جهان در هفته اى كه گذشت: سرنوشت شيعيان عراق/ استقبال گرم قذافى از دشمنان ديروز/ گشايش باب گفت و گو ميان حزب الله و اسرائيل

ديويد كى هشت ماه در راس هياتى از بازرسان مورد اعتماد واشنگتن، در خاك عراق به جست و جوى سلاح هاى كشتارجمعى پرداخت. او، اكنون، به واشنگتن باز مى گردد، از سمت خود كناره مى گيرد و به صراحت اعلام مى كند كه امكانات توليد سلاح هاى كشتارجمعى عراق، در فاصله سال هاى ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۸ به كلى از ميان رفته بود.

اين واقعيت، زمانى بيان مى شود كه درگيرى هاى خشونت آميز ميان گروه هاى مسلح عراقى و نيروهاى آمريكائى، همچنان ادامه دارد. سه شنبه شب، انفجار بمبى در اسكندريه سبب مرگ سه سرباز آمريكائى مى شود و روز بعد، انفجار يك اتومبيل حامل مواد منفجره، در برابر هتل الشاهين بغداد، چهار قربانى مى گيرد و دست كم ۱۷ نفر را مجروح مى كند.

عراق، اكنون، بيش از هر نقطه ديگر جهان نيازمند يك راه حل مسالمت آميز، براى پايان دادن به تنش هاى خونين است. تلاش هاى آمريكائى ها، براى جلب كمك سازمان ملل متحد، در اين هفته به بازگشت نيروهاى سازمان منتهى نمى شود، اما موافقت كوفى عنان را براى اعزام هياتى از سوى اين سازمان جلب مى كند. اين هيات ماموريت بررسى زمينه هاى برگزارى انتخابات را به عهده خواهد داشت.

در اين ميان، روزنامه گاردين اشاره مى كند كه بر سر نقش شيعيان در آينده عراق، ميان آمريكا و ايران توافق هائى حاصل شده است. شيعيان، بر اين اصل پاى مى فشارند كه تا تابستان امسال، مى بايست انتخابات آزاد در عراق برگزار شود. آمريكائى ها برعكس معتقدند كه برگزارى يك انتخابات آزاد، پيش از استقرار دولت موقت عراق عملى نيست.

خودكامگان از جنگ عراق مى آموزند

در نظام طبيعت، هيچ پديده اى يك رويه نيست. مساله عراق نيز، از همين قانون تبعيت مى كند. هنگامى كه گزارش هاى مربوط به استقبال ليبى از يك هيات آمريكائى، مبادله اسرا و جنازه هاى قربانيان خشونت ميان اسرائيل و فلسطين و نزديكى بيشتر رهبران جمهورى اسلامى ايران به اروپا و آمريكا را در كنار هم قرار مى دهيم، ناچار مى شويم اعتراف كنيم كه درس هاى جنگ عراق، سبب شده است كه هم آمريكائى ها و هم خودكامگان محلى، براى پيشگيرى از بروز خطراتى مشابه، كمربندهاى خود را محكم كنند.

در آغاز اين هفته، معمر قذافى، رهبر ليبى، براى نخستين بار در طول ۳۴ سال حكومت خود، از يك هيات پارلمانى آمريكائى استقبال مى كند. قذافى، براى استقبال از آمريكائى ها چادرى در برابر يكى از كاخ هاى خود علم مى كند كه ۱۸ سال پيش با بمب هاى آمريكائى ويران شد. نمايندگان آمريكا، از استقبال گرم قذافى ابراز خشنودى مى كنند. به اين ترتيب، يكى از دشمنان درجه يك آمريكا به دوست تبديل مى شود و مردم ليبى، از خطر درگير شدن با سرنوشتى نظير مردم عراق نجات مى يابند.

مبادله اسرا

ميان اسرائيل و حزب الله لبنان نيز، با ميانجيگرى رسمى آلمان و ميانجيگرى غير رسمى جمهورى اسلامى، قدمى در راه تنش زدائى برداشته مى شود.

مبادله يك اسير و جنازه هاى سه سرباز اسرائيلى، با بيش از ۴۰۰ اسير فلسطينى، با يك عمليات خونين انتحارى در نزديكى دفتر كار آريل شارون همراه است. به اين ترتيب، نمى توان انتظار داشت كه خشونت ميان اسرائيل و فلسطين با اين اقدام به پايان برسد، اما قدمى برداشته شده است كه ثمرات آن را شايد بتوان در آينده مشاهده كرد.

بيشتر خبرگزارى ها، در گزارش هاى خود به اين نكته اشاره مى كنند كه آريل شارون، به دليل طرح يك پرونده فساد مالى زير فشار است و قصد دارد با اين اقدام، افكار عمومى را، دوباره به سوى خود جلب كند. اما فشار نيروهاى صلح طلب اسرائيل و شرايط سخت منطقه را نيز نبايد ناديده گرفت.

كارشناسان امور خاورميانه، از يازده سپتامبر سال ۲۰۰۱ به اين سو، بارها هشدار داده اند كه بدون يافتن يك راه حل منطقى براى مساله فلسطين، آرامش به خاورميانه باز نخواهد گشت. زيرا بنيادگرايان اسلامى، اغلب خشونت طلبى هاى خود را با ستمى را كه بر مردم فلسطين روا مى شود، توجيه مى كنند.

همكارى هاى تازه آمريكا، ايران و ليبى، در كنار گشايش باب گفت و گو ميان حزب الله و اسرائيل شايد زمينه ساز راه حلى اصولى براى بحران جهان اسلام و تروريسم بين المللى باشد.

جواد طالعى