ایران تا بهار آینده ۸۰۰ هزار مهاجر افغان را اخراج می‌کند
۱۴۰۴ مرداد ۲۷, دوشنبه
اسکندر مومنی، وزیر کشور جمهوری اسلامی روز دوشنبه ۲۷ مرداد (۱۸ اوت) هنگام ورود به مشهد در مصاحبه‌ای اعلام کرد طی شش ماه گذشته ۱.۲ میلیون مهاجر افغان ایران را ترک کرده‌اند.
او افزود تا پایان سال جاری شمسی ۸۰۰ هزار تن دیگر یعنی در مجموع ۲ میلیون تن از ایران به افغانستان بازگردانده شوند. بنا بر آماری که مومنی ارائه داد شمار مهاجران أفغان در ایران حدود شش میلیون نفر بوده است. بیشترین اخراج مهاجران افغان از ایران از طریق مرز دوغارون صورت گرفته است.
"ارتباطی با مهاجرستیزی ندارد"
وزیر کشور ایران مدعی شده است که اخراج گسترده مهاجران أفغان هیچ ارتباطی با "مهاجرستیزی" ندارد و در چارچوبی "قانونی" به منظور بازگشت دادن خارجی‌های بدون مجوز اقامت اجرا می‌شود.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
مومنی می‌گوید ایران ظرفیت میزبانی از این تعداد مهمان را ندارد و مدعی است اخراج أفغان‌ها "با طی مراحل قانونی و در کمال احترام و با حفظ کرامت انسان‌ها" صورت می‌گیرد.
این در حالی است گزارش‌های بسیاری حاکی از اعمال خشونت علیه آنها هنگام اخراج از ایران است. بسیاری از افغان‌ها که شغلی، مغازه‌ای، خانه و زندگی داشتند، شکایت می‌کنند که بدون هیچ امکانی به مرز برده شده و در آنجا به حال خود رها شده‌اند.
در میان آنها کودکان و نوجوانان بسیاری در ایران به دنیا آمده‌اند. این کودکان حال باید زیر قوانین حکومت طالبان تربیت شوند. وضع دخترها از همه بدتر است که در آنجا از مدرسه نیز محروم می‌شوند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
برنامه اخراج‌ها ربطی به جنگ ۱۲ روزه نداشت
مقام‌های ایران همچنین تلاش می‌کنند بگویند ارتباطی میان اخراج گسترده این شهروندان و جنگ میان ایران و اسرائيل نیست. وزیر کشور به این اشاره می‌کند که بازگشت دادن آنها طبق برنامه و از شش ماه پیش آغاز شده است.
واقعیت این است که این روند پس از آتش‌بس در جنگ ۱۲ روزه به شکلی ناگهانی شدت گرفت. حکومت ایران اخراج گسترده مهاجران افغان را با پوشش امنیتی و تحت عنوان مبازره با "جاسوسی اتباع افغانستان برای موساد" به اجرا گذاشته، آنهم در حالی که هیچ شواهدی برای این اتهام ارائه نکرده است.
بیشتر بخوانید:در سه ماه و نیم گذشته ۷۱۷ هزار افغان از ایران اخراج شدند
هفته گذشته سعید منتظرالمهدی، سخنگوی نیروهای انتظامی، از دستگیری ۲۱ هزار نفر در ایران در جریان این جنگ خبر داد و گفت ۲ هزار و ۷۷۴ تن از آنها "اتباع غیرمجاز" بودند. او مدعی شد در "بررسی محتویات گوشی‌های" آنها "فیلمبرداری و عکسبرداری از ارتفاعات و مراکز مهم و ارسال لوکیشن مشاهده شد".
تبانی تهران و طالبان
اما این اتهامات در کنار زندان، شکنجه و حتی اعدام همه ماجرا نیست. روزنامه تلگراف روز ۱۴ مرداد در گزارشی اختصاصی فاش کرده که تهران امیدوار است بتواند از بازداشت افغانستانی‌هایی که در جریان حضور نیروهای غربی در افغانستان، به بریتانیا کمک کرده‌اند، به عنوان اهرم فشار در مذکرات هسته‌ای استفاده کند.
