افزایش هراس از فروپاشی سوریه، نه ماه پس از سقوط اسد

روزنامه "استاندارد" روز پنجشنبه ۱۴ آگوست (۲۳ مرداد) در گزارشی تحلیلی، به بررسی وضعیت کنونی سیاسی و امنیتی سوریه پرداخته و آن را نه ماه پس از سقوط رژیم بشار اسد، کماکان "نامشخص و ناامن" ارزیابی کرده است.

از نظر نویسنده این روزنامه، یک چیز مسلم است: خشونت و فقر در سراسر سوریه وجود دارد و تردیدها نسبت به اینکه دولت تحت رهبری احمد شرع، "جهادگرای سابق و رئیس جمهوری موقت امروز"، بتواند این کشور را متحد یا یکپارچه نگاه دارد، رو به افزایش است.

تمام مناطق سوریه، همچون دوران اسد، تحت کنترل رژیم جدید نیست و مقاومت در برابر دولت مرکزی کماکان در مناطق خارج از کنترل جریان دارد. شبه‌نظامیان پیشین وابسته به ابومحمد جولانی سابق و احمد شرع کنونی، که اکنون در کسوت ارتش سوریه ظاهر می‌شوند، بارها مرتکب جنایات اسلام‌گرایانه علیه اقلیت‌ها شده‌اند و اعتماد این اقلیت‌ها به دمشق در حال از میان رفتن است.

علویان ساکن سواحل مدیترانه که نامشان، به خاطر تعلق مذهبی بشار اسد، یادآور رژیم پیشین است، در ماه مارس قربانی یک کشتار جمعی شدند و حملات به آنان، در دوران پسا اسد، هرگز متوقف نشده است.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

این روزنامه اتریشی در ادامه تحلیل خود، فضای کنونی سوریه را بدین‌گونه تشریح می‌کند: کردهای چپ‌گرا در شمال شرق سوریه که بیش از یک دهه مدیریت خودگردان مناطق تحت کنترل خود را در دست داشتند، نمی‌خواهند این خودمختاری را به طور کامل واگذار کنند.

دروزی‌نشینان جنوب هم، که از حمایت اسرائیل برخوردارند، پس از ناآرامی‌های شدید ژوئیه گذشته که در پی خشونت شبه‌نظامیان سنی‌مذهب بادیه‌نشین علیه این اقلیت قومی−مذهبی رخ داد، بیش از پیش به رژیم جدید بی‌اعتماد شده‌اند. مسیحیان متعلق به کلیساهای گوناگون نیز سرزمینی ندارند و هدف خشونت و زیر فشار اسلام‌گرایان برای تغییر باور دینی خود قرار گرفته‌اند.

خشونت و قتل‌های وحشیانه

احمد شرع اکنون تحت فشار فزاینده بین‌المللی برای شفاف‌سازی در مورد رویدادهای شهر دروزی‌نشین سویدا قرار دارد. یک ویدئو از دوربین مداربسته‌ای در یک بیمارستان منتشر شده که نشان می‌دهد نیروهای امنیتی سوری یک پرستار را به ضرب گلوله می‌کشند، دروزی‌ها را تهدید می‌کنند و آنها را کافر می‌خوانند.

تصاویر ویدیو حیاط بیمارستان را هم نشان می‌دهد که پر از کیسه‌های حاوی جسد است. شورای امنیت سازمان ملل در نیویورک، دوشنبه گذشته بیانیه‌ای شدیداللحن درباره سویدا صادر کرد که با اتفاق‌نظر کم‌سابقه همه اعضا همراه بود.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

به گفته تحلیلگر استاندارد، کشورهای حامی رژیم جدید بیم تجزیه سوریه را دارند؛ تجزیه‌ای که به شکل مسالمت‌آمیز پیش نخواهد رفت.

ایالات متحده نیز فعال شده است. تام باراک، نماینده ویژه ترامپ در امور سوریه، ژوئیه گذشته در موضعی کاملا مطابق با نظر احمد شرع، اعلام کرد که کماکان نظام غیرمتمرکز را برای سوریه نامناسب می‌داند. او سه‌شنبه گذشته نیز در امان، پایتخت اردن، با وزیران خارجه اردن و سوریه دیدار کرد تا درباره آرام‌سازی اوضاع در سویدا گفت‌وگو کند. ایجاد یک "کریدور کمک‌رسانی" از اسرائیل از طریق اردن نیز در دست بررسی است.

سوریه در نشست امان با همکاری با سازمان ملل برای شفاف‌سازی درباره خشونت‌های اعمال‌شده در بیمارستان سویدا موافقت کرد. به این ترتیب، دمشق ظاهراً تا حدی آماده است تا مسئله را به سطح بین‌المللی بکشاند.

