АфД и радикалните христијани: Сон за поинакво општество

„Како се викате?“. Алис Вајдел не го познава младиот русокос маж кој сака да ја интервјуира. Тој брзо се приближува до претседателката на партијата Алтернатива за Германија (АфД). „Се викам ЛЕ-О-НАРД ЈЕ-ГЕР“, одговара тој. Јегер носи црно палто над бела кошула. Косата му е исчешлана наназад. „Можеби ме познавате. Бев на патување во САД каде што се сретнавме со Доналд Трамп!“, вели тој. Алис Вајдел се насмевнува лежерно.

Јануари 2025 година. Радикално десничарската АфД го одржува својот партиски конгрес во Риза, Саксонија. По завршувањето, Вајдел дава серија интервјуа. Главните телевизиски станици и дневните весници прашуваат: Дали АфД дополнително се радикализираше? Колку партијата едесничарски екстремна?

Вајдел, исто така, посветува многу време на весниците и на Јутјубери од десничарскиот спектар. Леонард Јегер е еден од нив. Тој има свои платформи на социјалните мрежи. Неговиот Јутјуб канал има половина милион претплатници. Неговото интервју со Вајдел ќе го гледаат повеќе од милион луѓе. „Медиумите постојано ве напаѓаат“, вели младиот човек, изразувајќи солидарност со Вајдел. Интервјуто ќе трае осум минути. Неговата тема е: Бог. 

Алис Вајдел за верата и Бог 

„Дали верувате во Бог?“ е неговото прво прашање. Вајдел започнува малку опширно. Зборува за водата, минералите и металите од кои се направени луѓето. Исто така, зборува за тоа колку ја фасцинира прашањето за Бог. „Би сакала да верувам во тоа, но мислам дека ми треба малку повеќе време“.

Јегер е инфлуенсер кој допира до милиони млади луѓе. Неговата главна карактеристика е: тој е дрзок и весел и бара дебата за родовите прашања, за АфД, за хомосексуалноста, за Бог. Тој ги уредува своите видеа на начин што ги исмева критичарите. Неговото верување е дека постојат само два пола. Левичарките сакаат да ги сексуализираат децата на рана возраст. Оние на врвот сакаат да забранат сè. Исус е одговорот. 

Иако Алис Вајдел не изгледа особено религиозна, христијанските идеи за културата и традицијата секако одат во прилог на нејзината партија Алтернатива за Германија. Партијата масовно ги поттикнува стравовите од исламот, социјалната несигурност и секаков вид на промена. Сликата за идеален свет со радосен, снежен Божиќ, мирни верници и јасни, едноставни правила за тоа што да се прави и што не се прави, се чини како рецепт против сложеноста на современиот свет. И затоа АфД одржува блиски врски со христијанската традиција.

„Мојата партнерка е христијанка и е многу религиозна“, вели Алис Вајдел во интервју за Јегер. „Ние исто така ги воспитуваме нашите деца како христијани. Мислам дека тоа е многу важна основа“. 

Оние кои се изјаснуваат како христијани се прилично маргинален феномен во АфД. Главните христијански цркви, како и германските безбедносни служби, ја обвинуваат партијата за омраза и прогон. И религијата игра сè помала улога во германското општество, како и во Европа како целина. Упориштата на АфД во источна Германија се непропорционално секуларни. 

АфД ги искористува христијанските традиции 

Па зошто тогаш се флертува со христијанската религија? „Затоа што е во согласност со политичкиот центар“, објаснува Матијас Кортман во интервју за ДВ. Тој е професор на Техничкиот универзитет во Дортмунд и го проучува односот помеѓу религијата и радикалната десница. „Многумина во општеството, дури и оние кои не се наклонети кон АфД, сепак би се согласиле дека христијанството игра посебна улога во германската историја и култура. А, АфД тоа го искористува“, вели тој. 

