100 дена Мерц: Истакнат на надворешен план, проблеми дома

Кога германскиот Бундестаг се состана на 6 мај за да го избере лидерот на ЦДУ, Фридрих Мерц, за германски канцелар, некои набљудувачи зборуваа за „последна шанса“ за германската демократија. Години конфликти, како оние под претходната влада на СПД, Зелените и ФДП, дефинитивно ќе го растргнат општеството, ќе доведат до ескалација на десничарскиот популизам и ќе го доведат гневот кон елитите до неподносливи нивоа. На сојузните избори во февруари 2025 година, делумно десничарската екстремистичка Алтернатива за Германија (АфД) го дуплираше својот резултат, на 20,8 проценти од гласовите. Сега конзервативците околу Фридрих Мерц и социјалдемократите на СПДсакаа да работат заедно за да обезбедат смиреност и сигурност. Но, почетокот беше спектакуларно неуспешен: Фридрих Мерц не беше избран во првиот круг од гласањето за канцелар. Му недостасуваа шест гласови од сопствената партија, нешто што никогаш не му се случило на кандидат за канцелар пред Мерц. Сепак, во вториот круг, изборот за канцелар на 6 мај 2025 година беше успешен.

Присутен на светската сцена - но често недипломатски

Во приближно 100-те дена што поминаа оттогаш, Мерц првенствено се претстави како политичар за надворешна политика. Кратко по изборите, тој ја посети Украина со францускиот претседател Емануел Макрон и британскиот премиер Кир Стармер, уверувајќи го претседателот Володимир Зеленски во својата солидарност. На почетокот на јуни, тој го посети американскиот претседател Доналд Трамп во Белата куќа и, за разлика од многу други посетители, беше третиран љубезно. Мерц остави добар впечаток на самитот на ЕУ и на самитот на НАТО. 

Неговиот недипломатски избор на зборови повремено предизвикуваше конфузија, на пример, по нападот на Израел врз Иран на 13 јуни: „Ова е валканата работа што Израел ја прави за сите нас. И ние сме погодени од овој режим. Овој режим на мули донесе смрт и уништување во светот. Со напади, убиства и небрежни убиства. Со Хезболах, со Хамас“. Но, Мерц претходно беше невообичаено отворен во критикувањето на Израел, велејќи дека повеќе не ја разбира стратегијата на војската во нејзините акции во Појасот Газа. Мерц толку често зборуваше за прашањата од надворешната политика што неговиот министер за надворешни работи, Јохан Вадефул, честопати беше во втор план.

Нова имиграциска криза

Во домашната политика, прашањето за миграцијата беше централно прашање на новата влада уште од самиот почеток: Новиот министер за внатрешни работи, Александер Добринт (ЦСУ), сакаше да ја ограничи нелегалната миграција со враќање на бегалците на границите. Тоа вклучуваше враќање на барателите на азил, што многу критичари го сметаат за прекршување на законите на ЕУ. Откако Германија повторно воведе контроли на германско-полската граница, Полска подоцна одговори со свои контроли, што доведе до долги сообраќајни метежи од двете страни. Добриндт постојано ја бранеше рестриктивната миграциска политика: „Европа е космополитски регион. ЕУ е космополитски регион. Ние ќе останеме космополитски регион. Но, не сакаме нелегални шверцери, трговци со луѓе и криминални банди да одлучуваат кој доаѓа во нашиот регион. Сакаме политичките одлуки да диктираат законски патишта до Европа, но да не им го препуштат тоа на криминалните банди“. 

Билион евра нов долг

Новата влада предизвика сензација уште пред да ја преземе функцијата: Заедно со Зелените, таа организираше двотретинско мнозинство во Бундестагот и ги укина строгите германски правила за долг. Како резултат на тоа, во наредните години, Германија ќе има на располагање огромни дополнителни 500 милијарди евра за вооружување на Бундесверот и уште 500 милијарди за обнова на инфраструктурата, за нови патишта, железници и училишта, како и за заштита на климата. За време на изборната кампања, конзервативците ветија дека ќе се придржуваат до строгите правила за долг.

Во Бундестагот, новиот министер за финансии Ларс Клингбајл од редовите на социјалдемократите рече: „ОЕЦД, Меѓународниот монетарен фонд, Европската комисија и Г7, сите тие постојано ја повикуваа и советуваа Германија во последните години да инвестира повеќе и да ги направи правилата за долг пофлексибилни. Ова не беше можно досега. Но, тука во Парламентот конечно ги олабавивме тие окови и инвестираме повеќе од кога било досега во идната одржливост на нашата земја.“

Анкета на ДВ за почетокот на новата влада

Анкета на ДВ на минувачи на улиците на Берлин минатата недела: Како луѓето го доживеаа почетокот на новата влада? Млад човек вели: „Работите одат напред, се надевам дека ќе продолжи вака.“ Девојка вели: „Не гласав за Мерц, и не би гласала за него, морам да бидам искрена.“ Еден постар човек вели за многуте нови кредити што ги зема владата: „Мислам дека е лошо кога ветувањата дадени еден ден пред изборите се прекршени.“ И на крајот, млад човек вели: „Не сум голем обожавател на ЦДУ и СПД, и дури не гласав за нив, но се надевам дека ќе можат да ја одржат Германија заедно.“

Спор околу знамето со виножито...

Стана јасно, особено во последните недели, дека владата повторно е под влијание на поконзервативни ставови. Во претходните години, знамето со виножито секогаш се вееше на зградата на парламентот за време на уличната парада на Денот на свети Кристофер, но овојпат новата претседателка на Бундестагот, Јулија Клекнер (ЦДУ), го забрани. Ова доведе до многу критики, иако Клекнер дозволи знамето да се крене на Денот против хомофобијата на 17 мај. Мерц ѝ притрча на помош на претседателката, повторно со смел избор на зборови: „Бундестагот не е циркуски шатор каде што можете да кренете кое било знаме. Има еден ден во годината, 17 мај, кога се крева знамето со виножито. А во сите други денови, германското и европското знаме се креваат на германскиот Бундестаг.“

...и спор околу позиција во Сојузниот уставен суд

И покрај ваквите спорови, работата на владата првично се одвиваше тивко - до последниот ден од работата на Бундестагот пред летниот одмор: Владата всушност имаше намера да избере неколку кандидати за судски позиции во Сојузниот уставен суд. Во минатото, владејачките партии секогаш се обидуваа да ги пополнат важните позиции што е можно помирно и без контроверзии, за да не се наруши угледот на највисокиот суд во Германија.

Овојпат, тоа не  успеа: Многу конзервативни членови одбија да гласаат за кандидатот на СПД, добро познатата адвокатка од Потсдам, Фрауке Брозиус-Герсдорф. Предходно беше подгреанп расположението против кандидаткаѕта, особено на десничарските канали на социјалните медиуми. По неуспешниот избор, СПД зборуваше за сериозно кршење на довербата. Спорот сигурно ќе продолжи да доминира во периодот по летниот одмор, бидејќи СПД сè уште стои зад својата кандидатка. Пред сè, спорот околу Сојузниот уставен суд ја засенува работата на владата досега по првите 100 дена на власт.