شایعات دروغ در مورد فارغ التحصیلی لینا حیدر
۱۴۰۴ تیر ۲۱, شنبه
پس از آنکه بحث‌ها در باره اصالت لینا حیدر در شبکه‌های اجتماعی داغ شد، رسانه آلمان «زید دی‌اف هویته» در این مورد گزارش مفصل "راستی آزمایی" را تهیه کرد.
موفقیت لینا حیدر از شهر بن آلمان هفته گذشته در سراسر آلمان خبرساز شد. او در سن یازده سالگی مدرک فراغت از صنف دوازدهم «ابیتور» را بدست آورد. اما این موضوع حالا برای خانواده او به یک موضوع دردسرساز تبدیل شده است. این خانواده بجای اینکه بتوانند با آرامی این موفقیت را جشن بگیرند، خود را در معرض کمپاین جعلی رسانه‌های اجتماعی می‌بینند.
خبرگزاری آلمان نوشته است که لینا حیدر در یازده سالگی و در مدت شش سال دوره مکتب را به پایان رسانده و دارای استعداد عالی است.
در رسانه‌های اجتماعی این موضوع مطرح می‌شد: لینا و خانواده‌اش در واقع از افغانستان بوده اند و رسانه‌ها عمداً در مورد این موضوع سکوت کرده اند. همچنین سوء‌ظن‌هایی درباره یک رسوایی رسانه‌ای نژادپرستانه نیز مطرح شده است.
توضیح: خانواده لینا ریشه افغانی ندارد
رسانه «زیددی‌اف» آلمان گزارش مفصلی را در مورد فراغت لینا حیدر از مکتب تهیه کرده بود. این رسانه، یک ویدیوی کوتاه را در صفحه اینستاگرام نشر کرده بود که ۲.۶ میلیون بار دیده شده است. اما بسیاری از واکنش‌ها و نظرات کاربران انتقادی است و خواستار ذکر اصالت لینا حیدر شده‌اند یا افرادی را متهم کرده اند که می‌خواهند جنبه‌های منفی زندگی افغان‌ها را به تصویر بکشند. در میان نظرات در اینستاگرام آمده است:
«لینا حیدر دختر هزاره از افغانستان است!»
یا: «وقتی عنوان‌های منفی یا سخنان نفرت‌پراکنی علیه مهاجران وجود دارد، شما در رسانه‌های آلمان بدون هیچ تردیدی به ریشه‌های آنها اشاره می‌کنید.»
«البته، با این کار نمی‌توانید نفرت را دامن بزنید.»
«چون رسانه‌های آلمانی وقتی می‌فهمند یک خارجی از آنها بهتر است، از حسادت منفجر می‌شوند.»
ویدیو از آرشیف دویچه وله:
اما این ادعاها نادرست دانسته می‌شوند. خانواده لینا حیدر به رسانه "زیددی‌اف" آلمان توضیح داده است: «لینا در آلمان متولد شده، والدینش اهل افغانستان نیستند و خانواده سابقه پناهندگی ندارد. ما خواستار احترام به حریم خصوصی خانواده هستیم و در حال حاضر مایل به اظهار نظر بیشتر نیستیم.»
بسیاری کاربران در رسانه‌های اجتماعی ادعا کرده اند که لینا حیدر در اصل از افغانستان است. در میان سایر افغان‌ها می‌توان از حامد کرزی رئیس جمهور پیشین افغانستان یاد کرد که او هم با نشر یک مطلب در صفحه فیسبوک خود، موفقیت لینا حیدر را تبریک گفته بود.
چگونگی گسترش شایعه
ریشه یابی اینکه شایعه افغان بودن لینا حیدر از کجا شروع شد، دشوار است. به گونه مثال، کانال‌های پرطرفدار طارق بائه، اینفلوئنسر مسلمان، با حدود ۴۰۰ هزار دنبال‌کننده، در گسترش این موضوع نقش داشتند. برای مثال، در ۶ جولای، او یک پست اینستاگرامی با این اتهام منتشر کرد: «والدین او از افغانستان به آلمان فرار کرده‌اند. هیچ رسانه‌ای به این موضوع اشاره نمی‌کند.»
این پست بیش از ۵۰ هزار بار پسندیده شد و در روزهای بعد، مطالب مشابهی در مورد مسائل مهاجران در کانال‌های دیگر منتشر شدند. حتی کانال‌های انگلیسی‌زبان درباره افغانستان با صدها هزار دنبال‌کننده، اطلاعات نادرست بین‌المللی را دریافت می‌کنند، از موفقیت هموطن فرضی خود تجلیل می‌کنند و از نژادپرستی در آلمان انتقاد می‌نمایند.
ویدیو از آرشیف دویچه وله:
بائه در اینستاگرام خود نوشته است که «لینا از جامعه هزاره‌های افغانستان در آلمان» است. درخواست «زیددی‌اف» از بائه در این مورد تاکنون بی‌پاسخ مانده است. اما اندکی پس از درخواست، بائه توضیحات پست خود را اصلاح کرد و نوشته است.
اصلاحیه: والدین (لینا) از افغانستان فرار نکرده اند. از خانواده به خاطر به اشتراک گذاشتن این موضوع عذرخواهی کردم.
با این حال، پست عکس واقعی بائه که حاوی اطلاعات نادرست است، همچنان به صورت آنلاین در دسترس است. بائه تاکنون از خانواده حیدر عذرخواهی نکرده است.
در موارد دیگر نیز، ابرازنظرها در این مورد بدون تغییر باقی مانده است. حساب کاربری «SOS Balkan Route» شکایت می‌کند: «رسانه‌های اروپایی هر وقت یک افغان اشتباه می‌کند، نام افغانستان را فریاد می‌زنند. اما وقتی یک دختر افغان مثل این در ۱۱ سالگی از لیسه فارغ‌التحصیل می‌شود، حتی به کشور مبدا او اشاره نمی‌کنند. آنها فقط می‌نویسند: «دختری در ۱۱ سالگی از لیسه فارغ‌التحصیل شد.»
بسیاری مهاجران احساس می‌کنند که رسانه‌ها علیه آنها تبعیض قائل می‌شوند
تصویرسازی رسانه‌ها از مهاجران، و به ویژه مهاجران افغان، بحث‌برانگیز است و دلایل خوبی هم برای این موضوع وجود دارد. سازمان ادغام خدمات رسانه‌ای در ارزیابی‌های خود خاطرنشان می‌کند که ملیت مظنونان خارجی به طور قابل توجهی بیشتر از مظنونان آلمانی اعلام می‌شود. عاملان چندین مورد که در آن مظنونان افغان به کودکان حمله حمله کرده اند، به صورت گسترده از سوی رسانه‌ها پوشش داده شده است.
شورای متخصصان ادغام و مهاجرت می‌نویسد، بسیاری از افغان‌ها در آلمان احساس می‌کنند که مورد تبعیض قرار گرفته‌اند. سازمان غیردولتی «شبکه پیشگیری از خشونت» مستقر در برلین، که در زمینه رادیکالیسم فعالیت می‌کند، خاطرنشان می‌کند که انتقاد از رسانه‌ها و تردیدها در مورد گزارش‌دهی اکنون در بسیاری از محافل اسلام‌گرا رواج یافته است.
موضوع ساختن اصالت جعلی افغان برای لینا حیدر نیز به این موضوع دامن می‌زند. احتمالاً توضیحات و اطلاعات موثق در این مورد در دسترس افراد کمتری قرار گیرد و ممکن است که اعتماد به رسانه‌ها به ناحق آسیب ببیند.