Партијата го прави ова особено кога станува збор за спротивставување на исламот. АфД генерално го изедначува исламот со миграцијата. Откако стотици илјади бегалци од Блискиот Исток дојдоа во Германија во 2015 година, АфД предупредува за пропаѓање на Западот, за наводната „размена на население“. Други партии намерно ја преплавуваат Германија со муслимани за да ја уништат сопствената култура, така гласи широко распространетото обвинување. Секој ужасен исламистички напад, секој напад со нож извршен од бегалец, се чини дека докажува оти оваа теорија е точна. Тоа е искривена слика.

Околу 83 милиони луѓе живеат во Германија. Уделот на мигрантите е околу 25 проценти. Сепак, уделот на муслиманите останува исклучително мал. Официјалните податоци од 2020 година проценуваат дека околу 5,5 милиони муслимани живеат во Германија. Ова е само 6,6 проценти од вкупното население.

Сепак, политичарката од АфД, Беатрикс фон Шторх, гледа „дехристијанизација“ на Германија. Во интервју за ДВ, таа предупредува на „зголеменото влијание на исламските движења врз културата, општеството и политиката и намалената улога на христијанските вредности во јавниот дискурс“. Фон Шторх е пратеничка во парламентот од АфД и католик. „Ги гледам моите должности како служење на Бога и човештвото, со одговорност да промовирам добро и да го правам она што е исправно“, вели таа. 

Казна за омраза кон трансродовството

За неа, ова вклучува борба против абортусот, против квир животот и, пред сè, против трансродовството. Дури и претседателството на Бундестагот ја казни за тоа. Бидејќи таа постојано даваше навредливи забелешки за трансродовата пратеничка на Зелената партија, Теса Гансерер, и покрај бројните предупредувања, таа мораше да плати казна минатата година. Ова е многу ретка појава во германскиот Бундестаг. Потпретседателката на Бундестагот, Катрин Геринг-Екарт, ги осуди навредите како „понижувачки и без почит“.

Матијас Кортман од Техничкиот универзитет во Дортмунд ја гледа социјалната дебата за родовите идентитети како типичен пример за тоа како популистите се обидуваат да профитираат од социјалната несигурност. „Ова може да се искористи одлично: Имаме несигурност, а сега ни го одземаат бинарниот родов идентитет, столб на кој отсекогаш сме можеле да се потпреме“, објаснува тој.

АфД има прилично инструментален однос со христијанството: каде што им е потребно, тие црпат од христијанските традиции. Но, тие исто така не одржуваат особено блиски врски. „АфД секогаш мора да внимава да не се поврзува премногу тесно со одредени групи кои, по подетално испитување, можат да предизвикаат голем скептицизам кај населението“, објаснува Матијас Кортман.

Тој верува дека христијанските фундаменталисти се прилично исклучок во рамките на АфД. „Бидејќи овие групи не се само против трансродовството, туку можеби имаат и многу застарен поглед на жените или се против истополовите бракови. Сето ова е апсолутно прифатено во општеството“, вели тој. 

Побожност како политичка сила: Европа и САД 

Ова е една од главните разлики помеѓу Европа и САД. Побожноста има различен општествен статус таму. А, евангелистичките милијардери се обидуваат да ја насочат политиката во свои интереси со огромни суми пари во името на Бога. Тие ја поддржуваат радикалната десница околу Доналд Трамп.

Овој феномен се шири и во Европа, забележува Филип Грајфенштајн. Тој е уредник на онлајн списанието „Ди Ојле“ („Die Eule“), кое се занимава со религиозна политика, црква и теологија. „Десничарските или крајно десничарските влијателни луѓе ја користат религијата како форма на самотривијализација и како начин да го освојат евангелистичкото движење во САД“, вели Грајфенштајн во интервју за ДВ. „Финансиските причини сигурно играат улога, бидејќи ова американско движење има многу значајни финансиски ресурси“.

Грајфенштајн верува дека некои христијански влијателни луѓе се помалку импресионирани од евангелистичката порака, а многу повеќе од американскиот долар. „Кога станува збор за Леонард Јегер, не добивам впечаток дека тој сака да го промовира Христос. Станува збор за зголемување на неговата популарност“, вели Грајфенштајн.

Зголемување на популарноста - оваа цел силно се совпаѓа со плановите на политичарката од АфД, Алис Вајдел.