چرا بسیاری مهاجران موفق و ماهر به فکر ترک آلمان هستند؟
۱۴۰۴ تیر ۱۲, پنجشنبه
یانیس ن. که نخواست نام کاملش نشر شود، می‌گوید: «همه آن چیزهایی که من را به آلمان کشاند، دیگر وجود نداشت، و در مرحله‌ای فکر می‌کردم که دیگر بس است، اگر زمانی بخواهم فرزند به دنیا بیاورم، نمی‌خواهم آن‌ها در این کشور بزرگ شوند.»
او در سن ۱۸ سالگی برای تحصیل در رشته انجینیری ساختمانی، جزیره ساموس یونان را به مقصد آلمان ترک کرد. او آلمان را به خاطر مشهور بودنش به فرصت‌های برابر و عدالت اجتماعی برای تحصیل و زندگی انتخاب کرد.
او در سال ۲۰۲۰ در حالی که مدرک ماستری در اختیار داشت، تصمیم گرفت که بعد از ۱۶ سال به کشور زادگاه خود برگردد.
او ابتدا به عنوان مدیر پروژه در سکتور خصوصی در شهر اِسن در غرب آلمان کار کرد و سپس به عنوان انجینیر در سکتور پل‌سازی مصروف شد و سرانجام به کار آزاد روی آورد.
این فرد ۳۹ ساله می‌گوید: «من هرچه در توانم بود برای ساختن یک زندگی در این کشور انجام دادم، اما همواره با موانع رو به رو شدم.»
بیشتر بخوانید: الحاق خانواده و اعطای شهروندی؛ کابینه آلمان تشدید سیاست مهاجرت را تائید کرد
او از یک مثال بسیار بارز یاد می‌کند: «من در بخش ساخت و ساز کار می‌کردم، اما مشتری از پرداخت صورت حساب نهایی که بیش از ۱۰۰ هزار یورو می‌شد، خودداری کرد. پاسخ او این بود: 'نمی‌گذارم در آلمان ثروتمند شوی'.»
یانیس می‌گوید این بیانگر احساسات منفی‌ای بود که نسبت به پس‌منظر خارجی او وجود داشت.
برای او این احساس که هیچ زمانی به صورت واقعی در جامعه مورد پذیرش قرار نمی‌گیرد، دلیل ترک آلمان بود. او می‌گوید در نهایت به این درک رسید که فرقی نمی‌کند هرچه که در جامعه ادغام هم شده باشد، به عنوان یک «یونانی» باقی خواهد ماند.
او ادامه می‌دهد: «در ابتدا شما را یک یونانی تنبل در دانشگاه می‌بینند، سپس یک یونانی فاسد در محل کار. من به یونانی بودن خود افتخار می‌کنم، اما ذهنیتی که در عقب آن وجود دارد برای من سمی شده بود.»
۲۵ درصد مهاجران به ترک آلمان فکر می‌کنند
موانعی که یانیس در آلمان با آن مواجه شده است، در مطالعات انستیتوت تحقیقات اشتغال در آلمان نیز بازتاب یافته است.
این سازمان با نظرسنجی از ۵۰ هزار مهاجری که در سنین ۱۸ تا ۶۵ سالگی به آلمان نقل مکان کرده اند، دریافته است که یک چهارم این افراد به ترک آلمان فکر می‌کنند. پناهجویانی که هنوز وضعیت اقامت آلمان را کسب نکرده اند شامل این تحقیق نمی‌شوند.
صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!
این تحقیق که از دسمبر ۲۰۲۴ تا اپریل ۲۰۲۵ انجام شده است، نشان می‌دهد آن‌هایی که به احتمال زیاد آلمان را ترک خواهند کرد، تحصیلات بالا دارند، از نظر کاری موفق و در جامعه به خوبی ادغام شده اند؛ یعنی دقیقاَ کسانی که آلمان به شدت به آن‌ها نیاز دارد.
براساس این مطالعه، قصد این افراد به ترک آلمان «نتیجه عوامل پیچیده از خصوصیت‌های فردی، ادغام اجتماعی، [دلایل] اقتصادی، و درک پذیرش اجتماعی است.»
