دفتر ریاست‌جمهوری ترکیه: منظور اردوغان تمجید از هیتلر نبود
۱۳۹۴ دی ۱۲, شنبه
سایت پرخواننده اشپیگل‌آنلاین در آلمان نوشت که رئیس‌جمهور ترکیه باید متوجه شده باشد که "مقایسه با هیتلر" تا کنون برای هیچ سیاستمداری در جهان فایده نداشته است.
دفتر رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه که در جریان گفتگویی در مورد برپایی دوباره نظام ریاستی (بر مبنای اختیارات بیشتر برای رئیس‌جمهور) در ترکیه مثال بهتری از قدرت گرفتن هیتلر در آلمان به نظرش نرسید، در پی تعدیل سخنان اوست.
دفتر ریاست‌جمهوری ترکیه جمعه شب (اول ژانویه/ ۱۱دی) با انتشار بیانیه‌ای تأکید کرد که منظور اردوغان به هیچ‌وجه این نبوده است که حکومت هیتلر نمونه مثبت نظام ریاستی کارآمد بوده و سخنان او بد برداشت شده است.
ماجرا از آنجا آغاز شد که اردوغان پس از بازگشت از عربستان در جمع خبرنگاران با پرسشی در مورد برپایی نظام جمهوری و حکومت مرکزی در ترکیه مواجه شد.
خبرنگار با اشاره به تلاش رجب طیب اردوغان برای تغییر ساختار قدرت در ترکیه و واگذاری اختیارات بیشتر به رئیس‌جمهور مثال آورد که در کشورهای دیگر در کنار ریاست‌جمهوری قدرتمند یک سیستم فدرال وجود دارد مانند آمریکا.
اردوغان در پاسخ گفت که حکومت مرکزی و نظام ریاستی منافاتی با یکدیگر ندارند و افزود: «مثال‌هایی از حال و گذشته در جهان وجود دارد، مثلأ اگر به آلمان هیتلری نگاه کنید یک نمونه دارید. در سایر کشورها هم نمونه‌های مشابه پیدا می‌کنید.»
تلاش اردوغان برای تغییر ساختار قانونی قدرت در ترکیه
اردوغان در پی برپایی نظام ریاستی قدرتمند مانند آمریکا، روسیه یا فرانسه است. در ترکیه هرچند که رئیس‌جمهور به طور مستقیم انتخاب می‌شوند اما بر اساس قانون تنها نقشی تشریفاتی دارد و حق تشکیل دولت با نمایندگان پارلمان است.
اردوغان تا کنون بارها تلاش کرده است که با تغییر قانون اساسی ترکیه نظام پارلمانی این کشور را به نظام ریاستی تغییر دهد.
مثال او در مورد آلمان هیتلری انتقادهای بسیاری را برانگیخته است. آیلا آکات آتا، یکی از اعضای پیشین حزب حامی کردها "ب‌دپ" با انتقاد از سخنان اردوغان تأکید کرده است: «مانیفست حکومت هیتلر بر پایه هویت قومی، فاشیسم و توهین به حرمت انسان بود.»
بیشتر بخوانید: اردوغان: قبل از هر چیز قانون اساسی باید تغییر کند
دفتر ریاست‌جمهوری ترکیه در واکنش به موج انتقادها مدعی شده است که برخی از خبرگزاری‌ها سخنان اردوغان را به طور کامل پوشش نداده‌اند و از آنها در جهت معکوس استفاده کرده‌اند.
"برداشت بد غیرقابل پذیرش است"
در بیانیه دفتر ریاست‌جمهوری ترکیه تأکید شده است که منظور اردوغان تنها این بوده است که نظام ریاستی لزومأ نیازمند سیستم حکومتی فدرال نیست و از آن گذشته نظام ریاستی یا نظام پارلمانی هیچ‌یک نمی‌توانند تضمین‌کننده عدم سوءاستفاده از قدرت باشند.
در ادامه آمده است: «اگر در سیستمی از قدرت سوءاستفاده شود می‌تواند به ناکارآمدی در مدیریت و فاجعه‌ای مانند ظهور هیتلر در آلمان منجر شود.»
دفتر ریاست‌جمهور ترکیه تأکید کرده است: «مهم مدیریت صحیح است که در جهت منافع ملی باشد.» همزمان تصریح شده که ایجاد این برداشت که اردوغان ظهور هیتلری در آلمان را نمونه مثبتی دانسته، غیرقابل پذیرش است.
پیش از انتشار این بیانیه یکی از مقامات دولتی هم مدعی شده بود که سخنان اردوغان به طور کامل منتشر نشده است و او در اصل گفته بوده است: «نمونه‌های مثبت و منفی در مورد نظام ریاستی وجود دارد و مهم تفکیک قواست. آلمان نازی که در آن ساختار قانونی نهادهای مربوطه (ساختار تفکیک قوا) وجود نداشت، مسلمأ بدترین نمونه تاریخ بود.»