وضعیت "فاجعه‌بار" پناهندگان افغان در پاکستان
۱۴۰۳ اسفند ۹, پنجشنبه
زنی که ما او را در این گزارش فاطمه می نامیم، دسامبر ۲۰۲۱ با خانواده اش از افغانستان گریخت. او تا زمان خروج نیروهای ایالات متحده از افغانستان در تابستان ۲۰۲۱، زمانی که طالبان کنترل کشور را دوباره به دست گرفتند، برای یک سازمان غیرانتفاعی آمریکایی در کابل کار می کرد.
او اکنون در اسلام آباد پایتخت پاکستان مستقر است و دچار دردسر شده است. ویزای پاکستان او چند روز دیگر به پایان می رسد و مقامات هنوز در حال بررسی درخواست وی برای تمدید آن هستند.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
فاطمه به دویچه وله می‌گوید: «من نگران تمدید ویزای خود هستم و در صورت عدم تمدید به موقع، مقامات، من و خانواده ام را به دلیل اقامت غیرقانونی در کشور دستگیر خواهند کرد.»
پلیس، از جمله افسران زن به دنبال پناهجویان افغان غیرقانونی به ساختمانی که فاطمه در آن زندگی می‌کند، یورش بردند. او در آن زمان در ساختمان نبود، اما برادرش بازداشت شد.
فاطمه که اکنون پنهان شده است، گفت: «ما بعدا، رسید درخواست تمدید ویزا و مدارک خود را به آنها نشان دادیم، اما پلیس همکاری نکرد.»
زمان برای پناهندگان رو به پایان است
در سال ۲۰۲۳، پاکستان یک طرح تازه بزرگ را برای بازگرداندن حدود چهار میلیون افغانی که در ۴۰ سال گذشته وارد کشور شده بودند، آغاز کرد. در حالی که مقامات در سال گذشته دست و دل بازانه عمل کرده و آزادی بیشتری قائل شده بودند، دولت پاکستان اکنون ضرب الاجل ۳۱ مارس (۱۱ فروردین) را برای اخراج اتباع خارجی غیرقانونی تعیین کرده است و عملیات جستجو درماه‌های ژانویه و فوریه ادامه دارد.
بیشتر بخوانید: ده‌ها کشته در حمله پاکستان به شرق افغانستان
عمر گیلانی، کارشناس و فعال حقوقی، به دویچه وله می‌گوید: «از پناهجویان افغان ساکن اسلام آباد و شهر مجاور راولپندی به صورت شفاهی خواسته شده پاکستان را تا ۲۸ فوریه (۱۰ اسفند) ترک کنند.»
مونیزا کاکار، وکیلی که برای حمایت از پناهجویان در پاکستان کار می کند، به دویچه وله گفت که در میان اتباع افغان "ترس و عدم اطمینان" گسترش پیدا کرده است.
او گفت: «از آغاز سال جاری، بیش از هزار افغان در اسلام آباد بازداشت شده و بیش از ۱۸ هزار نفر به دلیل دستورات دولت مجبور به ترک اسلام آباد و راولپندی شده‌اند.»
"ما سال ها با آمریکایی‌ها کار کرده‌ایم"
امین ۲۸ ساله اهل کابل است. او قبل از آنکه مجبور شود از مرز پاکستان فرار کند، سال‌ها در مبارزه با طالبان در افغانستان با ایالات متحده همکاری کرده است.
او می‌گوید تنها چند روز دیگر تا اعزام به آمریکا فاصله داشت، اما ماه گذشته با امضای رئیس‌جمهور دونالد ترامپ، فرمان اجرایی برای تعلیق برنامه اسکان مجدد پناهجویان به تعویق افتاد.
بیشتر بخوانید: پاکستان مهاجران غیرقانونی را اخراج می‌کند
نزدیک به ۲۰ هزار افغان در حال حاضر در پاکستان منتظر مجوز برای اسکان در ایالات متحده از طریق برنامه دولت آمریکا هستند.
امین به دویچه وله گفت: «ما سال‌ها با آمریکایی‌ها کار کرده‌ایم، در افغانستان به آنها کمک کرده‌ایم و از آنها حمایت کرده‌ایم، بخشی از زندگی خود را به آنها داده‌ایم و آنها باید از ما حمایت کنند تا بتوانیم در صلح و آرامش زندگی کنیم.»
