قالیباف: پاسخ "هزینه‌ساز" به مکانیسم ماشه در راه است
۱۴۰۴ شهریور ۱۱, سه‌شنبه
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، امروز سه‌شنبه (۱۱ شهریور) در سخنرانی پیش از دستور خود تاکید کرد که جمهوری اسلامی به زودی "تصمیم واحد" نظام را در واکنش به فعال‌سازی مکانیسم ماشه توسط تروئیکای اروپایی "اعلام و اعمال" خواهد کرد.
رئیس مجلس شورای اسلامی اعلام کرده که ایران باید با "اقدامی بازدارنده" به فعال‌سازی مکانیسم ماشه توسط تروئیکای اروپایی پاسخ دهد تا این اقدام را برای آنها "هزینه‌مند" کند و باعث شود که آنها تصمیم خود را برای فعال کردن این سازوکار تغییر دهند.
قالیباف با "غیرقانونی" خواندن فرایند بازگشت تحریم‌ها علیه ایران، گفت: «لازم است که ایران اقدامی بازدارنده برای هزینه‌مند کردن این اقدام غیرقانونی طرفهای اروپایی انجام دهد تا منجر به تغییر تصمیم دشمن در فعال کردن مکانیسم ماشه شود.»
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
او با اشاره به "فشار روانی" ایجادشده بر اثر کلید خوردن "مکانیسم ماشه"، تأثیر قطعنامه‌های پیشین سازمان ملل علیه ایران را کم‌اثر دانست و گفت که تحریم‌هایی اعمال‌شده توسط آمریکا بسیار گسترده‌تر و تاثیرگذارتر هستند.
قالیباف بزرگ‌نمایی تأثیرات مکانیسم ماشه را به "دشمن" نسبت داد و تاکید کرد، تحریم‌های یکجانبه آمریکا به‌مراتب قوی‌ترند و حتی آنها نتوانسته‌اند مانع فروش نفت ایران شوند.
تهدید به پاسخی "پشیمان‌کننده"
عباس گودرزی، سخنگوی هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی، نیز در تشریح جلسه غیرعلنی امروز مجلس درباره مکانیسم ماشه گفت، مجلس، دولت و شورای عالی امنیت ملی و "همه اعم از اصلاح‌طلب، اصولگرا و جریانات و طیف‌های متعدد موجود" متفق‌القول هستند که پاسخ جمهوری اسلامی باید "پشیمان‌کننده، متقابل و هزینه‌ساز" باشد.
گودرزی نیز با بیان سخنانی مشابه با قالیباف افزود، که فعال‌سازی مکانیسم ماشه "تاثیری واقعی و حقیقی در اقتصاد کشور نخواهد داشت" و "وضعیت بدتر از این نخواهد شد".
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
به گفته سخنگوی هیأت رئیسه مجلس: «آنها فقط تلاش می‌کنند که یک فضای روانی را در جامعه ما ایجاد کنند که این ممکن است موجب افزایش قیمت ارز و التهاب در بازار و اقتصاد شود.»
صف‌کشی‌های دیپلماتیک
تروئیکای اروپایی، متشکل از آلمان، بریتانیا و فرانسه، ۲۸ آگوست گذشته روند فعال‌سازی مکانیسم ماشه را کلید زدند. این اقدام در نامه‌ای رسماً به شورای امنیت اطلاع داده شد. آنها ایران را به نقض توافق هسته‌ای و انباشت اورانیوم غنی‌شده با درصد بالا متهم کردند.
تهران خشمگین از این اقدام، آن را غیرقانونی و بی‌پایه دانست و چین و روسیه نیز، همگام با جمهوری اسلامی، در نامه‌ای مشترک این اقدام اروپایی را فاقد مشروعیت حقوقی و سیاسی ارزیابی کردند.
وزیران خارجه ایران، روسیه و چین، روز گذشته در نامه‌ای مشترک به دبیرکل سازمان ملل، ضمن مخالفت با روند فعال‌سازی مکانیسم ماشه، تروئیکای اروپایی را به سوءاستفاده از شورای امنیت متهم کردند.
عراقچی در همان روز در شبکه اجتماعی اکس، تلاش اروپا برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه را از نظر حقوقی "بی‌پایه" و از نظر سیاسی "مخرب" دانست. وزیر خارجه ایران تروئیکای اروپایی را متهم کرد که با فعال‌سازی مکانیسم ماشه در شورای امنیت، این بالاترین نهاد بین‌المللی را «به ابزاری برای فشار تبدیل می‌کند، نه حافظ ثبات جهانی.»
