احتمال شکست روسیه در تمدید مهلت مکانیسم ماشه به نفع ایران
۱۴۰۴ شهریور ۴, سه‌شنبه
به گزارش رسانه‌های ایران روسیه پیش‌نویس قطعنامه‌ای را برای تمدید مهلت قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل ارائه داده است. گمانه‌زنی شده که گام روسیه که با گفت‌وگوی تلفنی ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه با مسعود پزشکیان، همتای ایرانی خود همزمان شده، با هدف "جلوگیری از فعال شدن مکانیسم ماشه " برداشته شده است. این احتمال نیز داده شده است که چین نیز از طرح روسیه حمایت کند.
بریتانیا، فرانسه و آلمان تا تاریخ ۱۰ شهریور یعنی کم‌تر از یک هفته دیگر به جمهوری اسلامی مهلت داده‌اند تا همکاری کامل خود با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و مذاکره با آمریکا را از سر گیرد، در غیر این صورت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران طبق آنچه در توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ تنظیم شده است، بار دیگر برقرار خواهد شد.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
روسیه در اکتبر امسال ریاست شورای امنیت سازمان ملل را بر عهده خواهد گرفت. پیش‌نویس قطعنامه ارائه شده توسط مسکو روی این مانور می‌دهد که اسنپ‌بک حداقل در یک دوره شش ماهه قابل فعال شدن نباشد و این دوره قابلیت تمدید داشته باشد. بر اساس برخی گزارش‌ها پیش‌نویس جدید روسیه بندی دارد که امکان استفاده اروپایی‌ها از سازوکار "بازگشت خودکار تحریم‌ها" (اسنپ‌بک) علیه ایران را در آینده از بین می‌برد.
لارنس نورمن، خبرنگار وال‌استریت ژورنال در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس احتمال داده است که طرح روسیه رای نیاورد. او می‌گوید احتمالا سه کشور اروپایی طرف برجام و آمریکا این پیش‌نویس را رد خواهند کرد و بعید است این پیش‌نویس بتواند در شورای امنیت سازمان ملل ۹ رأی مثبت لازم برای تصویب را به دست آورد.
آلمان، بریتانیا و فرانسه روز ۸ اوت نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل نوشتند و گفتند به ایران پیشنهاد تمدید کوتاه‌مدت مهلت فعال کردن این ساز و کار را داده‌اند. اما ایران پاسخی به این پیشنهاد نداد.
تروئیکا در ازای تمدید محدود قطعنامه ۲۲۳۱ از ایران خواسته است که علاوه بر ازسرگیری مذاکرات به برخی از فوری‌ترین نگرانی‌های جامعه بین‌المللی در مورد شفافیت و گستردگی برنامه هسته‌ای‌اش پاسخ دهد. این سیاست در عین ایجاد روزنه‌ای برای ایران و زمان بیشتر برای مذاکره امکان بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی را حفظ می‌کند.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
خبرنگار وال استریت ژرونال در شبکه اجتماعی ایکس نوشته در سند ارائه شده توسط روسیه آمده است که "تصمیم گرفته می‌شود که برای دوره تمدید مشخص‌شده در بند اول این قطعنامه، هرگونه بررسی محتوایی مسائل مرتبط با اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به حالت تعلیق درآید".
به گفته نورمن وجود این بند در طرح روسیه موجب بی‌اعتمادی سه کشور اروپایی خواهد شد.
تلاش ایران برای ممانعت از اسنپ‌بک
دور اول گفت‌وگوهای ایران و تروئیکا در استانبول بی‌نیتجه ماند. با سینگال‌هایی که از سوی مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی به غرب داده می‌شود، روشن نیست دور بعدی گفت‌وگوها روز جمعه این هفته در ژنو به چه نتیجه‌ای برسد.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه حکومت ایران در یک نشست رسانه‌ای روز سه‌شنبه ۴ شهریور در واکنش به احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه، طرف‌های اروپایی را فاقد "صلاحیت قانونی و اخلاقی برای توسل به این ساز و کار" دانست.
او گفت ایران در حال بررسی متن پیش‌نویس پیشنهادی روسیه برای تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ است و افزود که جمهوری اسلامی تلاش‌های گسترده‌ای به کار گرفته‌است تا جلوی فعال شدن ساز و کار بازگشت تحریم‌های بین‌المللی را بگیرد.
بیشتر بخوانید:پرونده هسته‌ای ایران
به گفته سخنگوی وزارت خارجه مذاکرات امروز، سه‌شنبه ۲۶ اوت (۴ شهریور) در ژنو نیز یکی از این اقدامات است. او هم‌چنین مدعی شد حکومت ایران "از هیچ ابزار و گزینه‌ای برای اطمینان از تامین منافع ملی کشور" غافل نبوده است.
