دیده‌بان حقوق‌بشر: حمله اسرائیل به زندان اوین جنایت جنگی است
۱۴۰۴ مرداد ۲۳, پنجشنبه
حملات هوایی اسرائیل به زندان اوین تهران در ۲ تیر ۱۴۰۴ که به گفته دیده‌بان حقوق بشر، "به کشته شدن ده‌ها تن از زندانیان، ملاقات‌کنندگان و کارکنان زندان منجر شد"؛ از سوی این سازمان به عنوان "یک جنایت آشکار جنگی" توصیف شده است.
به گفته این نهاد، مقامات حکومت ایران از زمان حمله تا کنون، بازماندگان را مورد آزار، ناپدیدسازی قهری و نگهداری در شرایط غیرانسانی قرار داده‌اند.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
تحقیقات سازمان دیده‌بان حقوق بشر که بر اساس تصاویر ماهواره‌ای، ویدیوها و اظهارات شاهدان انجام شده، نشان می‌دهد که حملات هوایی اسرائیل در ۲۳ ژوئن (۲ تیر ۱۴۰۴)، سالن‌های ملاقات، بندهای زندان، آشپزخانه مرکزی، درمانگاه و دفاتر اداری را تخریب کرده است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
این نهاد با بیان این که در این تأسیسات، "هیچ هدف نظامی مشخصی شناسایی نشده است" اعلام کرد که در زمان این حمله، بیش از ۱۵۰۰ نفر در آنجا نگهداری می‌شدند که بسیاری از آن‌ها به دلیل فعالیت‌های صلح‌طلبانه زندانی بودند.
مایکل پیج، معاون بخش خاورمیانه دیده‌بان حقوق بشرگفت: «حملات اسرائیل به زندان اوین در ۲ تیر منجر به کشته و زخمی شدن ده‌ها غیرنظامی شد، بدون آن‌که هدف نظامی مشخصی وجود داشته باشد. این حمله نقض قوانین جنگ و یک جنایت آشکار جنگی است. این حمله، جان زندانیان اوین را که بسیاری از آن‌ها مخالفان و فعالانی هستند که به‌ناحق بازداشت شده‌اند، در معرض خطر جدی قرار داد.»
دیده‌بان حقوق بشر با استناد به اظهارات مقامات جمهوری اسلامی گفته که دست‌کم ۸۰ نفر در این حمله کشته شده‌اند. این آمار در حالی بیان شده که تا کنون به جز موارد معدود، فهرستی از اسامی افراد غیرنظامی کشته شده منتشر نشده است.
قوه قضاییه جمهوری اسلامی و رسانه‌های وابسته به سپاه، با گذشت چند روز پس از این حمله، کشته شدن "علی قناعت‌کار ماوردیانی"، معاون دادستان تهران و سرپرست دادسرای اوین را رسما تایید کردند. در حملات اسرائیل به ساختمان اداری اوین، علاوه بر علی قناعت‌کار، دو تن از معاونان ارشد زندان اوین به نام‌های روح‌الله توسلی و وحید حیدرپور نیز کشته شدند.
به گفته دیده‌بان حقوق بشر، این حمله در زمان ملاقات‌های عمومی صورت گرفته، زمانی که محوطه عمومی زندان بسیار شلوغ بوده است. دیده‌بان حقوق بشر در عین حال این حمله را "غیرقانونی و کورکورانه" توصیف کرده است. اما مقامات اسرائیلی زندان اوین را "نماد سرکوب" نامیده‌اند.
حمله به زندان اوین در جریان درگیری ۱۲ روزه میان اسرائیل و ایران رخ داد که در آن صدها غیرنظامی از هر دو طرف کشته شدند. گروه فعالان حقوق بشر در ایران که مستقر در آمریکا اعلام کرده که حملات اسرائیل به ایران باعث حداقل ۵۶۶۵ تلفات شد؛ شامل ۱۱۹۰ کشته و ۴۴۷۵ زخمی که شامل نظامیان و غیرنظامیان می‌شود. همچنین، نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی از زمان حمله تا کنون بیش از ۲۱ هزار نفر را بازداشت کرده‌اند.