عراقچی، لاوروف و وانگ یی در نامه خود به گوترش، سه کشور اروپایی را متهم به عدم پایبندی به تعهدات خود کرده و مدعی شده‌اند که «شورای امنیت سازمان ملل نمی‌تواند بر اساس گزارش سه کشور اروپایی عمل کرده و باید آن را بی‌اعتبار و بی‌اثر تلقی کند.»
وزیران خارجه سه کشور در نهایت از سه قدرت اروپایی خواسته‌اند تا «از مسیر مخرب خود بازگردند و از هر اقدامی که به تعمیق شکاف در شورای امنیت منجر می‌شود، خودداری کند.»
فضای جهانی در رابطه با برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی، به شکلی آشکار از مرحله سیاسی، وارد مرحله‌ای از تنش‌های حقوقی، روانی و رسانه‌ای شده است.
تهران، با حمایت مسکو و پکن، سعی دارد تا فعال‌سازی مکانیسم ماشه را بی‌اثر کند و در عین حال، با کوچک‌نمایی آن، از اثرات گسترده آن در داخل ایران بکاهد.
بدین‌ترتیب، کشمکش بر سر تحریم‌ها، اینک جای خود را به آزمونی برای صف‌کشی‌های دیپلماتیک و مواجهه با جنگ روانی ناشی از فعال‌سازی مکانیسم ماشه داده است؛ ساز و کاری که کلید خوردن آن فضای اقتصادی و سیاسی ایران را بیش از پیش ملتهب کرده است.
پیامدهای بازگشت تحریم‌ها
در این میان، بسیاری از کارشناسان فعال شدن قطعی مکانیسم ماشه را، به‌رغم مخالفت پکن و مسکو، کاملا محتمل می‌دانند و نسبت به بازگشت تحریم‌های بین‌المللی و مشروعیت یافتن هر چه بیشتر تحریم‌های یکجانبه آمریکا هشدار می‌دهند، اما حکومت سعی در کم‌اهمیت جلوه دادن آن دارد.
اجرای مکانیسم ماشه، دست‌کم در سطح دیپلماتیک، انزوای بیشتری برای ایران به همراه خواهد داشت. بازگشت رسمی تحریم‌های سازمان ملل می‌تواند مشروعیت جهانی اقدامات علیه ایران را تقویت کند و دست کشورهای غربی را برای فشارهای هماهنگ از این هم بازتر کند.
بیشتر بخوانید: سازمان همکاری شانگهای؛ عضویت ایران و فعال‌سازی مکانیسم ماشه
از منظر اقتصادی نیز حتی اگر بخش بزرگی از تحریم‌های شورای امنیت عملاً پیش‌تر اثر خود را گذاشته باشد، اثر روانی و سیاسی بازگشت آنها می‌تواند سرمایه‌گذاری خارجی، نقل و انتقالات مالی و فضای کسب و کار را بیش از پیش تحت فشار بگذارد.
در شرایطی که اقتصاد ایران پیشاپیش با تورم کمرشکن، کسری بودجه مزمن و نوسانات ارزی دست به گریبان است، هر شوک جدیدی می‌تواند این شکنندگی را تشدید کند و حتی "کشورهای دوست"، از ترس مجازات‌های مرتبط با نقض تحریم‌ها، در معاملات خود با ایران محتاط‌تر از گذشته شوند.
از سوی دیگر، بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، همان‌گونه که رئیس مجلس امروز گفته، الزاماً مجوزی برای اقدام نظامی علیه ایران نیست، اما انزوای سیاسی جمهوری اسلامی را تشدید و دست ائتلاف‌های فراگیر را بازتر می‌کند.
همزمان، تهران تهدید کرده است که در واکنش، همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را محدود کرده یا حتی گزینه‌های سخت‌تری را روی میز می‌گذارد؛ اقدامی که فضای مذاکره را از این هم تنگ‌تر کرده و خطر جنگ را بالاتر می‌برد.
با فعال شدن مکانیسم ماشه، افزون بر شتاب‌گیری ریسک‌های حقوقی، افزایش هزینه مبادلات و تنگ‌تر شدن مسیرهای مالی−تجاری، شکاف سیاسی هم عمیق‌تر می‌شود و بازگشت به گفت‌وگو، پرهزینه‌تر.