بنا بر گزارش، جمهوری اسلامی از دولت طالبان تقاضا کرده تا فهرست افغانستانی‌های متقاضی پناهندگی به بریتانیا را در اختیارش قرار دهد. فهرست مزبور، موسوم به "فهرست مرگ"، حاوی اطلاعات حدود ۲۵ هزار افغانستانی است که با نهادهای نظامی و اطلاعاتی بریتانیا همکاری داشته‌اند و تهران می‌تواند از بازداشت و به گروگان گرفتن آنها، به عنوان اهرم فشاری در مذاکرات خود با غرب استفاده کند.
بیشتر بخوانید:مهاجران افغانستانی در ایران؛ قربانیان جنگ، تبعیض و سیاست
با نزدیک شدن ضرب‌الاجل سه کشور اروپایی در خصوص فعال کردن مکانیسم ماشه و بازگشت خودکار تمامی تحریم‌های بین‌المللی، تلاش تهران برای دستیابی به فهرست یادشده، می‌تواند بخشی از برنامه جمهوری اسلامی برای استفاده از اهرم گروگان‌گیری در راستای فشار بر غرب تلقی شود.
طبق گزارش تلگراف، فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از طالبان درخواست کرده‌اند به این فهرست دسترسی یابند تا بتوانند "جاسوسان" سرویس اطلاعات مخفی بریتانیا (ام‌آی۶) را در ایران شناسایی و بازداشت کنند.
بحران گرسنگی در افغانستان، نیروی کار ارزان در ایران
در چند دهه گذشته، ایران میزبان میلیون‌ها مهاجر از کشور همسایه بوده است. شهروندان افغانستان برای فرار از جنگ داخلی، حکومت طالبان، فقر شدید و بیکاری به ایران روی آورده‌اند. بازگشت میلیونی آنها، افغانستان را که پیشاپیش با بحران گرسنگی و بیآبی دست و پنجه نرم می‌کند، با چالشی جدی مواجه کرده است.
ایران خود درگیر کمبود در همه زمینه‌هاست. یکی از دلایل اخراج گسترده مهاجران افغان از ایران نیز وضعیت بد اقتصادی و افزایش بیکاری در ایران عنوان می‌شود. اما از آنجا که گرانی، بیکاری، بیآبی و بی‌برقی در ارتباط مستقیم با فساد حکومت ایران است، بازگرداندن مهاجران از کشور همسایه نیز به بهبودی در وضع زندگی مردم منجر نشده است. برعکس فقدان آنها در فعالیت‌های اقتصادی و در امور مختلف شهرهای بزرگ محسوس است.
بسیاری از مهاجران افغان در شهرهای بزرگ ایران در مشاغل کم درآمد، از جمله کارهای ساختمانی به عنوان نیروی کار ارزان به کار گرفته شده‌اند. ایرج رهبر، رییس کانون انبوه‌سازان تهران پنجم مرداد اعلام کرد که بیش از ۵۰ درصد کارگران ساختمانی در تهران از اتباع افغان هستند. به گفته او پس از جنگ "تصمیم بر خروج این اتباع از کشور شد" و اکنون ایران در "رشته‌های مهمی مانند ساختمان‌سازی با کمبود کارگر مواجه" شده است.
کمی بعد، شهرها نیز چهره کثیف خود را نمایان کردند و رسانه‌های ایران از کمبود خدمات شهری گزارش دادند. وب‌سایت فرارو هفته گذشته نوشت "از میان بیش از ۸۲۰ هزار مهاجر افغان که طی ماه‌های اخیر ایران را ترک کرده‌اند، تعداد بسیاری در بخش کارگری فعالیت می‌کردند که بیش از ۴ هزار نفر آنان کارگر شهرداری بودند." بر اساس این گزارش با غیبت این نیرو "بخش‌هایی از واحدهای تولیدی و خدمات شهری، از جمله شهرداری‌ها" با چالش روبه‌رو شده‌اند.