مذاکرات مورد اشاره بقایی در ساعات عصر سه‌شنبه پایان یافت و عدم انتشار بیانیه ناشی از بی‌نتیجگی آن تلقی می‌شود.
این در حالی است که بسیاری از ناظران به جمهوری اسلامی انتقاد می‌کنند که منافع ملی ایران عملا ربطی به غنی‌سازی ندارد و در حقیقت قربانی جاه‌طلبی جمهوری اسلامی در این زمینه شده است.
غنی‌سازی در هیچ‌زمینه‌ای، نه تولید برق، نه پزشکی و نه حتی "بازدارندگی" نظامی فایده‌ای برای ایران نداشته است. سعید مدنی، جامعه‌شناس روز دوم شهریور در نامه‌ای از زندان در این باره نوشت: «با هیچ فهمی از توسعه نمی‌توان جایگاه روشنی برای پروژه غنی‌سازی تعریف کرد. گویی مسئولان و تصمیم‌گیرندگان پروژه اساسا یا درکی از توسعه نداشته‌اند یا الزامی به برقراری پیوند بین این پروژه عظیم و برنامه توسعه نمی‌دیده‌اند.»
او تاکید کرد: «این حق ملت ایران بوده و است تا علل و توجیهات چنین سرمایه‌گذاری عظیمی از منابع ملی را بدانند، به‌ویژه آنکه این پروژه نه‌تنها نفعی عاید ملت نکرده، بلکه روز به روز زیان حاصل از آن انباشته شده است.»
از این گذشته پس از بمباران سه مرکز هسته‌ای ایران توسط آمریکا، وزیر خارجه ایران بارها مدعی شده است که برنامه غنی‌سازی ایران دیگر ادامه ندارد. با این همه حکومت از پذیرش تعلیق غنی‌سازی برای برنامه‌ای که ظاهرا ادامه ندارد، سرباز می‌زند و با آن تحریم‌های کمرشکن جدیدی به مردم تحمیل می‌کند.
"تدوین نحوه تعامل برای تعامل"
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها از ایران خواسته است که درباره برنامه غنی‌سازی خود شفاف‌سازی کند و به پاره‌ای ابهامات در مورد مواد هسته‌ای در سایت‌های اعلام نشده پاسخ دهد. حکومت ایران نه تنها هیچگاه حاضر به همکاری در این زمینه نشد، بلکه روز به روز دسترسی بازرسان این نهاد به تاسیسات هسته‌ای خود را محدودتر کرده است.
مقام‌های ایران حتی حمله اسرائیل را نیز ناشی از آخرین گزارش رافائل گروسی، دبیرکل آژانس به شورای امنیت قلمداد کردند و تا آنجا پیش رفتند که او را تهدید کنند. حال که فرصت تعامل با اروپا رو به پایان است، سخنگوی وزارت خارجه ایران می‌گوید: «ما با آژانس درباره تدوین نحوه تعامل با آن در حال تعامل هستیم».
تناقض در سیاست‌ها
بقایی کشورهای اروپایی را متهم کرد که "دچار نوعی تناقض در سیاست‌هایشان نسبت به ایران هستند از یک سو، مدعی گفت‌وگو و تعاملند" ولی همزمان "به بهانه‌های مختلف بر رویکرد تقابلی، از جمله از طریق اعمال تحریم‌های غیرقانونی، اصرار می‌ورزند."
این در حالی است که کشورهای اروپایی سال‌هاست با سیاستی محتاطانه در قبال ایران تلاش می‌کنند با جمهوری اسلامی به نوعی کنار آیند و حتی در دور اول ریاست جمهوری دونالد ترامپ، در برابر او و در کنار ایران قرار گرفتند.
او در نسبی‌کردن تلاش‌های مقام‌های جمهوری اسلامی از جمله علی لاریجانی، دبیر شورای امنیت ملی ایران و عباس عراقچی، وزیر خارجه این کشور که سعی کردند تبعات فعال شدن مکانیسم ماشه را ناچیز جلوه دهند گفت: «ما درصدد تخفیف اهمیت اسنپ بک نیستیم و به تبعات نامطلوب چنین اتفاقی به خوبی واقف هستیم.»
بقایی افزود: «آنچه که دوستان در وزارت خارجه گفتند این است که اجازه ندهیم که این موضوع تبدیل به یک ابزار جنگ روانی علیه شهروندان ایرانی شود.» این در حالی است که بسیاری گزارش‌ها در شبکه‌های اجتماعی حاکی از نگرانی مفرط مردم از آینده‌ای است که "جنگ روانی" حکومت بر سر احتمال شروع دوباره جنگ با اسرائيل، فشار سنگین تحریم‌های بیشتر و معلق ماندن جامعه در فضای سرکوب و تنش به وجود آورده است.