پاسخ‌دهندگان به این نظرسنجی همچنین مسایلی چون خانواده، نارضایتی سیاسی، بالا بودن مالیات و بروکراسی را از دلایل فکر کردن به ترک آلمان ذکر کرده اند.
این در حالی است که اندکی بیش از یک چهارم مردم ساکن در آلمان سابقه مهاجرت دارند. حدود شش و نیم میلیون نفر تنها پس از سال ۲۰۱۵ به آلمان آمده اند که عمدتاَ از سوریه و اوکرایین هستند.
بدون مهارت زبان آلمانی «مثل شبح هستید»
اوتکو شن، مهندس امنیت سایبری نیز بعد از سه سال به دلایل مشابه آلمان را ترک کرد.
او یک سال نخست اقامت خود در برلین را «ماه عسل» توصیف می‌کند و به دویچه وله می‌گوید که بعداَ دریافت که زندگی در آلمان برای خارجی‌هایی که تازه می‌آیند و زبان آلمانی نمی‌فهمند چه اندازه دشوار است.
او می‌گوید: «من به عنوان یک ترک همیشه خود را شهروند درجه دو احساس می‌کردم. من فکر می‌کردم که دهه‌ها وقت می‌گیرد تا کسی بخشی از جامعه آلمان شود، ممکن است چنین چیزی اصلاَ صورت نگیرد.»
شین اندکی بعد از این که ویدیویی در مورد تبعیض روزمره در آلمان نشر کرد – که به زودی نزدیک به نیم میلیون بازدید داشت- تصمیم گرفت به لندن نقل مکان کند.
او در این ویدیو زندگی در آلمان را با شخصیت بروس ویلیس در فیلم «حس ششم» مقایسه کرده و گفته است: «در بیرون یک زندگی بدون شما در جریان است و شما به آن تعلق ندارید. شما مثل شبح در اطراف آن سرگردان هستید. دیگران حتی از موجودیت شما خبر نیستند و شما نمی‌توانید با آن‌ها ارتباط برقرار کنید.»
تسلط شین به زبان انگلیسی زندگی را برای او در لندن بسیار ساده ساخت: «برخلاف آلمان، مردم بریتانیا عموماَ نسبت به خارجی‌ها و فرهنگ‌های متفاوت بازتر و پذیراتر هستند. من در اینجا تبعیض را تجربه نکرده ام. این موضوع باعث شد خود را بخشی از جامعه بدانم و عشق من به این کشور را بیشتر ساخت.»
آشنایی با زبان آلمانی نیز همیشه کمک‌کننده نیست
کالینا ولیکووا از بلغاریا می‌گوید که تسلط خوب به زبان آلمانی الزاماَ موانع را در آلمان از سر راه برنمی‌دارد.
این زن ۳۵ ساله که ۹ سال در شهر بن تحصیل و کار کرده است، می‌گوید با وجودی که کامل آلمانی صحبت می‌کند در سال‌های تحصیل خود را ترد شده و منزوی احساس می‌کرد.
او می‌گوید: «هرگز فراموش نمی‌کنم که چقدر وقت گرفت تا دیگران من را در جمع خود جا بدهند، حتی به عنوان یک هم‌کلاسی. اگر یک روز با کسی صحبت می‌کردم، روز بعد چنان رفتار می‌کرد که گویا من را اصلاَ نمی‌شناسد. از جایی که من می‌آیم چنین نیست.»
مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!
این وضعیت به مرور زمان بر او تاثیر گذاشت و احساسات دوری از مردم نزد او پیدا شد: «من احساس کردم یک نوع حساسیت نسبت به آلمان در من ایجاد می‌شود و چنین چیزی را نمی‌خواستم.»
ولیکووا در سال ۲۰۲۱ تصمیم گرفت بن را به مقصد شهر صوفیه در بلغاریا ترک کند، جایی که حالا به عنوان مدیر پروژه کار می‌کند. او می‌گوید: «البته که اینجا همواره مشکلاتی وجود دارد. به صورت عمومی کیفیت زندگی من بهبود یافته است، هرچند که بیشتر کار می‌کنم و کمتر می‌آموزم.»
