فعالان زن افغان در پاکستان از اخراج هراس دارند
۱۴۰۳ اسفند ۳۰, پنجشنبه
زهرا موسوی، فعال حقوق زنان پس از ماه‌ها اعتراض در برابر اداره طالبان در مارچ ۲۰۲۲ مجبور شد از افغانستان به پاکستان فرار کرد. او حالا مخفیانه زندگی می‌کند و از بازداشت توسط پولیس پاکستان و اخراج از این کشور ترس دارد.
پس از تصرف قدرت توسط طالبان در آگست ۲۰۲۱ زنان به تکرار به جاده‌ها برآمدند و برای تامین حقوق شان اعتراض کردند. موسوی نیز در اعتراضات بر علیه طالبان شرکت داشت. او با شرکت در این اعتراضات از حقوق زنان دفاع می‌کرد و می‌خواست که از این طریق صدای زنان افغان را به گوش جهانیان برساند.
بیشتر بخوانید: دیده‌بان حقوق بشر: اخراج اجباری، افغان‌ها را در معرض خطر قرار می‌دهد
اما با وضع محدودیت‌های روزافزون از سوی اداره طالبان بر زنان و دختران و محو تدریجی آنها از زندگی عمومی، موسوی مجبور به ترک افغانستان شد. اما او در پاکستان برای تهیه مدارک مورد نیاز برای اقامت در این کشور با مشکلاتی مواجه شد.
این بانوی ۲۹ ساله به دویچه وله می‌گوید: «به خاطر هزینه‌های بالا و سیاست‌های سختگیرانه در بخش ویزای پاکستان نتوانستم برای خود و خانواده‌ام ویزای پاکستان را بگیرم.»
او ادامه می‌دهد: «این باعث شد که در ۲۲ فبروری از سوی پولیس پاکستان بازداشت شوم. آنها با لباس شخصی وارد خانه من شدند، به شدت تلاشی کردند، من و دختر خردسالم را بازداشت کردند و ما را به اردوگاه اخراج بردند.»
او ادامه می‌دهد: «آنها ما را دو روز و یک شب در شرایط بسیار سخت در آنجا نگهداری کردند. پس از دو روز با ضمانت و در نتیجه فشار فعالان حقوق بشر آزاد شدیم.»
فعالان زن افغان نگران جان خود هستند
موسوی تنها کسی نیست که با چنین مشکلاتی مواجه است. دویچه وله با چندین فعال زن افغان نیز صحبت کرده که آنها نیز از ترس اخراج از پاکستان به طور مخفیانه و بدون مجوز اقامت زندگی می‌کنند.
جمیله احمدی ۲۷ ساله می‌گوید که شمار زیادی از هموطنان‌اش پیش از این به افغانستان بازگردانده شده اند که ممکن است جان‌هایشان در خطر باشد.
احمدی می‌گوید: «فعالیت‌هایم به خصوص در راستای ظرفیت سازی زنان قبل از تسلط طالبان، گزارش‌هایم در مورد خشونت‌های طالبان و کارم در ریاست امنیت ملی، مرا در معرض خطر جدی قرار داده است.»
او می‌افزاید: «اگر مجبور شوم به افغانستان تحت حاکمیت طالبان برگردم، مرگ من حتمی خواهد بود.» به گفته او «بسیاری از فعالان حقوق زن زمانی در پاکستان پناه جستند که وضعیت در افغانستان زیر حاکمیت طالبان غیر قابل تحمل شد.»
احمدی می‌گوید: «درماه فبروری ۲۰۲۱ مورد حمله قرار گرفتم و پایم شکست. اما عزم من ثبات ماند. در سپتمبر ۲۰۲۱ ما بار دیگر هدف لت و کوب طالبان قرار گرفتیم.»
اخراج‌های گسترده
پاکستان از چند دهه به این سو میزبان میلیون‌ها مهاجر افغان بوده است. اما در سه سال گذشته روابط دو کشور متشنج شده است. اسلام آباد از مقامات اداره طالبان حاکم بر افغانستان به دلیل حملات متعدد تحریک طالبان پاکستانی «تی تی پی» بر نیروهای پاکستان خشمگین است. تحریک طالبان پاکستان یک گروه شبه نظامی است که در سال ۲۰۰۷ تاسیس شده است.
با افزایش تنش‌های مرزی، نگرانی‌ها در مورد مهاجران افغان در پاکستان افزایش یافته است. اسلام‌آباد در حال حاضر کار بر روی اخراج و برگشت حدود چهار میلیون مهاجر افغان را که در طی چهار دهه به این کشور مهاجرت کرده اند آغاز کرده است.
