за политика

Една работа е јасна веќе подолго време: младата генерација е повеќе од кога било заинтересирана за политика. Според актуелната студија на младите на Шел, тоа важи за половина од сите млади луѓе во Германија. Набргу по почетокот на новиот милениум, тоа беа само 30 проценти. И бројот на оние кои сакаат да се информираат и да се ангажираат расте со години.