کابل و اسلام‌آباد در بحبوحه سرکوب فزاینده و درگیری
در سه سال گذشته، روابط پاکستان با همسایه‌اش افغانستان بدتر شده است. اسلام آباد مقامات طالبان در افغانستان را مسئول ناتوانی آنها در کنترل عملیات گروه تحریک طالبان پاکستان (TTP) می‌داند؛ یک گروه شبه نظامی که در سال ۲۰۰۷ تشکیل شد و حملات متعددی را علیه نیروهای امنیتی پاکستان انجام داده است.
با تشدید تنش‌های فرامرزی با رژیم طالبان و انتشار گزارش‌هایی مبنی بر ارعاب و دستگیری افغان‌ها، نگرانی‌ها در مورد امنیت افغان‌ها در پاکستان بیشتر شد.
بیشتر بخوانید: طالبان از کشته شدن هشت نفر در اثر حملات پاکستان خبر دادند
گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد نگرانی‌های خود را ابراز کرده و گفته است که افغان‌ها در این منطقه مستحق رفتار انسانی‌تری هستند. عمر گیلانی می‌گوید از میلیون‌ها پناهجوی افغان در پاکستان به عنوان "گروگان برای ایجاد فشار در هر زمان که بین دو کشور تنش وجود دارد" استفاده می‌شود.
هفته گذشته، وزارت امور خارجه پاکستان ادعاهای کاردار افغانستان در مورد بدرفتاری با پناهجویان افغان در پاکستان را رد کرد و این اتهامات را "بیجا" خواند و از کابل خواست تا بازگشت آسان شهروندان افغان را تسهیل کند.
مهاجرت اجباری پس از چندین دهه
پاکستان صدها هزار پناهجو از کشور همسایه خود را در خود جای داده است، وضعیتی که ناشی از چندین دهه بی‌ثباتی منطقه است. افغان‌هایی که پس از تسلط طالبان در اوت ۲۰۲۱ وارد پاکستان شده‌اند، برای اقامت در این کشور به تمدید ویزا متکی هستند، رویه‌ای که پرهزینه، نامشخص و اغلب با تأخیر قابل توجهی همراه است.
مونیزا کاکار، وکیل خاطرنشان می‌کند: «داستان‌های پناهندگان ویران کننده است. خانواده‌هایی که سال‌ها و حتی دهه‌ها در پاکستان زندگی کرده‌اند، اکنون به دلیل تنش‌های بین دو کشور مجبور به جابه جایی هستند.»
"پاکستان سنت حفاظت از افغان‌ها را حفظ کند"
فیلیپا کندلر، نماینده عالی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد در پاکستان، به دویچه وله گفت که پاکستان از سپتامبر ۲۰۲۳ تا پایان سال گذشته بیش از ۸۰۰ هزار پناهجوی افغان را به کشور بازگردانده است.
او گفت: «تا دسامبر ۲۰۲۴، پاکستان میزبان بیش از دو میلیون و ۸۰۰ هزار افغان بود که ۶۹ درصد از آنها خارج از اقامت‌‌گاه‌های پناهجویان زندگی می‌کردند.»
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
کندلر، سخاوت پاکستان در میزبانی از پناهجویان افغان برای چندین دهه و "چالش‌های اقتصادی و امنیتی" کنونی در پاکستان را که علت تلاش برای بازگرداندن افغان‌هاست، تایید می‌کند.
در همان زمان، کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل از دولت اسلام آباد خواسته بود که "وضعیت افغان‌ها را از منظر بشردوستانه ببیند" و "به سنت دیرینه خود در حمایت از افغان‌های آسیب پذیر... صرف نظر از وضعیت آنها ادامه دهد."
فیلیپا کندلر می‌گوید: «ضروری است که ما دست در دست هم با کشورهای میزبان و کشورهای مبدا کار کنیم تا مکانیسم‌هایی ایجاد کنیم که پناهندگان را قادر سازد زندگی خود را با امنیت و کرامت بازسازی کنند، از جمله بازگرداندن داوطلبانه به کشورشان».
نماینده عالی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد در پاکستان تاکید می‌کند: «ما خواستار گفتگو بین دو کشور و جدا شدن موضوع پناهندگان از مسائل سیاسی هستیم.»