آیا عربستان سعودی میتواند در افغانستان میانجیگری کند؟
۱۳۸۸ بهمن ۲۱, چهارشنبه
عربستان سعودی در گذشته با طالبان همکاری می‌کرد و یکی از سه کشوری بود که در گذشته در کنار پاکستان و امارات متحدهی عربی دولت طالبان را در دهه ۱۹۹۰ به رسمیت شناخت. کارشناسان افغانستان حتا بر این نظرند که کمکهای عربستان سعودی در به قدرت رسیدن طالبان و حفظ قدرت آنها نیز بسیار موثر بوده‌اند.
زباستیان زونز، یکی از پژوهشگران انستیتوی شرق شناسی برلین در پاسخ به این سوال که آیا روابط گذشته میان عربستان و طالبان می‌توانند برای میانجیگری این کشور میان طالبان و دولت مرکزی افغانستان مفید باشند، می‌گوید: «البته مبارزه با تروریسم بخشی از سیاست عربستان سعودی است. مقامات این کشور اما سعی در پیاده‌کردن برنامه‌ای دینی در سراسر جهان دارند؛ برنامه‌ای که با معیارهای ما و سیاست جاری ِ دولت مرکزی افغانستان همخوانی ندارد. این سیاست عربستان میتواند حتا به تقویت طالبان نیز منجر شود.»
این سوال مطرح است که با چنین درکی از سیاست عربستان، این کشور چگونه میتواند با میانجیگری خود نظر دولت مرکزی را که خواهان امنیت و صلح است با نظر اسلامی افراط‌گرایانه طالبان همگون کند؟
عربستان مخالف اسامه بن لادن
عربستان سعودی البته میتواند بر طالبان تاثیر گذارد، اما مشکل اساسی، ارتباط سران طالبان با القاعده است. عربستان سعودی، با القاعده و اسامه بن لادن، رهبر آن سر دوستی ندارد. القاعده با نظام و سیاستهای جاری عربستان سعودی مخالف است و با آن سر جنگ دارد. عربستان در سال ۱۹۹۱ اسامه بن لادن، رهبر القاعده را به خاطر حمله به خانواده سلطنتی از این کشور اخراج کرد.
به همین جهت است که عربستان نمی‌تواند با سران طالبان که روابطی تنگاتنگ با القاعده دارند بر سر صلح با دولت مرکزی افغانستان صحبت کند. روز دوم فوریه سال جاری هنگامی که کرزی به عربستان رفت تا از رهبری این کشور تقاضای میانجیگری کند، گفته شد که برقراری صلح تنها در صورتی امکان پذیر است که طالبان اسامه بن لادن را از صفوف خود خارج کند.
کشمکش رهبری در منطقه میان ایران و عربستان
اما عربستان خارج از اختلاف با اسامه بن لادن، رهبر القاعده، خواستار آن است که افغانستان مرکزی برای نفوذ سیاسی کشورهای همسایه نشود. رهبری این کشور بخصوص مخالف شدید نفوذ ایران در افغانستان است و به عنوان رقیب ایران در منطقه سعی بر آن دارد تا از نفوذ خود بر طالبان استفاده کند تا در افغانستان همچنان به عنوان قدرتی مهم در منطقه قدرت‌نمایی کند.
به هر حال شروع مذاکرات با هر جناحی از طالبان قدمی است به سوی هدفی که دولت مرکزی افغانستان و همچنین غرب در پی آن است. اگر عربستان چنین مذاکراتی را فراهم آورد موفقیت خود و غرب را در منطقه تامین کرده است.
AJ/BM