به گفته دیده‌بان حقوق بشر، این نهاد "بین ۳ تیر و ۷ مرداد با ۲۲ نفر، از جمله بستگان قربانیان و زندانیان، زندانیان سابق اوین، و دیگر افراد با اطلاعات گسترده درباره زندان در رابطه با حمله مصاحبه کرد. دیده‌بان حقوق بشر برای کسب اطلاعات با مقامات حکومت ایران و اسرائیل به ترتیب در روزهای ۱۱ تیر و ۱۶ تیر مکاتبه کرد اما پاسخی دریافت نکرده است."
دیده‌بان حقوق بشر می‌گوید پس از این حمله، مقامات ایرانی زندانیان را به دو مرکز اصلی در استان تهران منتقل کردند : زندان شهر ری (قرچک) برای زنان، و زندان مرکزی تهران بزرگ (فشافویه) برای مردان. زندانبانان زندانیان مرد را به صورت دونفره با زنجیر به هم بسته و به‌ویژه هنگام اعتراض به دست‌بند زدن یا انتقال زندانیان محکوم به اعدام، برخی را با باتوم کتک زده و از شوک الکتریکی علیه آنان استفاده کرده‌اند.
زنان نیز قبل از انتقال به زندان قرچک، بدون آب یا امکان تماس تلفنی در بند خود حبس شدند. زندان قرچک به دلیل ازدحام بیش از حد و شرایط غیرانسانی بسیار بدنام است.
مایکل پیج افزود: «مقامات ایرانی پس از حمله، مجموعه‌ای از اقدامات مبتنی بر نقض حقوق بشر را علیه زندانیان مرتکب شده‌اند، از جمله ضرب‌وجرح، توهین، تهدید در حین انتقال، و نگهداری آن‌ها در شرایط فجیعی که جان و سلامت‌شان را به خطر انداخته است. زندانیان محکوم به اعدام و ناپدیدشدگان اکنون در معرض خطر جدی شکنجه یا اعدام هستند.»
برخی از بازداشت‌شدگان پس از ۴۶ روز به زندان اوین بازگردانده شدند. اما مجدداً در حین انتقال با خشونت مواجه شده‌اند. مقامات از ارائه اطلاعات درباره سرنوشت و محل نگهداری برخی از زندانیان از جمله مخالفان، فعالان حقوق بشر و افراد دوتابعیتی یا خارجی خودداری کرده‌اند.
در میان آن‌ها، احمدرضا جلالی، پزشک ایرانی-سوئدی است که از سال ۲۰۱۷ در شمار محکومان به اعدام قرار دارد. خانواده‌ها با زندانیان ناپدیدشده فقط تماس‌های کوتاه و تحت نظارت داشته‌اند و از وضعیت یا مکان آن‌ها بی‌اطلاع هستند؛ شرایطی که دیده‌بان حقوق بشر آن را مصداق "ناپدیدسازی قهری" می‌داند.
بیشتر بخوانید: اوین پس از بمباران؛ جمهوری اسلامی در تدارک محو حافظه تاریخی؟
زندانیان منتقل‌شده در سلول‌های شلوغ و پر از حشرات نگهداری می‌شوند و برخی مجبور به خوابیدن روی زمین شده‌اند. پیج گفت: «مقامات ایرانی نباید از حملات اسرائیل به زندان اوین به‌عنوان فرصتی برای بدرفتاری بیشتر با زندانیان، از جمله کسانی که اصلاً نباید زندانی باشند، استفاده کنند.»
دیده‌بان حقوق بشر خواستار تحقیقات مستقل درباره "نقض قوانین بین‌المللی توسط اسرائیل" و توسط حکومت ایران شده و تأکید کرده که عاملان این اقدامات باید در برابر "جنایات جنگی احتمالی"، پاسخگو باشند.