بیشتر بخوانید: چرا پاکستان مهاجران افغان را اخراج می‌کند؟
به گفته کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد «یو ان اچ سی آر» پاکستان پیش از این نیز بیش از ۸۰۰ هزار مهاجر افغان را در بین سپتمبر ۲۰۲۳ تا اخیر دسمبر ۲۰۲۴ به افغانستان برگشت داده است.
کارشناسان حقوقی و فعالان حقوق مهاجران از طرح‌های اخراج حکومت پاکستان به خصوص در مورد اخراج فعالان حقوق زنان افغان انتقاد کرده اند.
اسامه ملک، وکیل مهاجران در اسلام آباد، به دویچه وله گفت: «بازگرداندن فعالان به افغانستان، جایی که به احتمال زیاد توسط رژیم طالبان تحت شکنجه قرار می‌گیرند، آنها را در معرض خطر بیشتری قرار خواهد داد.»
افزایش نگرانی در مورد اخراج
احمدی می‌گوید که نگرانی‌ها در مورد اخراج شدن، بر صحت او تاثیر منفی گذاشته است: «متاسفانه بیش از یک ماه است که پولیس پاکستان زندگی مهاجران را سخت کرده است، از جمله مشکلات ویزا و تمدید ویزا وجود دارد. مهلت ویزای من در ۲۵ فبروری ۲۰۲۵ به پایان رسیده است. به دلیل نداشتن ویزا و اینکه نمی‌توانم آن را تمدید کنم، با مشکلات شخصی و روانی دچار شده ام.»
در حالی که گروه‌های حقوق بشر مقامات پاکستانی را به آزار و اذیت مهاجران افغان متهم می‌کنند، اما اسلام آباد این اتهامات را رد کرده و تاکید می‌کند که این اخراج‌ها بخشی از برنامه سال ۲۰۲۳ به نام "طرح بازگرداندن اتباع خارجی بدون مدرک" است.
بیشتر بخوانید: طالبان: پاکستان تصمیم گرفته همه مهاجران افغان را اخراج کند
یک مقام پاکستانی که نخواست نامش فاش شود، به دویچه وله گفت: «در میان کسانی که اخراج می‌شوند هیچ کتگوری خاصی برای فعالان وجود ندارد». این مقام افزود: «مسئولیت میزبانی از مهاجران أفغان نباید تنها بر دوش پاکستان باشد. کشورهای دیگر نیز می‌توانند مهاجران افغان را جا بدهند.»
قیصر خان افریدی، سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد «یو ان اچ سی آر» در پاکستان، گفت که این سازمان از اخراج مهاجران از پاکستان ابراز نگرانی می‌کند.
او افزود: ««کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد به خصوص نگران آن عده از مهاجران مانند اقلیت‌های قومی و مذهبی، زنان مجرد، روزنامه نگاران، فعالان حقوق بشر و جامعه هنری مانند نوازندگان است که با بازگشت به افغانستان ممکن در معرض خطر قرار گیرند.»
افریدی گفت: «با توجه به این چالش‌های فزاینده، کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد از پاکستان خواست تا به تامین امنیت افغان‌های در معرض خطر، بدون در نظر داشت وضعیت اقامت شان ادامه دهد.»
درخواست کمک بین‌المللی
ماریا نوری، فعال ۳۴ ساله از کابل که در معرض اخراج از پاکستان قرار دارد، از جامعه جهانی خواستار نجات فعالان زن افغان شد که در پاکستان در ترس زندگی می‌کنند.
او به دویچه وله گفت: «بازگشت به افغانستان به معنای شکنجه، زندان یا حتی مرگ است. جامعه جهانی باید درک کند که اخراج فعالان حقوق بشر، به خصوص زنان، تهدیدی مستقیم به زندگی ما است و باید برای محافظت از ما فوراً اقدام شود.»
اسامه ملک از حکومت‌های غربی به دلیل بی‌عملی شان انتقاد کرد. او گفت: «مایه تاسف است که هیچ یک از کشورهای غربی برای صدور فوری مجوز سفر به این فعالان زن به کشورهایشان اقدام نکرده اند.»
نوری توضیح می‌دهد که نبود وضعیت قانونی و مدارک اقامتی چالش بزرگی است: «علاوه بر این، ما با شرایط سخت اقتصادی، بیکاری، عدم دسترسی به مراقبت‌های صحی، آموزش و تهدیدات امنیتی از جانب افراط گرایان مواجه هستیم.»