کرمان و تهران، خطرناک‌ترین مناطق فرونشست زمین در ایران
۱۴۰۴ شهریور ۹, یکشنبه
خبرگزاری مهر روز یکشنبه نهم شهریور به نقل از اسکندر صیدایی، رئیس سازمان نقشه‌برداری کشور از تدوین "اطلس محرمانه فرونشست ایران" خبر داد.
در این سند که گفته شده به منظور "هشدار و سیاست‌گذاری به نهادهای مسئول ارائه شده است"، آمار و اطلاعاتی منتشر شده که بعضی از مسئولان شهری تهران آن را "وحشتناک" خوانده‌اند.
بر اساس این گزارش، رئیس سازمان نقشه‌برداری کشور اعلام کرده است که بیشترین میزان فرونشست، "به دشت بهرمان در استان کرمان با ۳۱ سانتی‌متر و نیز یکی از مناطق تهران با حدود ۳۰ سانتی‌متر" مربوط می‌شود.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
رئیس سازمان نقشه‌برداری کشور در ادامه یادآور شده که این میزان از فرونشست زمین در ایران، در شرایطی است که بر اساس استانداردهای جهانی، فرونشست از حدود سه سانتی‌متر به بالا به عنوان هشدار در نظر گرفته می‌شود.
صیدایی با بیان این که میزان فرونشست زمین در ایران چندین برابر سطح جهانی است افزود که این موضوع، "امنیت زیستی و عمرانی کشور را به تهدیدی جدی بدل کرده است."
بیشتر بخوانید: بحران آب و برق در ایران؛ اعتراضات و راه‌های برون‌رفت
او بدون بیان توضیحات بیشتری در خصوص دلیل محرمانه بودن گزارش فرونشست زمین در ایران گفت: «ما این اطلاعات را در قالب گزارشات محرمانه، مکاتبات و فایل‌ها به دستگاه‌های مربوطه که از ما استعلام می‌کنند، با درصد، کمیت و کیفیت شفاف و روشن ارائه می‌دهیم.»
رئیس سازمان نقشه‌برداری کشور با بیان این که دلیل اصلی فرونشست زمین در ایران در این مقیاس، "برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی است" گفت: «در صورت تداوم، زیرساخت‌ها، بناها، خطوط انتقال نیرو و حتی آثار باستانی در معرض خطر قرار می‌گیرند.»
او افزود: «فرونشست راهکار لحظه‌ای ندارد و تنها راه‌حل پایدار، توقف برداشت بی‌رویه آب است.»
بیشتر بخوانید: بحران بی‌آبی ایران؛ سه سد خالی، ده‌ها سد در آستانه بحران
سازمان نقشه‌برداری پیش از این هشدار داده بود که علاوه بر تهران، بخش‌هایی از شهرهای بزرگ، از جمله اصفهان و تبریز نیز در معرض فرونشست قرار دارند.
وضعیت فرونشست زمین در سایر استان‌ها از جمله البرز، فارس، کرمان، همدان، سمنان، قزوین، خراسان رضوی، خراسان شمالی و یزد نیز وخیم گزارش شده است.
آمار فرونشست زمین در تهران، "وحشتناک" است
در ادامه اظهارنظرها در خصوص وضعیت فرونشست زمین در تهران و سایر مناطق کشور، محمد آقامیری، رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران، روز ۶ شهریور به خبرنگاران گفته بود: «آمار فرونشست تهران محرمانه است و نمی‌توانم آن را بیان کنم. همین قدر بدانید که این آمار وحشتناک است.»
به گفته آقامیری، در منطقه ۱۸ شهرداری تهران که از نقاط اصلی روی آبخوان زیر شهر تهران به شمار می‌رود، "برداشت بی‌رویه آب از سفره زیرزمینی به حدی بوده که این منطقه اکنون با ۲۰ سانتی‌متر فرونشست مواجه شده است."
سرپرست پیشین اداره کل محیط زیست شهرداری تهران در سال ۱۴۰۱ نیز تهران را "رکورددار فرونشست زمین در جهان" اعلام کرده و این پدیده را "زلزله خاموش یا سرطان زمین" خوانده بود.
پیش از این مطالعات سازمان زمین‌شناسی ایران نشان داده بود که برخی نقاط اطراف تهران سالیانه ۲۵ سانتی‌متر فرونشست دارند، اما این فرونشست در تمام نقاط اطراف تهران یکدست نیست.
بیشتر بخوانید: بحران آب در پایتخت؛ "تهران فقط تا پایان شهریور آب دارد"
برخی از کارشناسان پیش از این با اشاره به تصاویر ماهواره‌ای موسسه تحقیقاتی "اینتل‌لب" در زمینه فرونشست زمین در اطراف تهران، این پدیده را "بمب ساعتی بی‌صدا" خوانده و آن را "تهدیدی برای ۱۳ میلیون نفر جمعیت ساکن در این مناطق" خوانده بودند.
به گفته کارشناسان، فشاری که در برداشت از منابع آب زیرزمینی وارد می‌شود و از سوی دیگر، قابلیت نشست زمین در آبخوان‌ها و سفره‌های آب زیرزمینی، برهم‌‌کنشی را ایجاد می‌کنند که موجب می‌شود نرخ نشست زمین، سال به سال متغیر شود.
فرونشست زمین بر این اساس، عمدتا در زمین‌های کشاورزی واقع در حاشیه شهرها و روستاها رخ داده است که از رسوبات یا خاک ریزدانه تشکیل شده‌اند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
مطالعات سازمان زمین‌شناسی پیش‌تر نشان داده بود که فرونشست در همه دشت‌های ایران که "دارای آب شیرین قابل برداشت هستند، وجود دارد" و "دیگر دشتی در ایران نمانده که از فرونشست در امان مانده باشد."
به باور کارشناسان، فرونشست زمین "به معنای مرگ آبخوان‌ها" است و وقتی که ذرات آبخوان‌ها بر اثر فرونشست زمین جمع و فشرده می‌شوند، دیگر قابلیت بازگشت به وضعیت اولیه را ندارند، از این رو فرونشست به عنوان یک مخاطره غیر قابل بازگشت محسوب می‌شود.