۵۰ سالگی روابط چین و اتحادیه اروپا؛ تلاش برای مهار اختلافات
۱۴۰۴ مرداد ۲, پنجشنبه
پنجاه سالگی برقراری مناسبات، در واقع باید دلیلی برای جشن گرفتن باشد. اما سران اتحادیه اروپا با حال و هوای جشن به دیدار سران چین نرفته‌اند، چرا که با میزبان اختلاف‌نظر دارند.
شی جین‌پینگ، رئیس حزب و دولت چین، در آغاز نشست یک‌روزه اتحادیه اروپا و چین در پکن، از آنتونیو کوشتا، رئیس شورای اروپا و اورزلا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا استقبال کرد. به گزارش رسانه‌های دولتی چین، شی تاکید کرد که در شرایط پرتنش بین‌المللی، هر دو طرف باید با دوراندیشی تصمیمات استراتژیک درستی اتخاذ کنند. او گفت اتحادیه اروپا و چین باید همکاری خود را تقویت و اعتماد متقابل را افزایش دهند.
فون در لاین پس از رسیدن به پکن در شبکه اجتماعی اکس (توییتر سابق) نوشت: «این نشست فرصت پیشرفت و بازتنظیم روابط ماست.» به گفته رئیس کمیسیون اروپا چین و اروپا باید نگرانی‌های متقابل خود را جدی گرفته و "راه‌حل‌های واقعی" ارائه دهند.
با وجود این حرف‌ها، فهرست مشکلات در ۵۰ سالگی روابط دیپلماتیک طولانی است. ناظران و نمایندگان اتحادیه اروپا انتظارات کمی از این نشست دارند. در اینجا مروری بر موضوعات اختلافی:
جنگ اوکراین
نقش چین در حمله روسیه به اوکراین مدت‌هاست اتحادیه اروپا را نگران کرده است. کوشتا در پکن خواستار استفاده چین از نفوذ خود بر روسیه برای پایان دادن به جنگ شد. کمی پیش از نشست، اتحادیه اروپا در بسته تحریم‌های خود علیه روسیه، شرکت‌های چینی را نیز هدف قرار داد. چین اما همچنان از مسکو حمایت می‌کند. به گفته مسئولان اتحادیه اروپا، چین حدود ۸۰ درصد کالاهایی را که روسیه به صورت غیرنظامی یا نظامی استفاده می‌کند، تامین می‌کند.
وانگ یی، وزیر خارجه چین در دیدار با کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته که پکن نمی‌خواهد روسیه جنگ را ببازد چون در آن صورت آمریکا توجه کامل خود را به چین معطوف خواهد کرد.
در عرصه عمومی چین موضع بی‌طرفی نشان می‌دهد و بر تلاش برای راه‌حل سیاسی و مذاکرات صلح تأکید دارد. کوشتا و فون در لاین اما به گفته مقام‌های اتحادیه اروپا خواستار آتش‌بس فوری و قطع کمک‌های مستقیم و غیرمستقیم چین به روسیه هستند.
"ما ساده‌لوح نیستیم و از چین نمی‌خواهیم روابطش با روسیه را قطع کند"، این گفته‌ای است که اتحادیه اروپا قبل از نشست اعلام کرده است. با این حال اتحادیه اروپا خواستار کنترل بهتر مقررات گمرکی و مالی برای کاهش جریان کالا به روسیه شده است.
فلزات کمیاب
اوایل آوریل، چین با اعمال کنترل‌های صادراتی بر هفت فلز کمیاب و آهنرباهای ساخته شده از آن‌ها نگرانی جهانی به راه انداخت. این اقدام در مناقشه گمرکی میان چین و آمریکا، کارت قدرتمندی برای پکن بود. در بسیاری از کارخانه‌های صنعتی آلمان نگرانی بابت توقف تولید وجود داشت، زیرا این فلزات برای موتورهای الکتریکی و حسگرها حیاتی هستند. چین همچنین در بازار جهانی عرضه‌کننده بی‌رقیب این منابع است.
وانگ، وزیر خارجه چین گفت این اقدام علیه اتحادیه اروپا نیست اما بروکسل به این موضوع شک دارد: فون در لاین در اجلاس جی۷ در کانادا گفت: «چین این انحصار را نه تنها به عنوان اهرم مذاکره بلکه به عنوان سلاحی برای تضعیف رقبا در صنایع کلیدی به کار می‌برد.»
شرکت‌های اروپایی و آلمانی پس از اعمال این کنترل‌ها دچار بی‌ثباتی و نبود امنیت برنامه‌ریزی شده‌اند. وزارت بازرگانی چین درخواست‌های صادراتی را تصویب می‌کند اما فرآیند آن پیچیده و زمان‌بر است. اتحادیه اروپا امیدوار است مجوز کلی صادرات صادر شود.
روابط تجاری
چین و اتحادیه اروپا دومین شریک‌های تجاری بزرگ یکدیگر هستند. کسری تجاری بیش از ۳۰۰ میلیارد یورو در سال گذشته برای بروکسل دردناک است، چون چین کالاهای زیادی به اروپا صادر می‌کند ولی از اروپا کمتر واردات دارد.
کنترل‌های کیفیتی پکن و بروکسل درباره کالاهای یکدیگر، تعرفه‌های اتحادیه اروپا روی خودروهای برقی چینی و افزایش عوارض چین روی نوشیدنی‌های الکلی اروپایی باعث تنش شده‌اند. با این حال مقام‌های اتحادیه اروپا کمی امیدوار به حل این مسائل هستند.
اتحادیه اروپا بیش از همه نگران رقابت ناعادلانه است. شرکت‌های اروپایی در چین اغلب با محدودیت بازار مواجه‌اند یا در مناقصه‌ها به شرکت‌های چینی باخته‌اند. اتحادیه اروپا تلاش می‌کند استقلال بیشتری از چین پیدا کند.
محیط زیست
در این نشست، تا دقیقه‌های آخر درباره بیانیه مشترک حفاظت از اقلیم مذاکره شد. با این حال دیدار نمایندگان اتحادیه اروپا در هفته گذشته در پکن امیدها را کمی کاهش داده است. گزارش‌ها می‌گویند بروکسل از چین خواسته است تا تعهد بیشتری به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای داشته باشد.
ترزا ریبرا، مسئول تغییرات سبز اتحادیه اروپا در پکن محتاط بود و فقط تاکید کرد که هر دو طرف به پیمان اقلیمی پاریس متعهد و هر دو خواهان موفقیت کنفرانس اقلیمی COP30 در شهر بلم (Belém) برزیل هستند.
چین بیشترین میزان دی‌اکسید کربن جهان را تولید می‌کند اما در عین حال، بزرگ‌ترین توسعه‌دهنده انرژی‌های تجدیدپذیر است. برخلاف مسائل تجاری، امنیت بین‌المللی یا حقوق بشر، اتحادیه اروپا در زمینه محیط زیست و اقلیم هنوز به فرصت همکاری با چین نگاه می‌کند.