۱۸۰ چهره دانشگاهی خواستار تغییر سیاست جمهوری اسلامی شدند
۱۴۰۴ تیر ۱۷, سه‌شنبه
شماری از چهره‌های سیاسی و دانشگاهی ایرانی که در میان آنان نام مسئولان سیاسی و اقتصادی دولت‌های پیشین نیز به چشم می‌خورد، با امضای بیانیه‌ای خطاب به مردم ایران و مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری ایران، خواستار "تغییر بنیادی رویکرد نظام حکمرانی" شده‌اند.
امضاکنندگان این بیانیه بر این باورند که جنگ اسرائیل و ایران می‌تواند "نقطه عطفی تاریخی برای پایان بخشیدن به ناکارآمدی، بی‌اعتمادی، سیاست خارجی منجمد و تبعیض و بی‌عدالتی‌ها باشد."
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی، ولی‌الله سیف، رئیس کل سابق بانک مرکزی، مسعود نیلی، دستیار رئیس جمهوری در دولت روحانی و موسی غنی‌نژاد، اقتصاددان از جمله امضاکنندگان این بیانیه با ۱۸۰ امضا هستند.
بیانیه با تأکید بر نقش حیاتی امنیت، از اتحاد ملی ایرانیان در برابر آنچه "تجاوز نظامی" خوانده‌شده تمجید کرده و آن را یک سرمایه اجتماعی ارزشمند می‌داند.
نویسندگان همچنین در جهت احیای سرمایه اجتماعی، خواستار "تضمین آزادی بیان و آزادی زندانیان سیاسی" شده‌اند.
در بخش دیگری از این بیانیه پیشنهاداتی مطرح شده از جمله اینکه: «صداوسیما و دیگر رسانه‌های جمعی دولتی، از کنترل محافل افراطی خارج و به نحوی متحول شود که مرجع رسانه به داخل کشور منتقل شود.»
"ضرورت خروج نیروهای نظامی از امور بنگاه‌داری و فعالیت‌های اقتصادی و تمرکز آنها بر فعالیت‌های مرتبط" از دیگر مطالبات مطرح شده است که نویسندگان آن را نه تنها ضروری بلکه "حیاتی" خوانده‌اند.
ضرورت "تنش‌زدایی، مذاکره با غرب و پرهیز از نگاه‌های افراطی" از جمله رئوس دیگر این بیانیه هستند که به باور امضاکنندگان می‌تواند از بروز مجدد جنگ و تداوم اعمال فشارهای اقتصادی جلوگیری کند.
آیا این بیانیه می‌تواند بر سیاست‌حاکمیت تاثیر بگذارد؟
این بیانیه در حالی منتشر شده که در ساختار سیاسی ایران تحت حاکمیت جمهوری اسلامی، رئیس جمهوری نقشی در تعیین سیاست‌های حکومت ندارد و به گواه بسیاری از تحلیلگران و ناظران تنها یک مقام تشریفاتی است و علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی تصمیم‌گیرنده اصلی در مورد سیاست‌های کلی یا تغییر آن است.
بیشتر بخوانید: مصاحبه پزشکیان با کارلسون؛ از هشتگ عزل تا "دقت یک جراح قلب"
همچنین بر اساس قانون اساسی کنونی ایران، نهادهای کلیدی اقتصادی و امنیتی خارج از کنترل مستقیم دولت هستند. بنابراین حتی اگر پزشکیان بخواهد، نمی‌تواند بسیاری از این مطالبات را اجرا کند.
از سوی دیگر برخی نکات مطرح‌شده در این بیانیه مانند آزادی بیان، تنش‌زدایی و شفافیت اقتصادی سال‌هاست از سوی طیف‌های مختلف اصلاح‌طلبان تکرار می‌شود، ولی ساختار قدرت هیچ‌گاه به آنها تن نداده است و مشخص نیست که اکنون نیز در بر روی همان پاشنه نچرخد.
مردم چه می‌گویند؟
به عقیده بسیاری از ناظران حتی جنگ ۱۲ روزه اسرائیل و ایران که منجر به بازتاب دیدگاه‌های گوناگون از طیف‌های مختلف مردم شد، نیز شکاف میان حاکمیت و مردم را کمتر نکرد. بسیاری از ایرانیان با وجود تلاش‌های بسیار بر ارائه چهره معتدل از مسعود پزشکیان، او را نماینده واقعی مردم و امیدی برای تغییر نمی‌دانند. بلکه باور دارند که پزشکیان ابزار دست رهبر جمهوری اسلامی و مجری بی‌چون‌وچرای تصمیمات او و نهادهای دیگر قدرت همچون سپاه پاسداران است.
شمار زیادی حاکمیت را برای سیاست‌های غلط و جنگ‌طلبانه‌اش که در نهایت ایرانیان را در معرض جنگ و مرگ و نابودی قرار داد سرزنش می‌کنند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
بسیاری از فعالان حقوق بشر معتقدند که حاکمیت زمان خود برای گفت‌وگو و شنیدن مطالبات مردم را از دست داده است و تنها با ایجاد یک جنبش پر قدرت اجتماعی است که می‌توان جمهوری اسلامی را مجبور کرد که به خواسته‌های جامعه تن در دهد. اما از دیگر سو آنان نگران حمله نظامی خارجی و از بین رفتن دستاوردهای جنبش اجتماعی و مدنی ایران هستند که به باور آنها با زحمت بسیار به دست آمده و هرگونه فضای جنگ و درگیری نظامی می‌تواند به تضعیف آن بینجامد.
این بیانیه را می‌توان در راستای همین نگرانی دید، نگرانی کسانی که نیاز به تغییر را کاملا حس کرده‌اند اما خواهان جنگ و ویرانی هم نیستند.