آلمان و «خط بسیار ظریف» مهاجرت
کریستیان دوستمان، اقتصاددان و رئيس بنیاد روکوول که در زمینه اقتصاد و آینده کار فعالیت می‌کند، می‌گوید آشنایی با زبان عامل مهم ادغام شدن در جامعه است. او توضیح می‌دهد که آشنایی با زبان آلمانی نه تنها برای بازار کار بلکه برای خود مهاجران یک مساله اساسی است.
او استدلال می‌کند فضایی که در آن مهاجران خود را مورد پذیرش احساس نمی‌کنند تنها خاصه آلمان نیست: «اگر این [نظرسنجی] را در بریتانیا انجام می‌دادید، نتیجه‌اش شاید تفاوت زیادی از اینجا در آلمان نداشت.»
او به این نکته نیز اشاره می‌کند که به هر میزانی که خارجی‌ها و مهاجران وارد یک کشور شوند، به همان اندازه نگرانی‌ها در میان باشندگان آن کشور نیز افزایش می‌یابد: «این ممکن است منجر به فرهنگی شود که برخی مهاجران آن را غیرمطلوب درک کنند.»
بیشتر بخوانید: اشتاینمایر: آلمان بدون مهاجرت یک کشور فقیرتر خواهد بود
یک تحقیق بنیاد برتلسمن در سال ۲۰۲۴ نشان داد که نگرانی عامه در مورد مهاجرت در آلمان رو به افزایش است که افزایش حمایت از حزب ضد مهاجرت «بدیل برای آلمان» نیز بازتاب‌دهنده همین موضوع است.
دوستمان به این نظر است که «عرصه سیاست آلمان مجبور است روی یک خط بسیار ظریف حرکت کند.» به این مهفوم که مقام‌های تصمیم‌گیرنده سیاسی از یک جانب نگذارند به دلیل مهاجرت‌ها نگرانی‌های مردم بیش از حد زیاد شود که باعث تقویت احزاب عوامگرای دست راستی می‌گردد، و از جانب دیگر زمینه‌های استقبال از مهاجران حرفه‌ای را ایجاد کنند که بخش مهمی از اقتصاد و جامعه اند.
نیاز به تغییر فرهنگ
در حالی که سیاستمداران باید برای ایجاد یک موازنه تلاش کنند، اناستازیوس پنولیدیس به این باور است که نیاز به تغییر بسیار عمیق در جامعه می‌رود.
این مدیر کمپ پناهجویان که هفت سال قبل به آلمان نقل مکان کرد، می‌گوید برای حل مشکلاتی که مهاجران با آن مواجه اند، باید به جامعه به شکل گسترده آگاهی داده شود.
او اقدام‌هایی را که باید روی دست گرفته شود چنین فهرست می‌کند: «آموزش بیشتر سیاسی و اجتماعی، نهادهای جدید برای مبارزه با پدیده‌های مانند نژادپرستی و کاهش مالیات برای کسانی که درآمد پایین دارند.»
بیشتر بخوانید: نژادپرستی در آلمان یک امر روزمره است، نه استثنا
پنودیلیس می‌گوید با وجودی که او و دوست دخترش تمام وقت کار می‌کنند، به مشکل می‌توانند هزینه‌های زندگی خود را تامین کنند. او از میزان بلند مالیات برای افراد مجرد بدون فرزند انتقاد می‌کند و آن را غیرمنصفانه می‌داند.
او اخیراَ در مورد برگشت به زادگاهش یونان فکر می‌کند و دلیل این فکر را بلند بودن سیاست مالیاتی و نژادگرایی ساختاری عنوان می‌کند.
اما او می‌گوید اگر تغییراتی ایجاد شود، دوست دارد در آلمان بماند و تشکیل خانواده بدهد. به گفته او، آینده تنها به تصمیم‌های سیاسی بستگی ندارد بلکه نیاز به تغییرات عمیق در جامعه آلمان است تا آن‌هایی که این کشور را خانه خود انتخاب می‌کنند، دیده شوند و مورد حمایت قرار بگیرند.