همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بازتعریف می‌شود
۱۴۰۴ مرداد ۶, دوشنبه
اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، امروز دوشنبه ۶ مرداد (۲۸ ژوئیه) در نشست خبری هفتگی خود، در سخنانی تند نسبت به تهدیدهای اروپا برای فعال‌سازی "مکانیسم ماشه" واکنش نشان داد و از طراحی "شیوه‌نامه‌ای جدید" برای همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خبر داد.
در شرایط اوج‌گیری تنش‌ها بر سر برنامه هسته‌ای ایران، مذاکرات تهران و تروئیکای اروپایی، در روز جمعه گذشته (۳ مرداد) در استانبول، با هشدارها و تهدیدهای متقابل، بی‌اعتمادی و بدون پیشرفت قابل توجه به پایان رسید.
به گفته بقائی، محور اصلی گفت‌وگوها صرفاً مسئله هسته‌ای و لغو تحریم‌ها بوده است. او تأکید کرد: «روایت اروپا، روایت ایران نیست. طرف‌های اروپایی صلاحیت استفاده مکانیسم موسوم به سازوکار پس‌گشت (ماشه) را ندارند.»
این در حالی است که طرف اروپایی بارها اعلام کرده که خواستار "توافقی جامع" است که علاوه بر موضوع هسته‌ای، برنامه موشکی و اقدامات بی‌ثبات‌کننده منطقه‌ای جمهوری اسلامی را نیز در بر بگیرد.
تهدید به "واکنش قطعی"
بقائی در ادامه با اشاره به تهدیدهای اخیر تروئیکای اروپایی برای بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت، خود این کشورها را "ناقض برجام" خواند و گفت که آنها نمی‌توانند مدعی تعهد به این توافق باشند. او اروپا را متهم کرد که با حمایت از حمله آمریکا و اسرائیل، «اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱ را زیر سوال برده است.»
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
به گفته او، ایران پیشاپیش به طرف اروپایی هشدار داده که فعال‌سازی مکانیسم ماشه "با واکنش قطعی" تهران مواجه خواهد شد و این امر، تبعاتی برای رژیم جهانی عدم اشاعه در پی خواهد داشت.
بقائی افزود: «این تهدیدها در جامعه ایران بی‌پاسخ نمانده و واکنش‌های داخلی را نیز به همراه داشته است.»
"شیوه‌نامه‌ای جدید" برای ادامه همکاری با آژانس
سخنگوی وزارت خارجه ایران، در بخشی دیگر از سخنانش، از آغاز فرآیند طراحی سازوکاری تازه برای همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خبر داد.
او گفت: «مطابق مصوبه الزام‌آور مجلس شورای اسلامی، در حال تدوین شیوه‌نامه‌ای جدید هستیم تا چارچوب ادامه همکاری‌ها مشخص شود.»
به گفته بقائی، در هفته‌های آینده یکی از مقام‌های آژانس برای گفت‌وگوهای فنی به تهران سفر خواهد کرد.
او با تأکید بر "حقوق ایران در چارچوب پیمان ان‌پی‌تی" گفت: «اگر قرار است ایران در ان‌پی‌تی بماند، باید از مزایای آن بهره‌مند شود؛ نه اینکه صرفاً به تعهداتش پایبند باشد ولی از حقوقش محروم بماند.»
مذاکره با آمریکا؟ فعلاً نه
بقائی درباره احتمال ازسرگیری گفت‌وگوهای مستقیم با آمریکا نیز اظهار داشت که ایران "فعلا" برنامه‌ای برای مذاکره ندارد.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
او افزود: «هر وقت که منافع و مصالح ملی جمهوری اسلامی ایران اقتضا کند، در این مورد تصمیم می‌گیریم و اعلام می‌کنیم.»
سخنگوی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی، همچنین گفته که اظهارات دونالد ترامپ درباره عدم حق غنی‌سازی ایران را برای "مصرف داخلی" خواند و در عین حال گفت: «مادامی که ما اطمینان حاصل کنیم که مصالح و منافع ما از طریق مذاکره تامین می‌شود، حتما در استفاده از دیپلماسی درنگ نخواهیم کرد.»
فرانسه: آماده بازگرداندن تحریم‌ها هستیم
در مقابل، ژان نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، دیروز یکشنبه در مصاحبه‌ای با شبکه سی‌بی‌اس گفت که اروپا در پی دستیابی به "توافقی جامع" با ایران است که نه تنها فعالیت‌های هسته‌ای، بلکه برنامه موشکی و اقدامات منطقه‌ای ایران را نیز در بر بگیرد.
او تصریح کرد که جمهوری اسلامی در سال‌های گذشته تمام تعهداتش را نقض کرده است و اگر تا پایان تابستان توافقی جدید، قوی و قابل راستی‌آزمایی حاصل نشود، گزینه‌ای جز بازگرداندن تحریم‌های تسلیحاتی، بانکی و هسته‌ای وجود نخواهد داشت
بارو همچنین گفت که فرانسه، آلمان و بریتانیا به طور منظم با آمریکا هماهنگ هستند و برای اعمال دوباره تحریم‌های سازمان ملل، "آمادگی کامل" دارند.
چشم‌انداز مبهم
در شرایطی که طرف‌های غربی به دنبال بسته‌ای فراتر از برجام‌اند و تهران، علاوه بر مذاکرات هسته‌ای با آمریکا، هرگونه مذاکره درباره برنامه‌های دفاعی و منطقه‌ای خود را نیز با طرف اروپایی رد می‌کند، بن‌بست دیپلماتیک در حال عمیق‌تر شدن است.
جمهوری اسلامی هشدار داده که در صورت استفاده اروپا از مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های شورای امنیت، "واکنش قاطع" نشان خواهد داد. تهران همچنین اعلام کرده که گزینه خروج از ان‌پی‌تی نیز "روی میز" است.
پاسخ این پرسش که آیا در چنین شرایطی می‌توان از پایان قریب‌الوقوع مسیر دیپلماسی سخن گفت یا نه، بی‌تردید تا پایان ماه اوت، یعنی زمان ضرب‌الاجل تعیین‌شده از سوی اروپا برای توافق هسته‌ای ایران و آمریکا، روشن خواهد شد.
در آن‌سو هم مجلس شورای اسلامی اعلام کرده که "دست به ماشه" است و در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه، "در عرض ۲۴ ساعت" طرح خروج ایران از پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی (ان‌پی‌تی) را تصویب خواهد کرد.