Me ke haddasa hadduran jiragen sama a Afirka?

A cikin 'yan watannin da suka gabata, hadduran manya da kananan jiragen sama a kasahen Ghana da Kenya da Sudan ta Kudu da kuma Malawi sun halaka rayukan manyan 'yan siyasa da fararen hula, wanda hakan ya haifar da tambayoyi masu mahimmanci a game da amincin jiragen sama a nahiyar. 

A ranar 6 ga wannan wata na Agusta, wani jirgin saman soja a Ghana, mai lamba Z-9EH, wanda ke dauke da mutane takwas, ciki har da Ministan Tsaro Edward Omane Boamah da Ministan Muhalli Ibrahim Murtala Muhammad, ya fadi a wani daji da ke a yankin Ashanti.

Duk wadanda ke cikin jirgin sun rasa rayukansu a wani hatsari da aka ce shi ne mafi muni a Ghana cikin sama da shekaru goma.

Bayan kwana guda kacal, wani jirgi mai saukar ungulu da kamfanin AMREF Flying Doctors ke gudanarwa ya fadi a wani yanki da ke kusa da Nairobi jim kadan bayan tashinsa, inda ya kashe mutane shida, hudu a cikin jirgin da wasu biyu a kasa.

Ko cikin watan Janairu ma, wani jirgin mai suna Beechcraft da ke dauke da ma'aikatan mai a Sudan ta Kudu ya fadi mintuna kadan bayan tashi, inda ya kashe 20 daga cikin mutane 21 da ke ciki.

Sannan a cikin watan Yunin 2024 ma, Mataimakin Shugaban Malawi Saulos Chilima da tsohuwar Uwargidan Shugaban Kasa Patricia Shanil Muluzi sun rasa rayukansu lokacin da jirginsu na Dornier 228 ya fadi a dajin Chikangawa. Rayuka tara ne aka rasa.

To, me ke haifar da wadannan hadduran? Shin injinan ne suka gaza, ko kuma akwai wani abu mai zurfi? Wani mai ba da shawara kan harkokin jiragen sama a Najeriya, Godwin Ike, ya tattauna da DW kuma ya ce matsalar ba ta jiragen ba ce.

"Jiragen sama injuna ne masu aminci. An gina su don yin hidima. An gina su da kyau har an cika su da abubuwan ajiya a cikin su ta yadda kafin wani abu ya faru da kuskure, jirgin sama cikin aminci yana gaya wa matukan jirgi da injiniyoyi a kowane lokaci yanayin lafiyarsa. Wannan shi ne yadda ake ji da irin wannan na'ura mai ban mamaki, har yadda nake kwatantansu a matsayin injuna masu aminci sosai."

Godwin Ike ya bayyana cewa jiragen zamani suna sanar da matukan jirgi game da matsaloli a lokacin tashi, wanda ke ba su damar canzawa zuwa tsarin ajiya ko kuma saukar ungulu. Ya jaddada cewa kin tashi lokacin da aka gano matsala ba rashin karfi ba ne, aminci ne a cikin aiki. Duk da haka, sau da yawa ana watsi da jadawalin kulawa, kuma gargadin ba a kula da su.

Amma ba kawai kuskuren dan adam ba ne. Yanayi ma na kara zama barazana. Felicity Ahafianyo, shugabar Ofishin Bincike da hasashen yanayi na Ghana, ta yi gargadin cewa sauyin yanayi na sa sararin sama ya zama mai wuyar hasashe.

"Idan aka zo batun masana'antar jiragen sama, yanayi shi ne babban abu mai mahimmanci a ma'anar cewa a yau muna da wasu abubuwan da ake kallo musamman game da su. Na farko ya shafi ayyukan convective, wato samuwar gajimare da tsawa. Wani kuma ya shafi hangen nesa. Wani kuma ya shafi saurin iska, sai mu kalli duk wadannan, wadanda ke zama barazana ga ayyukan jiragen sama a duk fadin duniya."

Wadannan al'amura sun fallasa manyan matsaloli: rashin kulawar doka mai karfi, rashin daidaiton al'adun aminci, da kuma matsin tattalin arziki kamar hauhawar farashin mai da sassa masu tsada. Kungiyoyin kasa da kasa suna kira ga kasashen Afirka da su karfafa aiwatar da dokoki da kuma daidaitawa da sauyin yanayi. Kowane hatsari yana haifar da raguwar amincewar jama'a kuma yana sanya matsin lamba kan gwamnatoci su dauki mataki.