از نظر تحلیلگر استاندارد، این شاید با برنامه سفر احمد شرع به مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک در ماه سپتامبر مرتبط باشد. او برای لغو تحریم‌ها علیه گروهش "هیئت تحریر شام"، که ریشه در گروه تروریستی القاعده دارد، نیازمند حمایت آمریکا است.

ائتلاف‌سازی کردها

دولت احمد شرع، پس از نشستی در شهر کردنشین حسکه در روز ۸ آگوست که توسط نیروهای دمکراتیک سوریه (SDF) سازماندهی شد، به شدت به "بین‌المللی کردن" مسائل داخلی و "دعوت از نیروهای خارجی برای مداخله در سوریه" اعتراض کرد.

نیروهای دمکراتیک سوریه، ائتلافی نظامی با محوریت کردها، با شعار "وحدت مواضع" تلاش داشتند بخش‌هایی از جوامع این کشور، به‌ویژه دیگر اقلیت‌ها، را به ایجاد یک "ائتلاف تمرکززدا" علیه دمشق ترغیب کنند. محور اصلی مطالبات این گروه از دمشق، قانون اساسی‌ای است که استقلال گروه‌های قومی را تضمین کند.

دمشق اما خشمگین از این ائتلاف، گفت‌وگوها با نیروهای دمکراتیک سوریه را، که قرار بود همانند یک نشست جدید اسرائیلی−سوری، در پاریس برگزار شود، لغو کرد. اکنون گفته می‌شود که دوباره مذاکره خواهد شد، اما در دمشق. برخی پشت این تغییر، نفوذ ترکیه را می‌بینند.

آنکارا از حمایت فرانسه از کردها به شدت ناراضی است و از دولت احمد شرع در رویارویی با کردها پشتیبانی می‌کند. وزیران خارجه و دفاع سوریه چهارشنبه گذشته به ترکیه سفر کردند که در جریان آن، یک یادداشت تفاهم برای همکاری نظامی امضا شد.

رسانه‌های نزدیک به احمد شرع، کنفرانس حسکه را نشست "بازندگان" خوانده‌اند و شیخ "غزال غزال" علوی را، که به صورت ویدئویی در آن شرکت کرده بود، نماینده رژیم سابق دانستند. دروزی‌ها را هم شیخ حکمت هجری، از منتقدان احمد شرع، نمایندگی می‌کرد که او نیز به صورت آنلاین در نشست شرکت کرده بود.

گزارش شده که ۴۰۰ نفر در این نشست شرکت کرده‌اند، اما ظاهراً تعداد نمایندگان بلندپایه گروه‌های قومی کمتر از سطح انتظار نیروهای دمکراتیک سوریه بود. گویا همه جناح‌های سیاسی کردها نیز حضور نداشته‌اند. غیبت مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای دمکراتیک سوریه، در نشست نیز چنین تفسیر شد که او نمی‌خواهد همه درها را به روی دمشق ببندد.

بستن ناگهانی دو گذرگاه تجاری به روی کردها

در همین حال، دیدبان حقوق بشر سوریه امروز پنجشنبه، با استناد به منابع مطلع گزارش داد که دولت دمشق به شکل غیرمنتظره‌ای گذرگاه تجاری دیرحافر در حومه شرقی حلب و گذرگاه سلمیه (که به نام طبقه هم شناخته می‌شود) را بسته و حرکت تجاری و انتقال سوخت میان مناطق تحت کنترل دولت موقت و مناطق تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه را به حالت تعلیق در آورده است.

به گفته منابع این سازمان مستقر در لندن، این انسداد صرفاً شامل فعالیت‌های تجاری می‌شود و تردد غیرنظامیان از این دو گذرگاه همچنان مجاز است.

دیده‌بان حقوق بشر سوریه روز گذشته نیز از تشدید تنش‌های نظامی در خطوط مقدم، میان گروه‌های مورد حمایت ترکیه و نیروهای دموکراتیک سوریه خبر داده بود.

"برگ برنده" احمد شرع؟

در چنین شرایطی، تحلیلگر روزنامه استاندارد معتقد است که احمد شرع، در برابر فشارهای فزاینده غرب، یک برگ برنده در دست دارد.

به گفته او، رئیس جمهوری موقت سوریه اوایل آگوست، سه وزیر خارجه، دفاع و اطلاعات خود را به مسکو فرستاد تا درباره همکاری‌های جدید با مسکو گفت‌وگو کنند؛ به جایی که اکنون محل سکونت بشار اسد سرنگون‌شده به همراه خانواده‌اش است.

به گفته این تحلیلگر، کرملین که در سال ۲۰۱۵ با مداخله نظامی گسترده، اسد را از خطر سقوط نجات داده بود، اینک با رژیم احمد شرع درباره تحویل سلاح و آینده پایگاه‌های نظامی روسیه در سوریه، گفت‌وگو می‌کند.